«Μάρτυς μου ο θεός» του Μάκη Τσίτα στο θέατρο “Επίκεντρο+” και στο “Vault”

17:57 20/3/2015 - Πηγή: Attiki Press

Ο μονόλογος «Μάρτυς μου ο θεός» βασίζεται στο ομώνυμο βραβευμένο βιβλίο του Μάκη Τσίτα.

του Κώστα Νταλιάνη

Τη θεατρική μεταφορά του βιβλίου παρουσιάζει η «Εταιρία θεάτρου GAFF», σε σκηνοθεσία της Σοφίας Καραγιάννη και ερμηνεία του Ιωσήφ Ιωσηφίδη. Τη δραματουργική επεξεργασία του μονολόγου επιμελήθηκε ο ίδιος ο συγγραφέας.

Η “ΕΤΑΙΡΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ GAFF”

Η “Εταιρία θεάτρου GAFF» δημιουργήθηκε το 2010. Έχει παρουσιάσει τις παραστάσεις «Μην παίζεις με τα χώματα» της Στέλλας Βλαχογιάννη (“θέατρο Βασιλάκου”, “studio Μαυρομιχάλη” και περιοδεία), «ΚΡΑΧ»,

μια σύνθεση από ιστορίες των Μ. Μπρέχτ και Α. Τσέχωφ για τη σχέση του ανθρώπου με το χρήμα (“Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης”) και το αριστουργηματικο «Ψυχολογία Συριανού συζύγου» του Εμμ.Ροίδη (“θέατρο του Νέου Κόσμου”, “VAULT” και περιοδεία για τρεις συνεχόμενες χρονιές). Την καλλιτεχνική διεύθυνση έχει η Σοφία Καραγιάννη.

(Gaff: Ονομασία, που δόθηκε τον 19ο αιώνα στο αυτοσχέδιο θέατρο στις φτωχότερες συνοικίες του Λονδίνου, όπου ερασιτεχνικοί θίασοι παρουσίαζαν παραστάσεις μελοδραματικού ρεπερτορίου. Το εισιτήριο κόστιζε μία ή δύο πένες.)

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Μάκης Τσίτας γεννήθηκε το 1971 στα Γιαννιτσά. Σπούδασε δημοσιογραφία στη Θεσσαλονίκη και ασχολήθηκε με το ραδιόφωνο. Από το 1994 ζει μόνιμα στην Αθήνα και εργάζεται στο χώρο των εκδόσεων, διευθύνει το ηλεκτρονικό περιοδικό για το βιβλίο και τον πολιτισμό “diastixo.gr.”.

Κείμενα του (διηγήματα, θεατρικά, ποιήματα) έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες και έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα μονόπρακτά του «Στην πλατεία» και «Η τηλεόραση» παίχτηκαν στο “Θέατρο των Καιρών” (σε σκηνοθεσία Έρσης Βασιλικιώτη). Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά, τα ισπανικά, τα αγγλικά, τα εβραϊκά, τα σουηδικά και τα φινλανδικά.

Έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων «Πάτυ, εκ του Πετρούλα» (Καστανιώτης, 1996) και δεκαπέντε βιβλία για τα παιδιά, με πιο πρόσφατο το «Ο αδέσποτος Κώστας» (Ψυχογιός, 2014).

Με το «Μάρτυς μου ο θεός», το πρώτο του μυθιστόρημα (Κίχλη, 2013), έκανε αισθητή την παρουσία του στα λογοτεχνικά δρώμενα του τόπου, αποσπώντας το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2014.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Ένα μοναχικό παγκάκι σε ένα σκοτεινό, αθέατο πάρκο. Ένας μεσόκοπος άντρας, με βγαλμένα τα παπούτσια, κάθεται, διαβάζοντας ύμνους από ένα μικρό ψαλτήριο. Δίπλα του ακουμπισμένη μια παλιά καφέ βαλίτσα. Ο Χρυσοβαλάντης, ο αφηγητής της ιστορίας -ένας τυπικός αντιήρωας της εποχής μας, άνθρωπος απλός, που δεν επιθυμεί παρά να ζήσει με αξιοπρέπεια-, έχοντας βρεθεί στα πενήντα του, χωρίς δουλειά και με υγεία κλονισμένη, εξιστορεί τα πάθη, που υφίσταται, από την παιδική του ηλικία, στην αναμέτρησή του με τη σκληρή πραγματικότητα.

Όλοι –οι γυναίκες, που συναντά, οι εργοδότες του, ακόμη και η ίδια η οικογένεια του- τον προδίδουν, ενώ γύρω του διαγράφεται η εικόνα μιας κοινωνίας, που, παρά την επιφανειακή ευμάρεια, βυθίζεται στην παρακμή. Μέσα από τον χειμαρρώδη μονόλογό του, παρακολουθούμε τον αγώνα του να σταθεί όρθιος, οπλισμένος με χιούμορ, φαντασία και μια ιδιαίτερη λεκτική ευφορία.

Ισορροπώντας ανάμεσα στο κωμικό και το δραματικό, ανάμεσα στο ζωτικό ψεύδος και την αλήθεια, ο ήρωας του Μάκη Τσίτα αποκτά καθολικότερες διαστάσεις ως σύμβολο του ανθρώπου, που, εξαιτίας της αγαθότητάς του, αντιμετωπίζει από κάθε πλευρά την εχθρότητα και τον κυνισμό. Συγχρόνως, με τη σχεδόν παιδική αθωότητά του, γίνεται ο καθρέφτης, που αντανακλά το είδωλο της ίδιας αυτής της κοινωνίας, η οποία τον εκδιώχνει από τους κόλπους της.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Η αφήγηση δεν ακολουθεί τη φυσική ροή των γεγονότων, αλλά λειτουργεί με παλινδρομήσεις στην κατακερματισμένη ζωή του ήρωα. Η σκηνοθεσία της Σ. Καραγιάννη, λιτή και ουσιαστική, καταφέρνει να κρατήσει μία συνοχή στο κείμενο, ώστε η ροή της αφήγησης να κυλά απρόσκοπτα. Η κινησιολογία είναι προσεκτικά σχεδιασμένη και εκφράζει εύστοχα την εκάστοτε ψυχολογική κατάσταση του ήρωα.

Τα σκηνικά στοιχεία περιορίζονται σε ένα παγκάκι και μια βαλίτσα, αλλά αυτά είναι αρκετά για να νιώσουμε το περιβάλλον και τη ζωή ολόκληρη του ήρωα, καθώς η μεν βαλίτσα περιέχει αναμνήσεις και ενθύμια, το δε παγκάκι συμβολίζει, εύστοχα, τη μοναχική θέση του ήρωα σε αυτή την κοινωνία. Οι χαρμόσυνες ηχητικές υποκρούσεις (πανηγυρισμοί, «Shake it mi amor» του Σάκη Ρουβά κ.α.) εντείνουν την απομόνωση του ήρωα από την υπόλοιπη κοινωνία.

Πυρήνας, βέβαια, της παράστασης είναι ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης στον ρόλο του Χρυσοβαλάντη. Τόσο άνετος πάνω στη σκηνή, που μοιάζει σαν ένας από το κοινό, δίνοντας, όμως, μια ερμηνεία καλοσχεδιασμένη έως και την παραμικρή λεπτομέρεια. Κατάφερε να εκφράσει επιτυχημένα όλες τις αντιφατικές πλευρές του ήρωα, που υποδύθηκε.

Αν και πρόκειται για μονόλογο, στις νοητές σκηνές αντιπαράθεσης του ήρωα με άλλα πρόσωπα, νιώθουμε την παρουσία αυτών των προσώπων, ιδιαίτερα του εργοδότη του, που τον πρόδωσε. Ο Ι.Ιωσηφίδης δείχνει μια σπάνια ικανότητα να αλλάζει εύκολα προσωπεία και χαρακτήρες, που σε κάνει να νιώθεις, ότι βλέπεις έναν ολόκληρο θίασο πάνω στη σκηνή.

Στο τέλος της παράστασης, έχεις την αίσθηση, ότι γνώρισες έναν πραγματικό άνθρωπο, με τον οποίο γέλασες, έκλαψες, απελπίστηκες μαζί του…και κάθε φορά, που θα ακούς το ηχητικό απόσπασμα από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, θα τον φέρνεις στην μνήμη σου ξανά και ξανά…

«Μάρτυς μου ο θεός» του Μάκη Τσίτα

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Κείμενο-δραματουργική επεξεργασία: Μάκης Τσίτας

Σκηνοθεσία: Σοφία Καραγιάννη

Μουσική επιμέλεια: Κατερίνα Πολυχρονοπούλου

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος

Σκηνογραφική επιμέλεια: Σοφία Καραγιάννη-Λίνα Παγώνη

Βοηθός σκηνοθέτη: Μυρτώ Αθανασοπούλου

Φωτογραφίες: Χάρης Λυγούρας

ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης

Η παράσταση παίχτηκε στο θέατρο Επίκεντρο+, Νόρμαν 16, Πάτρα

Οι παραστάσεις συνεχίζονται στην ΑΘΗΝΑ στο θέατρο “VAULT”,