ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ

Τα περίπτερά μας

Επέτειος για τα περίπτερα της χώρας (9.750 σε όλη την Ελλάδα, 3.500 στην πρωτεύουσα) δεν είναι κάτι από τις αναμενόμενες εκπλήξεις, πλην όμως ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του  Δήμου Αθηναίων έκανε διάνα στρέφοντας τη μηχανή του χρόνου πίσω.

Όσοι αγαπούν τις ελληνικές κωμωδίες, θα θυμούνται μια μαυρόασπρη ταινία  με πρωταγωνιστές τον Σταυρίδη και τον Ρίζο όπου όλο το σούρτα φέρτα της πλοκής διαδραματίζεται γύρω από ένα περίπτερο της γειτονιάς το οποίο ήταν εφοδιασμένο (και) με τηλέφωνο. Σε κάθε ντρίν-ντρίν  του τηλεφώνου ο Σταυρίδης έπρεπε να καλέσει κάποια νοικοκυρά της γειτονιάς, ενίοτε πετώντας κάποιο λιθαράκι στα παράθυρά της, για να σπεύσει να κάνει ακρόαση. Τα βασικά στοιχεία του έργου (ερημιτζίδες και ανύπαντροι, κουτσομπόλες  και γλωσσούδες, τυχάρπαστοι και αλητογαμπροί) έδεναν τέλεια με τον χωμάτινο δρόμο, τους κουστουμαρισμένους περαστικούς και το έλα να δεις.

Η λέξη «περίπτερο» έχει αριστοκρατική καταγωγή. Αφορούσε τους αρχαίους ναούς που εξωτερικά στηρίζονταν σε κιονοστοιχίες, όπως ο Παρθενώνας. Η ιδέα για την κατασκευή περιπτέρων κρατάει από το 1911 και οφείλεται στους Βαλκανικούς Πολέμους που άφησαν πολύ κόσμο  σε κατάσταση ημιαναπηρίας, οπότε η πολιτεία έδωσε άδειες στους πρώην μαχητές. Το πρώτο περίπτερο στήθηκε στην οδό Πανεπιστημίου και κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει την επιτυχία αυτών των μικρομάγαζων που ξεκίνησαν πουλώντας τα στοιχειώδη (κατά βάση τσιγάρα)  και εφημερίδες για να φτάσουν σήμερα να φιλοξενούν ψυγεία με νερό, μπύρες, πορτοκαλάδες, κόκες κόλες και τα παρόμοια.

Η πατέντα είναι αμιγώς ελληνική. Στο Παρίσι για παράδειγμα, όταν ο περαστικός θέλει να αγοράσει τσιγάρα ή εφημερίδα, δεν αναζητεί περίπτερο (που δεν υπάρχει) αλλά τα διάσημα «ταμπά» για τα τσιγάρα και τα κιόσκια για τις εφημερίδες.

Αν κάτι βαθύτερο μένει στη μνήμη των παλαιότερων αυτό αφορά το τηλέφωνο που σπάνιζε στα μικροαστικά σπίτια ενώ στόλιζε το περίπτερο με τα φτερά του έρωτα. Εξού και τα σχετικά τραγούδια. «Από που τηλεφωνάς και ακούγεται θαμπή η φωνή σου…» Τα περίπτερα ήθελαν δεν ήθελαν  έστηναν συνοικέσια. Εξού και το «Ένα λεπτό περιπτερά, βουλιάζω στα βαθιά νερά…»