Τα μουσεία γιορτάζουν με ελεύθερη είσοδο

Από τη Σέβη Σαλαγιάννη ([email protected])

«Ένα μόνιμο ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως έργο του τη συλλογή, τη μελέτη, τη διατήρηση, τη γνωστοποίηση και την έκθεση τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού και περιβάλλοντος, με στόχο τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία», είναι ο επίσημος ορισμός που δίνει το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (International Council of Museums-ICOM) για τον ορισμό της έννοιας του μουσείου. Στο πλαίσιο της ανάδειξης της σημασίας των μουσείων στις ημέρες μας και στην ιστορία,

η 18η Μαΐου έχει οριστεί ως Διεθνής Ημέρα Μουσείων. Συμμετέχοντας ενεργά στον εορτασμό της ημέρας αυτής, τα μουσεία όλης της χώρας διοργανώνουν μια σειρά εκδηλώσεων, οι οποίες κορυφώνονται την 18η Μαΐου, μέρα που τα μουσεία ανοίγουν δωρεάν τις πόρτες τους προς το κοινό.

Λίγα λόγια για τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων

Όπως αναφέρει το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων, ο λόγος που η 18η Μαΐου καθιερώθηκε από το 1977 ως Διεθνής Ημέρα Μουσείων είναι προκειμένου να αναδειχθεί ο ρόλος τους και η σημασία τους στη σύγχρονη κοινωνία. «Το μήνυμα αυτής της επετείου είναι να γίνουν τα μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών με σκοπό την ανάπτυξη της μόρφωσης, την αμοιβαία κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ των λαών», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο φετινός εορτασμός της ημέρας έχει ως θέμα την ενδιαφέρουσα εξίσωση «Μουσεία (Μνήμη + Δημιουργικότητα) = Κοινωνική Αλλαγή». Κάθε χρόνο ένα μουσείο είναι το τιμώμενο της ημέρας και το τιμώμενο μουσείο για το έτος 2013 είναι το αρχαιολογικό μουσείο Δελφών, το οποίο το Σάββατο 18 Μαΐου θα παρέχει στο κοινό τη δυνατότητα ξενάγησης στις συλλογές του, ενώ θα είναι ανοιχτό -όπως άλλωστε όλα τα μουσεία της χώρας- όλη την ημέρα. Να σημειωθεί επίσης ότι στο πλαίσιο της ημέρας αυτής θα πραγματοποιηθούν εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ημερίδες, συνέδρια, διαλέξεις, οργανωμένες ξεναγήσεις, μουσικές και άλλες εκδηλώσεις σε μουσεία και ιδρύματα σε όλη την Ελλάδα.

Το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού αναφέρει ότι «τα μουσεία στις μέρες μας δεν βασίζονται μόνο στον πλούτο της πολιτιστικής κληρονομιάς που διαφυλάσσουν και εκθέτουν, αλλά και στη ζωντάνια των δράσεών τους. Οι παραδοσιακές αξίες της διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς σε συνδυασμό με τη δημιουργικότητα συμβάλλουν στην ανανέωση των Μουσείων και τη συνεχή επικοινωνία τους με το κοινό. Ο συνδυασμός μνήμης και δημιουργικότητας αποτελεί στοιχείο ανανέωσης της κοινωνίας και σημαντικό παράγοντα κοινωνικής αλλαγής».

Η συμμετοχή των πολιτών στη Διεθνή Ημέρα Μουσείων

Η «Αττική free press» συνομίλησε με τη Δανάη Ζαούση του Τμήματος Επικοινωνίας και Προβολής του μουσείου της Ακρόπολης, η οποία με αφορμή τον εορτασμό σχολίασε την συμμετοχή του κόσμου στη Διεθνή Ημέρα Μουσείων. «Το γεγονός ότι την 18η Μαΐου είναι ελεύθερη η είσοδος στα μουσεία είναι από μόνο του ενθαρρυντικό γεγονός για να επισκεφτεί κάποιος ένα μουσείο. Την ημέρα αυτή έρχονται παιδιά, οικογένειες, τουρίστες και γενικά υπάρχει συμμετοχή από μεγάλη μερίδα του κόσμου. Άλλωστε, είναι μια ημέρα που όλα τα μουσεία γιορτάζουν, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως. Ο κόσμος γνωρίζει πλέον για την ημέρα αυτή, την έχει μάθει, το διαβάζει άλλωστε και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και γενικά υπάρχει μια μεγάλη προβολή, καθώς είναι σημαντικό γεγονός. Ειδικά για την περίπτωση του μουσείου της Ακρόπολης θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το ωράριο είναι εκτεταμένο, καθώς λειτουργεί 16 ώρες συνεχόμενα γιορτάζοντας με τον τρόπο αυτό την Διεθνή Ημέρα των Μουσείων», σχολιάζει χαρακτηριστικά.

Παρόμοια εικόνα μεταφέρει και η υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου του μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Αλέξια Βασιλικού. «Υπάρχει συμμετοχή και μάλιστα μεγάλη κάθε χρόνο την 18η Μαΐου. Πια έχει εδραιωθεί ο θεσμός αυτός στην Ελλάδα και ο κόσμος τον γνωρίζει και συμμετέχει ενεργά με κάθε τρόπο. Η σημασία της ημέρας αυτής για τον πολιτισμό αποδεικνύεται από τη συμμετοχή του κόσμου», επισημαίνει.

Τα μουσεία εν καιρώ κρίσης

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική δυσκολία των πολιτών, απόρροια της οικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων, προκύπτει το ερώτημα κατά πόσο αυτή έχει επηρεάσει τη δυνατότητα των πολιτών να επισκέπτονται τα μουσεία. Στην ερώτηση για το εάν η επίσκεψη στο μουσείο γίνεται αντιληπτή από τον κόσμο ως ένα είδος πολυτέλειας, η κα Βασιλικού αναφέρει ότι «ισχύει ότι στις μέρες μας ο κόσμος σκέφτεται περισσότερο το εάν θα επισκεφτεί ένα μουσείο ή όχι. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να πούμε ότι η κρίση επηρέασε τα μουσεία σε αρνητικό βαθμό. Όμως τα επηρέασε και με άλλο τρόπο, καθώς ο κόσμος κάνει στροφή σε πιο ουσιαστικές και ενδιαφέρουσες προτάσεις. Χαρακτηριστικά για το μουσείο μας, οι “Αρχαίες πριγκίπισσες της Μεσογείου” ήταν μια έκθεση, που πραγματικά ξεπέρασε κάθε προσδοκία και ξάφνιασε και εμάς τους ίδιους. Δεν είναι υπερβολή να αναφέρουμε ότι σχηματίζονταν ουρές ολόκληρες έξω από το μουσείο μας, ουρές που έφταναν μέχρι τη Βασιλίσσης Σοφίας. Μπορεί με άλλα λόγια ο κόσμος να επιλέγει να βγει έξω για ένα ποτό, θα το συνδυάσει όμως με μια επίσκεψη στο μουσείο. Να το πούμε διαφορετικά, ο κόσμος αναζητά και θα αναζητά πάντα τον πολιτισμό ανεξάρτητα από την κρίση».

Η κα Ζαούση επίσης παραδέχεται ότι η κρίση επηρέασε τα εισιτήρια που «κόβει» το μουσείο της Ακρόπολης, αν και σύμφωνα με την ίδια ο κόσμος επιλέγει να επισκεφτεί το μουσείο. «Θα ήταν ψέμα να πούμε ότι η κρίση έχει αφήσει ανέγγιχτα τα μουσεία. Τα έχει επηρεάσει, όμως διαπιστώνουμε ότι ο κόσμος έρχεται. Ίσως το σκέφτεται περισσότερο, όμως τα στοιχεία μας δείχνουν ότι το μουσείο της Ακρόπολης έχει αγαπηθεί από τον κόσμο και τους επισκέπτες του».

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), οι επισκέπτες σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της χώρας αυξήθηκαν κατά 15,2% τον φετινό Ιανουάριο σε ετήσια βάση, ενώ οι εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 1,9%. Ειδικά για την περίπτωση των μουσείων, «πρωταθλητής» στις επισκέψεις αναδείχθηκε το μουσείο της Ακρόπολης (34,7% του συνόλου) και ακολουθούν το Εθνικό Αρχαιολογικό (15,4%), το μουσείο των Δελφών (4%), το μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας (1,2%), το μουσείο του Ηρακλείου στην Κρήτη (0,9%), το μουσείο του Παλατιού των Ιπποτών στη Ρόδο (0,6%), το μουσείο της Ρόδου (0,2%), ενώ το υπόλοιπο 43% των επισκεπτών κατανέμεται στα υπόλοιπα μουσεία της χώρας.

Το προφίλ των επισκεπτών στα μουσεία

Αλήθεια, ποιοι είναι αυτοί που επιλέγουν να επισκεφτούν ένα μουσείο; Σύμφωνα με την κα Βασιλικού, δεν υπάρχουν target groups για το μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. «Το μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης υποδέχεται καθημερινά κατά μέσο όρο 4-5 σχολικές τάξεις. Επίσης, βλέπουμε μια αύξηση της τάξεως του 35% στις επισκέψεις των παιδιών τα Σαββατοκύριακα, ανάλογα με τα εργαστήρια και τις εκδηλώσεις του μουσείου κάθε φορά. Φυσικά, υπάρχουν και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και τουρίστες που επισκέπτονται το μουσείο μας. Πάντως, βλέπουμε ότι το νεανικό κοινό στρέφεται κυρίως στη σύγχρονη τέχνη», αναφέρει η υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου του μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Δίνοντας μια εικόνα του προφίλ του επισκέπτη στο μουσείο της Ακρόπολης, η κα Ζαούση αναφέρει ότι «την χειμερινή περίοδο, δηλαδή από τον Σεπτέμβριο έως τις αρχές Μαΐου, έρχονται στον χώρο κυρίως σχολεία. Από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο τα άτομα που επισκέπτονται το μουσείο είναι σε ένα μεγάλο βαθμό τουρίστες». Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ετήσιο απολογισμό του μουσείου για τις αφίξεις των επισκεπτών για το διάστημα 1 Ιουνίου 2011-31 Μαΐου 2012, οι μεμονωμένες αφίξεις επισκεπτών αφορούσαν το 74% των επισκεπτών, ενώ το υπόλοιπο 26% ήταν οργανωμένες ομάδες. Στις οργανωμένες ομάδες, το 44% ήταν ομάδες μαθητών, ενώ το υπόλοιπο 56% ομάδες ενηλίκων. Στην περίπτωση των μεμονωμένων επισκέψεων στο μουσείο της Ακρόπολης, από την Ελλάδα προερχόταν το 46% των επισκεπτών, από τις ΗΠΑ το 13%, από τη Γαλλία το 6%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία είχαν από 4%. Ακολουθούν οι επισκέπτες από τις χώρες της Γερμανίας, της Ισπανίας και της Αυστραλίας (από 3% για κάθε χώρα), οι Καναδοί επισκέπτες (2%), οι επισκέπτες από τη Βραζιλία (1%), ενώ το υπόλοιπο 15% κατανέμεται σε επισκέπτες προερχόμενους από άλλες χώρες.

Παγκόσμια διάκριση για το μουσείο της Ακρόπολης

Λίγες ημέρες πριν τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, η βρετανική εφημερίδα Sunday Times δημοσίευσε ένα τετρασέλιδο αφιέρωμα, στο οποίο φιλοξενείται μια λίστα με τα «50 καλύτερα μουσεία παγκοσμίως». Τη λίστα υπογράφουν κορυφαίοι ειδικοί του είδους, οι οποίοι χάρισαν την τρίτη θέση στο μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο ξεπερνούν μόνο το μουσείο Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον, που έλαβε την πρώτη θέση και το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, που κατατάχθηκε στη δεύτερη θέση.

Μάλιστα, η επεξήγηση των συντακτών της λίστας για το μουσείο της Ακρόπολης έχει ως εξής: «Στην αρχαία οδό που οδηγεί στον “ιερό βράχο”, εκεί που ο μεγαλοπρεπής Παρθενώνας δεσπόζει πάνω από την Αθήνα, είναι τοποθετημένο το μουσείο της Ακρόπολης. Ένα νέο λαμπερό οίκημα για τη φιλοξενία της πιο γνωστής κληρονομιάς του κλασσικού πολιτισμού. Κάθε χρόνο το επισκέπτονται εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων, προκειμένου να δουν τα πολιτιστικά θαύματα ενός δοξασμένου παρελθόντος. Αυτά στέκονται πλημμυρισμένα από φυσικό φως με υποβλητικό φόντο την απίθανη θέα του αυθεντικού μνημείου». Παράλληλα, οι ειδικοί παροτρύνουν τους αναγνώστες να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στα αετώματα.