Στο στόχαστρο η Ε.Ε.

Κατηγορείται από τον ΟΗΕ ότι μετατρέπει τη Μεσόγειο σ' ένα «τεράστιο νεκροταφείο»
Τη βάση για την αναμόρφωση της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. παρουσίασε χθες ο Επίτροπος Μετανάστευσης, ο οποίος τόνισε, όπως και η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής, πως προϋπόθεση είναι η συλλογική προσπάθεια των κρατών-μελών

Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ζεΐντ Ράαντ αλ Χουσέιν επέκρινε χθες τις «κυνικές» μεταναστευτικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

κατηγορώντας τις Βρυξέλλες ότι, γυρνώντας την πλάτη σε μερικούς από τους πιο ευάλωτους μετανάστες στον κόσμο, κινδυνεύουν να μετατρέψουν τη Μεσόγειο σε «ένα τεράστιο νεκροταφείο». Οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε να παραδεχτούν ότι οι μετανάστες έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν προστασία, είπε.

Κάλεσε επίσης τις κυβερνήσεις των χωρών της Ε.Ε. να υιοθετήσουν μια «πιο θαρραλέα και λιγότερο κυνική προσέγγιση», ενώ τις κατηγόρησε ότι υποκύπτουν στα λαϊκίστικα, ξενοφοβικά κινήματα. Ο Ζεΐντ κατηγόρησε, επίσης, την έλλειψη νόμιμων οδών για τη διέλευση των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο.

«Έχω σοκαριστεί, αλλά δεν έχω εκπλαγεί από την τραγωδία», ανέφερε. «Οι νεκροί αυτοί και οι εκατοντάδες άλλοι που προηγήθηκαν τους προηγούμενους μήνες ήταν κάτι που μπορούσε να προβλεφθεί», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας ότι η κατάσταση αυτή είναι «αποτέλεσμα της αποτυχίας της διακυβέρνησης και της μεγάλης έλλειψης συμπόνιας».

Πιο ήπιος στην κριτική του ήταν ο Γ.Γ. των Η.Ε. Ο Μπαν Κι Μουν απηύθυνε έκκληση στην Ε.Ε. να στηρίξει περισσότερο τις προσπάθειες των χωρών της Μεσογείου, που αναλαμβάνουν να διασώσουν τους χιλιάδες μετανάστες, που διακινδυνεύουν τη ζωή τους στη θάλασσα για να φτάσουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. «Η Μεσόγειος μετατρέπεται πολύ γρήγορα σε μια θάλασσα οδύνης για χιλιάδες μετανάστες», είπε, τονίζοντας ότι η Ε.Ε. πρέπει να επιδείξει αλληλεγγύη προς τις χώρες που επωμίζονται το βάρος. Θα πρέπει, τόνισε, να ενισχυθούν οι δυνατότητες διάσωσης αλλά ταυτόχρονα να διωχθούν οι εγκληματίες που εκμεταλλεύονται τους ευάλωτους ανθρώπους.

Ηθικό καθήκον
Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν δείξει απροθυμία να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο, φοβούμενες ότι με αυτόν τον τρόπο θα ενθαρρύνουν περισσότερους ανθρώπους να κάνουν τον διάπλου σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής στην Ευρώπη, αλλά αντιμετωπίζουν τώρα την οργή για τον θάνατο των προσφύγων. «Αυτό που διακυβεύεται είναι η φήμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε ο Ιταλός Υπουργός Εξωτερικών Πάολο Τζεντιλόνι καθώς προσερχόταν στη συνάντηση με τους ομολόγους του χθες στο Λουξεμβούργο. «Δεν μπορούμε να έχουμε μια ευρωπαϊκή κατάσταση έκτακτης ανάγκης και μια ιταλική απάντηση», πρόσθεσε.

Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι, επίσης Ιταλίδα, δήλωσε ότι η Ένωση δεν έχει πλέον άλλοθι και οφείλει να λάβει άμεσα μέτρα για να προλάβει νέες τραγωδίες στη Μεσόγειο. Υπογράμμισε ότι η αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων αποτελεί ηθικό καθήκον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για τον λόγο αυτό είναι πιθανή η σύγκληση έκτακτης Συνόδου Κορυφής εντός της εβδομάδας. Τελικά, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ συγκάλεσε την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για την Πέμπτη.

Σχέδιο δέκα σημείων
Κατά την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής θα συζητηθεί το σχέδιο δέκα σημείων, που παρουσίασε ο Επίτροπος Μετανάστευσης της Ε.Ε., Δημήτρης Αβραμόπουλος, χθες, το οποίο θα αποτελέσει και τη βάση για τη αναμόρφωση της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. Μεταξύ άλλων, αποφασίστηκε η χρηματοδοτική και υλική ενίσχυση των δύο ευρωπαϊκών επιχειρήσεων για τον εντοπισμό και τη διάσωση μεταναστών (Triton και Poseidon), χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια τελική απόφαση για την αύξηση του προϋπολογισμού ή της δύναμης που διατίθεται.

Επιπλέον, ελήφθη η «πολιτική απόφαση» για μια «πολιτική και στρατιωτική» επιχείρηση που θα στοχεύει στην καταστροφή των σκαφών που χρησιμοποιούν οι δουλέμποροι στη Μεσόγειο Θάλασσα. Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει ένα πιλοτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων που «πραγματικά χρειάζονται προστασία». Έως τώρα δεν έχει αποσαφηνιστεί ο αριθμός των προσφύγων που θα μπορούν να ενταχθούν σε αυτό το σχέδιο. Την ίδια στιγμή, η Ε.Ε. θα προωθήσει ένα μοντέλο «γρήγορων επιστροφών» των παράτυπων μεταναστών στις πατρίδες τους, με μεγαλύτερο αριθμό πτήσεων επιστροφής.

Παράλληλα, θα επιδιωχθεί εμβάθυνση της συνεργασίας με βορειοαφρικανικές χώρες που γειτνιάζουν με τη Λιβύη, απ' όπου σαλπάρουν τα περισσότερα σαπιοκάραβα των δουλεμπόρων. Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος τόνισε ότι οι κλιμακούμενες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές που γεννούν κινδύνους για πολύνεκρα ναυάγια είναι «η νέα πραγματικότητα» στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε ότι η νέα ατζέντα της Κομισιόν για τη μετανάστευση θα υιοθετηθεί στις 13 Μαΐου. Τόσο ο Έλληνας Επίτροπος όσο και η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι, υπογράμμισαν πως προϋπόθεση για να αλλάξει η πραγματικότητα είναι η συλλογική προσπάθεια των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Τέσσερα μέτωπα
Κατά τη Σύνοδο θα εξεταστούν προτάσεις για «άμεση δράση» σε τέσσερα μέτωπα:
- Τον αγώνα κατά των δουλεμπόρων,
- την εντατικοποίηση των επιχειρήσεων διάσωσης,
- την παροχή βοήθειας στα κράτη-μέλη που υφίστανται τις μεγαλύτερες πιέσεις και
- τη συνεργασία με τα κράτη προέλευσης ή διέλευσης των προσφύγων και μεταναστών."

Ο κ. Τουσκ προειδοποίησε πως «δεν υπάρχουν γρήγορες λύσεις» για το πρόβλημα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη, όμως τόνισε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι εκατοντάδες άνθρωποι πεθαίνουν» κάθε χρόνο προσπαθώντας να διασχίσουν τη θάλασσα προς τη Γηραιά Ήπειρο. «Η κατάσταση στη Μεσόγειο αφορά όλη την Ευρώπη. Πρέπει να δράσουμε μαζί, ως μία [δύναμη]», κατέληξε.

Πολιτική λύση
Κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., ο Κύπριος ΥΠΕΞ Γιαννάκης Κασουλίδης, μιλώντας για την κατάσταση στη Λιβύη, υπογράμμισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πλήρη επίγνωση της άμεσης ανάγκης για στήριξη της χώρας, ώστε οι πολίτες της να μπορούν να ζουν σε συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας και να μην αναγκάζονται να ακολουθούν τον τραγικό, όπως απεδείχθη τα τελευταία εικοσιτετράωρα, δρόμο της λαθρομετανάστευσης. «Θέλω να πιστεύω ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη στη Λιβύη, που αυτήν τη στιγμή διαπραγματεύονται το μέλλον της χώρας τους, συμμερίζονται την αίσθηση του επείγοντος που είναι έκδηλη στη σημερινή συζήτηση», κατέληξε.

Το ένα μετά το άλλο
Κι ενώ στην ευρωπαϊκή ξηρά συζητούσαν, στην ευρωπαϊκή θάλασσα πολεμούσαν με τον χρόνο και τα κύματα για τη διάσωση μεταναστών. Η Ιταλία και η Μάλτα χθες το απόγευμα εργάζονταν για τη διάσωση δύο πλοιαρίων με μετανάστες που κινδύνευαν στη Μεσόγειο. Πρόκειται για ένα φουσκωτό, που βρισκόταν ανοιχτά της Λιβύης, μεταφέροντας 100-150 ανθρώπους και μια βάρκα με περίπου 300 μετανάστες.

Κι όλα αυτά, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η προσπάθεια διάσωσης, μετά από ναυάγιο που σημειώθηκε στη θαλάσσια περιοχή της Ρόδου. Το σκάφος που ναυάγησε μετέφερε 93 μετανάστες και για ένα άνδρα, μια γυναίκα και ένα παιδί, αυτό έμελλε να ήταν το τελευταίο ταξίδι. Οι υπόλοιποι ναυαγοί διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Αστυνομική Διεύθυνση και στο Λιμεναρχείο Ρόδου, εκτός από τους τραυματίες, που διακομίστηκαν στο νοσοκομείο. Στο πλοίο επέβαιναν 62 άντρες, 22 γυναίκες και έξι παιδιά, με προέλευση την Αιθιοπία, την Ερυθραία και τη Συρία.

Το ιστιοφόρο προσάραξε σε βράχια γύρω στις 10 το πρωί και μέσα σε μερικά λεπτά βούλιαξε. «Αυτόπτες μάρτυρες, που είδαν το σκάφος να προσεγγίζει την ακτή, ανέφεραν ότι ο δουλέμπορος επιχείρησε αρχικά να το βγάλει στην αμμώδη ακτή. Άγνωστο γιατί, έκανε κατόπιν έναν ελιγμό και το έριξε στα βράχια», δήλωσε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος. Σύμφωνα με τον ίδιο, «κανείς δεν είδε άλλο σκάφος να φεύγει την ώρα εκείνη από την περιοχή, που σημαίνει ότι δεν αποκλείεται ο διακινητής να είναι ανάμεσα στους διασωθέντες».

Η χειρότερη τραγωδία
Τα νέα επεισόδια στη θάλασσα καταγράφηκαν στον απόηχο της τεράστιας τραγωδίας του Σαββατοκύριακου, όταν αλιευτικό γεμάτο πρόσφυγες ναυάγησε στο χειρότερο θαλάσσιο δυστύχημα που έγινε στη Μεσόγειο. Ο απολογισμός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος και από τους 700 που ήταν οι αρχικοί φόβοι. Επιζήσαντες τους οποίους επικαλείται η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έκαναν λόγο για 700 ανθρώπους πάνω στο πλοίο.

Η εισαγγελία της Κατάνης στη Σικελία, όμως, ανακοίνωσε ότι ένας από τους 28 επιζήσαντες, τον οποίο μπόρεσε να εξετάσει, δήλωσε ότι 950 άνθρωποι ήταν πάνω στο αλιευτικό, ανάμεσά τους σχεδόν πενήντα παιδιά.

Ο πρόσφυγας αυτός από το Μπανγκλαντές, ο οποίος διακομίσθηκε στο νοσοκομείο της Κατάνης, δήλωσε ότι οι διακινητές είχαν κλείσει μεγάλο αριθμό προσφύγων στα αμπάρια χωρίς οι άνθρωποι αυτοί να έχουν δυνατότητα διαφυγής. Η ιταλική ακτοφυλακή δεν επιβεβαίωσε κανέναν από τους αριθμούς αυτούς αλλά διευκρίνισε ότι το αλιευτικό μήκους 20 μέτρων μπορούσε να μεταφέρει εκατοντάδες ανθρώπους.

Συνέλαβαν διακινητές
Στη σκιά της τραγωδίας, η ιταλική δικαιοσύνη ανακοίνωσε τη σύλληψη 24 διακινητών, μελών ενός ευρύτερου κυκλώματος, που μετέφεραν επίδοξους μετανάστες από την Αφρική μέχρι τη Βόρεια Ευρώπη, μέσω της Μεσογείου και της Σικελίας. Οι διακινητές αυτοί είχαν οργανώσει τουλάχιστον 15 ταξίδια από τον Μάιο του 2014 και απαιτούσαν από τους επίδοξους μετανάστες να τους καταβάλουν ποσά που κυμαίνονταν μεταξύ 1.500 και 2.000 δολαρίων, διευκρίνισε η εισαγγελία. Συνολικά η Ιταλία έχει καταφέρει να συλλάβει 1.002 διακινητές.

Οι επίδοξοι μετανάστες που προέρχονται από την Ερυθραία, το Σουδάν και τη Σομαλία επιβιβάζονται σε πλοιάρια σε περιοχή κοντά στην Ζουάρα στη Λιβύη με κατεύθυνση τη Σικελία, διευκρίνισε η εισαγγελία. Οι μετανάστες είχαν στοιβαχθεί σε υπόστεγα αεροσκαφών κοντά στις ακτές πριν από τον απόπλου. Σύμφωνα με μία ογκώδη έκθεση της εισαγγελίας του Παλέρμου, εκατοντάδες μετανάστες επιβιβάζονται σε σαπιοκάραβα και οι διακινητές τούς εγκαταλείπουν στα ανοικτά αφού έχουν ειδοποιήσει τις Αρχές να τους περισυλλέξουν.

Με πάσα λεπτομέρεια
Οι διακινητές σχεδιάζουν κάθε λεπτομέρεια του ταξιδιού, περιλαμβανομένης της απόδρασης των επίδοξων μεταναστών από τα κέντρα υποδοχής της Ιταλίας. Οι μετανάστες που διασώζονται μεταφέρονται στη συνέχεια σε κέντρα υποδοχής που έχουν στηθεί σε ολόκληρη την ιταλική επικράτεια. Ωστόσο δύο στους τρεις μετανάστες προτιμούν να ταξιδέψουν με δικά τους μέσα προς άλλους προορισμούς στην Ευρώπη παρά να περιμένουν να τους χορηγηθεί ενδεχομένως άδεια ασύλου στην Ιταλία, σύμφωνα με τις οργανώσεις αρωγής προσφύγων.

Οι διακινητές που συνελήφθησαν χρησιμοποιούν εξελιγμένα συστήματα πληρωμών, όπως τη μεταφορά χρημάτων μέσω του συστήματος Moneygram ή του Western Union. Σε κάθε «πελάτη»-μετανάστη αντιστοιχεί ένα νούμερο και κάθε καταβολή χρημάτων καταχωρείται σε έναν φάκελο, σύμφωνα με την εισαγγελία.

Το κύκλωμα λειτουργεί σαν ένα πραγματικό ταξιδιωτικό πρακτορείο με παραρτήματα στη Σικελία και τη Λομβαρδία και οργανώνει τη μεταφορά τους έως τη Ρώμη και το Μιλάνο, γενικά με αυτοκίνητο ή με λεωφορείο και έπειτα τη μετάβαση προς τους τελικούς προορισμούς τους: τη Νορβηγία, την Ελβετία, τη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία ή ακόμα και τη Γερμανία. Το κόστος ποικίλλει, το ταξίδι είναι ακριβότερο ή φθηνότερο ανάλογα με το αν το μέσο μεταφοράς είναι το τρένο, το λεωφορείο ή το αυτοκίνητο.

Την εγκληματική οργάνωση διηύθυναν ο Μεντάνι Γεντέγκο Μερέντ από την Ερυθραία και ο συμπατριώτης του, Γκερμάι Ερμίας. Τα ονόματα αυτών των δύο διακινητών, τους οποίους χαρακτηρίζουν αμείλικτους, είχαν εμφανιστεί και στο φάκελο της έρευνας που διεξήχθη μετά το ναυάγιο της 3ης Οκτωβρίου του 2013 ανοιχτά της Λαμπεντούζας,λ που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 366 ανθρώπων.

«Ευρωπαϊκό ναυάγιο»
Τα συγκλονιστικά γεγονότα του Σαββατοκύριακου βρέθηκαν χθες στο επίκεντρο των επικρίσεων του ευρωπαϊκού Τύπου. Οι γαλλικές εφημερίδες Liberation και Le Figaro, μαζί με τη βελγική Le Soir συμπίπτουν στη διατύπωση «Ευρωπαϊκό Ναυάγιο» για να περιγράψουν την ανικανότητα της Ευρώπης να απαντήσει στη ροή των προσφύγων που ρισκάρουν τη ζωή τους στα νερά της Μεσογείου για να φθάσουν στις ευρωπαϊκές ακτές. «Αν δεν θέλουμε να θεωρήσουμε ότι οι ανθρωπιστικές μας αξίες είναι νεκρές ιδέες, η αδιαφορία δεν είναι επιλογή... Πόσα πτώματα θα χρειαστεί να ψαρέψουμε ώστε τελικά αυτή η ανθρωπιστική τραγωδία να θεωρηθεί απόλυτη ιστορική ανάγκη», γράφει η εφημερίδα Le Parisien.

«Οι νεκροί πρέπει να σταματήσουν», γράφει η αυστριακή Kronen-Zeitung, καταγγέλλοντας «μία ατίμωση για την Ε.Ε. και την κυνική, έως και μακάβρια πολιτική ασύλου». «Τώρα, η Ευρώπη οφείλει να δράσει», γράφει η σουηδική Svenska Dagbladet χαρακτηρίζοντας «θλιβερό το γεγονός ότι η Ε.Ε. δεν είναι σε θέση να χειρισθεί την κρίση των προσφύγων και επιτρέπει στη Μεσόγειο να μεταβληθεί σε φρικιαστικό νεκροταφείο». «Η Ευρώπη διακινδυνεύει πολλούς ακόμη νεκρούς στις πύλες της, εάν δεν καταστήσει την τραγωδία αυτή Νο.1 προτεραιότητα», προειδοποιεί η βρετανική The Independent.

Σύμφωνα με την Daily Telegraph, «είναι άδικο να αφήνονται οι χώρες της νότιας Ευρώπης να φέρουν το βάρος των αφίξεων, ιδιαίτερα όταν οι μετανάστες προσελκύονται προς τις πλουσιότερες περιοχές της βόρειας Ευρώπης. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις οφείλουν να βγουν από τον ένοχο λήθαργό τους», γράφει η Liberation, ζητώντας μία «προστάτιδα Ευρώπη, όχι μία Ευρώπη φρούριο, παραλυμένη από μία οικονομική πολιτική λιτότητας και την άνοδο του λαϊκισμού». «Δείχνοντας τον δρόμο μίας διεθνούς διευθέτησης αυτού του σημαντικού θέματος, η Ευρώπη μπορεί να αναπτυχθεί πολιτικά», σχολιάζει η εφημερίδα.

Οι Suddeutsche Zeitung και η Le Figaro επιρρίπτουν τις ευθύνες για τον πολλαπλασιασμό των τραγωδιών στη Μεσόγειο «στο χάος που κυριαρχεί στη Λιβύη, απ] όπου επιβιβάζονται χιλιάδες πρόσφυγες που διαφεύγουν από τις συρράξεις της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής». «Από την κατάρρευση του λιβυκού κράτους, η Ε.Ε. δεν έχει καμία δυνατότητα να θέσει τέλος στις ενέργειες των διακινητών», γράφει η γερμανική εφημερίδα.

«Ελλείψει επίσημου συνομιλητή στην Τρίπολη, οι Ευρωπαίοι οφείλουν να εξασφαλίσουν μία εντολή από τον ΟΗΕ για να αναλάβουν το έργο της αστυνόμευσης μπροστά από τις λιβυκές ακτές... Όταν θα εκπληρωθεί αυτή η προτεραιότητα, θα είναι καιρός για την αναθεώρηση των κανόνων παροχής ασύλου και της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ε.Ε., ώστε να δοθεί μία ανθρώπινη και πολιτική απάντηση στα προβλήματα της μετανάστευσης», γράφει η Le Figaro.
Πηγές: ΑΠΕ, Τα Νέα, in.gr, Το Έθνος