Δ. ΒΑΓΙΩΝΑΣ: Ο «αετός της Χαλκιδικής» που άφησε τους Ελληνες χωρίς φάρμακα

Η είδηση διά στόματος Μάριου Σαλμά: «Επιτέλους, τον Μάιο θα πιάσουμε τον στόχο να σταματήσουμε τη ρεμούλα στα φάρμακα και να δώσουμε σε φτωχούς φάρμακα δωρεάν».

Τα ασφαλιστικά ταμεία βουλιάζουν, χιλιάδες Ελληνες όχι μόνο δεν έχουν απέναντί τους προνοιακό κράτος, αλλά δεν έχουν ούτε τα στοιχειώδη φάρμακα για πολύ σοβαρές και επείγουσες ασθένειες. «Δεν υπάρχουν χρήματα και δεν μπορούμε να δώσουμε ούτε ασπιρίνη», λένε οι διοικήσεις των ταμείων και πολίτες είναι εδώ και μήνες σε αναμονή για ένα ραντεβού και μια συνταγή απολύτως απαραίτητων φαρμάκων. Πώς φτάσαμε εδώ; Ξαφνικά

Η απάντηση δικαιώνει τον υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης που μίλησε πρόσφατα για «φαύλο και πελατειακό κράτος». Αυτό το κράτος είχε καταγγελθεί, αλλά τα μέτρα που χρειάζονται, ποτέ δεν ελήφθησαν, γιατί απέναντι ήταν ισχυρά συμφέροντα.

Είναι κοινό μυστικό ότι η φαρμακευτική δαπάνη εκτοξεύτηκε στην Ελλάδα στην τετραετία 2004-2007. Ιδιαίτερα στην τελευταία προς το 2007 διετία, η δαπάνη αυξήθηκε κατά 40% και παρά τη δέσμευση της τότε κυβέρνησης ότι όχι μόνο δεν θα αυξηθεί, αλλά θα μειωθεί.

Καταργώντας τη λίστα των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, κάνοντας αλλαγές στο σύστημα τιμολόγησης και ανεχόμενη τη μη επιστροφή του 4% από τις φαρμακοβιομηχανίες προς τα ασφαλιστικά ταμεία η τότε κυβέρνηση άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, σε μια τεράστια αγορά.

Η ασυδοσία των γιατρών που συνταγογραφούν «κατά παραγελία» των φαρμακοβιομηχανιών ακριβά φάρμακα, ενώ υπήρχαν και υπάρχουν άλλα όμοια φτηνότερα, γίνεται το σήμα κατατεθέν της ελληνικής πολιτικής φαρμάκων. Πολιτική, η οποία επιτρέπει το ιλιγγιώδες ποσό των 450 εκατ. ευρώ για φακελάκια κάθε χρόνο, ενώ με ρυθμίσεις αστείες, όπως η απαγόρευση συστέγασης φαρμακείου πατέρα και γιου, φτάσαμε να υπάρχουν 10.000 φαρμακεία.

Ποιοι ήταν οι ωφελούμενοι, ποιοι είχαν κέρδη από την υπόθεση αυτή; Ασφαλώς οι φαρμακοβιομηχανίες, ασφαλώς οι γιατροί, αλλά και οι φαρμακοποιοί και οι έχοντες ιατρικά συμφέροντα…

Τώρα που άνθρωποι πεθαίνουν επειδή τα ταμεία δεν πληρώνουν στοιχειώδη φάρμακα, αξίζει να θυμηθούμε τι έγινε εκείνη τη φοβερή περίοδο. Γιατί κάποιοι σήμερα είναι ήσυχοι και κερδισμένοι…

Αντίφαση

Η τότε κυβέρνηση ανέθεσε τα θέματα αυτά σε έναν επιχειρηματία που είχε τεράστια προσωπικά και οικογενειακά συμφέροντα στον χώρο. Ηταν πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου. Τεράστια θέση. Είχε φαρμακείο. Επιχειρηματίας, και μάλιστα ολκής, με τη θέση του προέδρου του ΠΦΣ.

Και τον διόρισαν και πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκου. Δύο τεράστιες θέσεις για τον «Αετό της Χαλκιδικής». Είχε και αδελφό βουλευτή στην τότε κυβέρνηση που επίσης ήταν επιχειρηματίας με μεγάλα κέρδη στον χώρο της υγείας.

Ξεκινώντας από την Αρναία Χαλκιδικής, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, μέσω Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται το κεντρικό φαρμακείο, ο Δημ. Βαγιωνάς κατέβηκε στην Αθήνα όπου, ύστερα από δεκαετίες συνδικαλιστικής δράσης, κατάφερε χάρη στις κομματικές του διασυνδέσεις να καταλάβει τη θέση του προέδρου του ΕΟΦ, το 2004 με απόφαση του τότε υπουργού Υγείας, Νικήτα Κακλαμάνη. Παρέμεινε, δε, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), ξεκινώντας μια αμφιλεγόμενη πορεία ως ελεγκτής και ελεγχόμενος.

Η θέση του προέδρου του ΕΟΦ σημαίνει σχέσεις με τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Αν αυτές χτυπούν, σημαίνει ότι πλήττονται τα συμφέροντά τους. Αν όχι, υπηρετούνται μια χαρά. Εχει ο κ. Βαγιωνάς χτυπήματα από αυτές την περίοδο που εκτοξεύτηκε η φαρμακευτική δαπάνη, δηλαδή οι αγορές από τις φαρμακοβιομηχανίες αυτές;

Δεν βρήκαμε χτυπήματα, όσο κι αν ψάξαμε. Αντίθετα, βρήκαμε δημοσιεύματα πολύ άσχημα για τον κ. Βαγιωνά και θυμηθήκαμε το άγριο παρασκήνιο υπό το οποίο εντέλει αναγκάστηκε να φύγει…

Ηταν τόση η πίεση στην υπόθεση αυτή (γιατί άραγε;), ώστε τότε είχε γραφεί ότι πιεζόμενος να παραιτηθεί εισήχθη στο νοσοκομείο με υψηλή πίεση, ενώ αρχικά είχε διαρρεύσει ότι είχε υποστεί καρδιακό επεισόδιο. Η παραίτησή του είχε ζητηθεί μήνες πριν, αλλά την καθυστερούσε ο ίδιος, με αποτέλεσμα να αποφασιστεί η αντικατάστασή του μονόπλευρα. Κοινώς, δεν έφευγε…

Απομάκρυνση

Ο κ. Βαγιωνάς είχε δεχτεί τις έντονες επικρίσεις του υπουργείου Υγείας για πλημμελή άσκηση καθηκόντων και ελλιπή ενημέρωση σχετικά με το θέμα των διαγωνισμών στα δημόσια νοσοκομεία, τις προμήθειές τους και αύξηση των χρεών τους. Αυτές ήταν προφανώς οι αιτίες της απομάκρυνσής του, καθώς δημιούργησε κόντρα με τον τότε υπουργό Δημ. Αβραμόπουλο, ενώ κατηγορήθηκε έντονα και από την αντιπολίτευση.

Το καλοκαίρι του 2004, λίγους μήνες μετά την τοποθέτησή του στη διοίκηση του ΕΟΦ, ύστερα από αλλεπάλληλες εκκλήσεις, οι εκπρόσωποι του Συλλόγου Εργαζομένων του ΕΟΦ κατάφεραν να περάσουν την πόρτα του γραφείου του και να του ζητήσουν να αναλάβει πρωτοβουλίες, προκειμένου ο ΠΦΣ να αποδώσει στον οργανισμό παλαιά οφειλή ύψους 780.000 ευρώ. Οι εργαζόμενοι καλούσαν τον κ. Βαγιωνά να έρθει αντιμέτωπος με τον δισυπόστατο εαυτό του.

«Μόνο στην Ελλάδα μπορεί να συναντήσει κανείς μια τόσο εξόφθαλμη σύγκρουση αρμοδιοτήτων», επισημαίνει τότε στο «Βήμα» ο αντιπρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, κ. Κώστας Γαβριήλ.

Ανάλογο προβληματισμό διατυπώνουν και οι επιστήμονες του ΕΟΦ. «Να σκεφθείτε ότι εμείς, όταν προσληφθήκαμε, υποχρεωθήκαμε να υποβάλουμε υπεύθυνη δήλωση ότι δεν έχουμε συγγενείς πρώτου βαθμού στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας. Για τον πρόεδρο του ΕΟΦ, που διαθέτει φαρμακείο στη Θεσσαλονίκη και είναι πρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου, φαίνεται ότι ισχύουν άλλα μέτρα και σταθμά».

Ο έλεγχος

Μια χαρακτηριστική περίπτωση ήταν τότε το σκάνδαλο με την πανευρωπαϊκή πρωτιά στην κατανάλωση αντιβιοτικών που κατείχε (και τώρα;) η Ελλάδα. Το γεγονός αυτό οδήγησε το 1998 τις αρμόδιες υπηρεσίες της χώρας μας, έπειτα από εισηγήσεις ειδικών επιστημόνων, να προχωρήσουν στη λήψη μέτρων για τον έλεγχο της χορήγησης των σχετικών φαρμάκων.

Επειτα από προτάσεις κορυφαίων λοιμοξιολόγων, ο ΕΟΦ εξέδωσε εγκύκλιο με την οποία οι γιατροί ήταν υποχρεωμένοι να προσκομίζουν σχετικό αντιβιόγραμμα που απεδείκνυε την ανάγκη χορήγησης ισχυρών αντιβιοτικών (κεφαλοσπορίνες) για την αντιμετώπιση των μικροβιακών στελεχών υψηλής ανθεκτικότητας, ώστε να αποκλειστούν φαινόμενα κατάχρησης.

Το αντιβιόγραμμα έβαλε φρένο στην κατανάλωση των ισχυρών αντιβιοτικών. Στις 2 Φεβρουαρίου 2005, ωστόσο, ύστερα από απαίτηση, όπως λέγεται, των φαρμακοβιομηχανιών και των φαρμακοποιών που έβλεπαν τα έσοδά τους να μειώνονται δραστικά, ο κ. Βαγιωνάς προχώρησε στην έκδοση της εγκυκλίου 6826, η οποία ζητούσε ασαφώς από τους γιατρούς «νέο υπόδειγμα αιτιολογημένης γνώμης» για τη χορήγηση των ισχυρών αντιβιοτικών.

Η σύγχυση που επικράτησε στην ιατρική κοινότητα ήταν πρωτοφανής. Το τηλεφωνικό κέντρο του ΕΟΦ για έναν μήνα δεν προλάβαινε να δέχεται κλήσεις γιατρών από κάθε γωνιά της χώρας, οι οποίοι ζητούσαν να πληροφορηθούν αν ήταν υποχρεωμένοι ή όχι να συντάσσουν το λεγόμενο αντιβιόγραμμα. Κατόπιν τούτου, ο ΕΟΦ στις 2 Μαρτίου 2005 εξέδωσε νέα διευκρινιστική εγκύκλιο, η οποία, αν και έμοιαζε περισσότερο με τηλεγράφημα, έκανε… τη δουλειά της: «Καταργείται το αντιβιόγραμμα». Τρεις λέξεις αρκούσαν για να εκτινάξουν περαιτέρω τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών, εις βάρος όμως αυτήν τη φορά της δημόσιας υγείας.

Τι ξεσήκωσε την αντιπολίτευση

Εναν μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως υπουργού Υγείας, ο Δημ. Αβραμόπουλος καλείται να προωθήσει σχέδιο νόμου για «μεταρρύθμιση του συστήματος φαρμακευτικής πολιτικής», το οποίο είχε φέρει στη Βουλή ο προκάτοχός του, κ. Νικήτας Κακλαμάνης.

Την προσοχή της αξιωματικής αντιπολίτευσης… μαγνητίζει το άρθρο 12 που έδινε τη δυνατότητα στις φαρμακευτικές εταιρείες, παρακάμπτοντας τις διαδικασίες ελέγχου, να διαθέσουν στην αγορά φάρμακα, τα οποία προορίζονταν για το εξωτερικό.

Η αντιπολίτευση μιλάει για σκάνδαλο πρώτου μεγέθους και ζητά να αποσύρει την επίμαχη διάταξη. Μεταξύ αυτών που διατυπώνουν ανάλογο αίτημα είναι και βασικός εισηγητής της ΝΔ βουλευτής Δ. Χριστοφιλογιάννης.

Οπως κατήγγειλαν επιστήμονες του ΕΟΦ «κάποιος ήθελε να κάνει ένα δωράκι σε ορισμένες εξαγωγικές εταιρείες φαρμακευτικών προϊόντων, οι οποίες, άγνωστο για ποιον λόγο, βρέθηκαν με τις αποθήκες τους γεμάτες αδιάθετα φάρμακα. Επιδίωξή τους ήταν να παρακάμψουν τη χρονοβόρο διαδικασία που ακολουθεί ο ΕΟΦ για τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας νέων προϊόντων».

Εμφανώς προβληματισμένος για την τροπή που είχαν λάβει τα πράγματα, ο κ. Αβραμόπουλος έσπευσε να κάνει δεκτό το αίτημα που διατύπωσαν οι εισηγητές όλων των παρατάξεων. Τότε, όπως λέγεται στο κτήριο της οδού Αριστοτέλους, «ο κ. Αβραμόπουλος έλαβε τις αποφάσεις του για τον τότε πρόεδρο του ΕΟΦ».

••• Δεν φτάσαμε τυχαία στο σημερινό τραγικό για την υγεία και τις ζωές των Ελλήνων σημείο. Ετσι δεν είναι, κ. Βαγιωνά; Αλήθεια, έρευνα… κερδών προς κάθε κατεύθυνση έγινε τότε ή αργότερα;