Τεντώνει το σχοινί η Άγκυρα

Με δημοψήφισμα για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση απειλεί τις Βρυξέλλες ο Ερντογάν
Μετά τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ολλανδία σειρά παίρνει τώρα η Ελβετία, με πολίτες να κάνουν διαδήλωση κατά του «Σουλτάνου»

Η Τουρκία ενδέχεται να διεξαγάγει και δεύτερο δημοψήφισμα

έπειτα από εκείνο της 16ης Απριλίου, για το αν θα συνεχίσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, δήλωσε ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Αυτή τη στιγμή διεξάγουμε ένα δημοψήφισμα την 16η Απριλίου και έπειτα από αυτό θα μπορούσαμε να επιλέξουμε να κάνουμε ένα δεύτερο σχετικά με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και θα συμμορφωνόμασταν με όποια απόφαση λάμβαναν οι πολίτες μας σε αυτό», επισήμανε ο Ερντογάν σε μια ομιλία που εκφώνησε στην Αττάλεια, στη νότια Τουρκία. Λίγο νωρίτερα, ο Τούρκος ηγέτης είπε ότι οι σχέσεις της χώρας του με την Ευρώπη βρίσκονται σε «κρίσιμο σημείο».

«Τι ακούμε; Ότι εάν το 'ναι' επικρατήσει στο δημοψήφισμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα μας αποδεχθεί. Αχ! Εάν απλά μπορούσαν να λάβουν μια τέτοια απόφαση! Αυτό θα διευκόλυνε το έργο μας!», σημείωσε. «Όπως και να ΄χει, η 16η Απριλίου αποτελεί για εμάς ένα κρίσιμο σημείο. Γι' αυτόν τον λόγο το 'ναι' είναι τόσο σημαντικό. Θα θέσουμε όλα αυτά επί τάπητος. Διότι η Τουρκία δεν είναι το θύμα κανενός», συνέχισε ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους, προκαλώντας τις επευφημίες του συγκεντρωμένου πλήθους.

Οι δηλώσεις αυτές λαμβάνουν χώρα ενώ οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ είναι ιδιαίτερα τεταμένες, μετά την απαγόρευση τις τελευταίες εβδομάδες συγκεντρώσεων υπέρ του Ερντογάν σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία. Οι αναλυτές διερωτώνται εάν αυτή η κλιμάκωση αποτυπώνει την πραγματική βούληση της Τουρκίας να έρθει σε ρήξη με την ΕΕ, ή εάν πρόκειται για κάτι το παροδικό, που συνδέεται με την εθνικιστική ρητορική της προεκλογικής περιόδου.

Προκειμένου να προσελκύσει τους εθνικιστές, χωρίς τους οποίους δεν μπορεί να κερδίσει το δημοψήφισμα, ο Τούρκος ηγέτης επανέλαβε ουκ ολίγες φορές τις τελευταίες εβδομάδες ότι θα υποστήριζε την επαναφορά της θανατικής καταδίκης. Μια κόκκινη γραμμή για τις Βρυξέλλες. «Τι λένε; Ότι η Τουρκία δεν έχει θέση στην Ευρώπη εάν εμείς επαναφέρουμε τη θανατική ποινή (...) Πολύ καλά!», είπε ο Ερντογάν.

Το χειρότερο κλίμα
Μερικές εβδομάδες πριν από ένα δημοψήφισμα που εδραιώνει την εξουσία του Προέδρου Ερντογάν, το κλίμα μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ είναι τεταμένο.

Ο Ερντογάν έχει αποκαλέσει τους Γερμανούς και τους Ολλανδούς «Ναζί», έχει απαγορευτεί η είσοδος στους αξιωματούχους του σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και απειλεί να διακόψει μια συμφωνία για το μεταναστευτικό, που έγινε κατόπιν σκληρής διαπραγμάτευσης. Μερικές εβδομάδες πριν από το δημοψήφισμα που στοχεύει να ενισχύσει την εξουσία του, ο Πρόεδρος της Τουρκίας δεν αποκτά κανέναν καινούργιο φίλο στην Ευρώπη.

Σε ένα τεταμένο κλίμα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε ακόμα μια φορά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, η οποία είναι ακόμα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ.

Πάντως για πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες ο διάλογος έχει λήξει εδώ και χρόνια και ότι πιθανότητα εισχώρησης της Τουρκίας στην ΕΕ έχει κλείσει εδώ και πολύ καιρό.

Με αυξανόμενη ανησυχία, η ΕΕ παρακολουθεί τον Ερντογάν να χρησιμοποιεί την περυσινή απόπειρα πραξικοπήματος ως δικαιολογία για να τιμωρήσει τους αντιπάλους του και να εδραιώσει την προεδρική του εξουσία.

Παρότι η Τουρκία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ευρώπης και η ΕΕ είναι η κύρια αγορά εξαγωγών της Τουρκίας, το Κοινοβούλιο έχει αναβάλει τις συζητήσεις για τη βελτίωση της συμφωνίας με την Τουρκία για τελωνειακή ένωση. Τα μέλη του Κοινοβουλίου θέλουν να περιμένουν να ολοκληρωθεί το δημοψήφισμα προτού αποφασίσουν πώς να προχωρήσουν.

Η εκτίμηση των αναλυτών
Αναλυτές, πάντως, στην Τουρκία τονίζουν ότι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί ευνοεί όλους. Και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που προεκλογικά πιέζονται από ακροδεξιά κόμματα, αλλά ακόμη περισσότερο τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν, αφού θεωρούν ότι κάθε εκδήλωση προπαγάνδας για το δημοψήφισμα που απαγορεύεται στην Ευρώπη συσπειρώνει ακόμη περισσότερο τους εθνικιστές στην Τουρκία υπέρ του «ναι».

Αυτό φαίνεται να ενισχύει τη ρητορική της βαλλόμενης από παντού Τουρκίας, που έχει βρει πρόσφορο έδαφος μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Βούτυρο στο ψωμί του Προέδρου Ερντογάν, που σύμφωνα με πληροφορίες δεν είχε και τα καλύτερα δυνατά μηνύματα για την έκβαση του δημοψηφίσματος. Ιδιαίτερα που στο στρατόπεδο τον εθνικιστών που προσεταιρίστηκαν για το δημοψήφισμα της αναθεώρησης του Συντάγματος επικρατεί διχασμός.

Πρέπει να σημειωθεί επίσης πως κυβέρνηση και Ερντογάν δεν επιθυμούν απλά μια οριακή επικράτηση του «Ναι», τύπου 51-52% έναντι 49-48%, που θα άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης του αποτελέσματος. Αλλά μια ξεκάθαρη νίκη με όσο μεγαλύτερη δυνατή διαφορά.

Οι εξελίξεις φαίνεται πως θα ευνοήσουν την πολιτική πόλωσης εν όψει του δημοψηφίσματος και θα δώσουν τη δυνατότητα στο κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να αυξήσει και τα ποσοστά του «ναι» μεταξύ των Τούρκων που ζουν σε ευρωπαϊκές χώρες και στους οποίους το κόμμα είχε υψηλά ποσοστά και στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.

Φωνές κατά Ερντογάν και στην Ελβετία
Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών γνωστοποίησε ότι κάλεσε τον Ελβετό επιτετραμμένο στην Άγκυρα προκειμένου να δώσει εξηγήσεις για τη διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της Ελβετίας, τη Βέρνη, υπέρ του «όχι» στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, καταγγέλλοντας ότι οι διαδηλωτές υποστηρίζουν την τρομοκρατία, καθώς μεταξύ άλλων κρατούσαν ένα πανό με συνθήματα υπέρ της δολοφονίας του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Σε ανακοίνωση, το Υπουργείο κάλεσε τις ελβετικές Αρχές να διεξαγάγουν ποινική έρευνα για τη διαδήλωση. Επιπλέον ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου τηλεφώνησε στον Ελβετό ομόλογό του Ντιντιέ Μπουρκχάντερ, για του μεταφέρει την έντονη «αντίδραση της Τουρκίας σε αυτό το ποταπό περιστατικό», έγινε γνωστό από το τουρκικό ΥΠΕΞ.

Όπως μετέδωσε το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή, περίπου 250 άνθρωποι, μεταξύ αυτών υποστηρικτές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), πραγματοποίησαν συγκέντρωση στη Βέρνη υπέρ του «όχι» στο δημοψήφισμα του Απριλίου, στην Τουρκία. Από την πλευρά του το ελβετικό πρακτορείο ειδήσεων ATS μετέδωσε ότι οι διαδηλωτές ήταν πολύ περισσότεροι, ανέρχονταν σε χιλιάδες και κατέκλυσαν τους δρόμους της ελβετικής πρωτεύουσας, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα κουρδικών οργανώσεων και ελβετικών πολιτικών κομμάτων.

Σύμφωνα με την Άγκυρα, αλλά και όπως δείχνουν τα πλάνα που μετέδωσαν τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα, σε ένα πανό που κρατούσαν διαδηλωτές στη συγκέντρωση απεικονιζόταν ο Ερντογάν με ένα πιστόλι στον κρόταφο και το σύνθημα «Σκοτώστε τον Ερντογάν».

Το ελβετικό πρακτορείο ειδήσεων δεν έκανε καμία αναφορά σε αυτό, ωστόσο ο Μίκαελ Σοργκ, εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών της Ελβετίας, ενός εκ των διοργανωτών της συγκέντρωσης, επιβεβαίωσε την ύπαρξη του πανό. «Υπήρξε ένα πανό που έπεσε κάτω από το όρια της ευπρέπειας. Όλα τα υπόλοιπα πανό ήταν ευπρεπή», τόνισε. «Πήραν τη φωτογραφία μου και πάνω στο κεφάλι μου είναι στραμμένο ένα περίστροφο. Μπορεί κανείς να το διανοηθεί; Μιλάμε για την Ελβετία!» είπε ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος σε μια ομιλία στην Αττάλεια.

Το έφτασε σε επίπεδο πρέσβη
Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε χθες τον πρεσβευτή της Ελβετίας στην Άγκυρα, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για τη διαδήλωση. Τελικά το Υπουργείο κάλεσε τον Ελβετό επιτετραμμένο, καθώς ο Ελβετός πρεσβευτής Βάλτερ Χάφνερ δεν βρισκόταν στην Άγκυρα, ανέφεραν οι πηγές. Η Τουρκία είπε στον επιτετραμμένο πως αναμένει από τις ελβετικές Αρχές να οδηγήσουν τους υπεύθυνους για τη διαδήλωση στη δικαιοσύνη και να λάβουν μέτρα, ώστε τέτοια γεγονότα να μη συμβούν ξανά, ανέφεραν οι πηγές του ΥπΕξ.