Διεθνής κατακραυγή κατά Ερντογάν

Καταπέλτης για το τουρκικό δημοψήφισμα η έκθεση Ευρωπαίων παρατηρητών
Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να συνεχιστεί, διαμηνύουν κέντρα εξουσίας των Βρυξελλών, ενώ στον πάγο φαίνεται να μπαίνουν οι ευρωτουρκικές σχέσεις

Με ανησυχία και προβληματισμό παρακολουθεί η διεθνής κοινότητα τις εξελίξεις στην Τουρκία, μετά το δημοψήφισμα

της περασμένης Κυριακής που «ενέκρινε» τη συνταγματική μεταρρύθμιση του Ταγίπ Ερντογάν.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εκδηλώνεται από ευρωπαϊκής πλευράς, καθώς το αποτέλεσμα, η διαδικασία που οδήγησε σ’ αυτό αλλά και οι επόμενες κινήσεις του Τούρκου Προέδρου θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων, με κέντρα εξουσίας των Βρυξελλών ήδη να διαμηνύουν ότι, μετά τις εκλογικές παρατυπίες που σημειώθηκαν αλλά και τη νέα συνταγματική δομή της χώρας, η ευρωπαϊκή πορεία της Άγκυρας δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Ενισχυτική τής και διακηρυγμένα πλέον αρνητικής πλεύσης ευρωπαϊκών θεσμικών κύκλων αλλά και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έναντι της Τουρκίας είναι η έκθεση των Ευρωπαίων παρατηρητών για το δημοψήφισμα, στην οποία καταγράφονται σωρεία παρατυπιών και ανεπαρκής τήρηση των κριτηρίων που έχει ορίσει το Συμβούλιο της Ευρώπης, κατά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.

Ανεπαρκές νομικό πλαίσιο
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την αντιπροσωπία της αποστολής παρατηρητών του ευρωπαϊκού οργανισμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το δημοψήφισμα στην Τουρκία δεν ανταποκρίθηκε στα κριτήρια που έχει ορίσει το Συμβούλιο της Ευρώπης, ενώ γίνεται, ταυτόχρονα, λόγος για ανεπαρκές νομικό πλαίσιο και αλλαγές της τελευταίας στιγμής στην καταμέτρηση των ψηφοδελτίων.

Τα εν λόγω σχόλια έκανε, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου στην Άγκυρα, ο Σέζαρ Φλορίν Πρέντα, επικεφαλής της αντιπροσωπίας της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης που επιτήρησε την ψηφοφορία, εξηγώντας ότι «γενικά το δημοψήφισμα δεν ανταποκρίθηκε στα κριτήρια του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το νομικό πλαίσιο ήταν ανεπαρκές για τη διεξαγωγή μιας γνήσιας δημοκρατικής διαδικασίας».

Από την πλευρά του, το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ (ODIHR) σημείωσε τον «περιορισμό» των ελευθεριών που παρατηρήθηκε προχθές στην Τουρκία υπό το καθεστώς έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί στη χώρα, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος.

«Οι δύο πλευρές δεν είχαν ίσες ευκαιρίες για να παρουσιάσουν τα επιχειρήματά τους στους ψηφοφόρους», δήλωσε η επικεφαλής της αποστολής της ODIHR Τάνα ντε Ζελουέτα.

Τέλος, οι παρατηρητές δηλώνουν ότι «το SBE εξέδωσε οδηγίες αργά μέσα στην ημέρα που άλλαξαν σημαντικά τα κριτήρια εγκυρότητας της ψηφοφορίας, υπονομεύοντας κάθε εγγύηση και σε αντίθεση με τον νόμο», καταλήγει η αποστολή του ΟΑΣΕ και του ΣτΕ.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, με ανακοίνωσή του, αντέδρασε στην έκθεση της επιτροπής των διεθνών παρατηρητών, χαρακτηρίζοντας απαράδεκτο το σχόλιο, ότι το δημοψήφισμα υπολείπεται των διεθνών κριτηρίων. Και τονίζει ότι, με λύπη διαπιστώνει τις πολιτικού περιεχομένου καταγγελτικές εκφράσεις, στη συνέντευξη Τύπου και την πρώτη έκθεση.

Κατανοεί τις ανησυχίες η Ουάσιγκτον
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επισήμανε από την πλευρά του ότι δίνει προσοχή στις ανησυχίες που διατύπωσαν Ευρωπαίοι παρατηρητές για το δημοψήφισμα στην Τουρκία και ανυπομονεί για την τελική έκθεσή τους, υπονοώντας ότι δεν θα προβεί σε κανένα σχόλιο μέχρι την ολοκλήρωση της πλήρους αξιολόγησης.

Η Ουάσιγκτον προέτρεψε, παράλληλα, την τουρκική ηγεσία να σεβαστεί την αντιπολίτευση και την ελευθερία της έκφρασης, ένα εικοσιτετράωρο μετά το δημοψήφισμα.

«Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να υποστηρίζουν την ανάπτυξη της δημοκρατίας στην Τουρκία, για την οποία οι δεσμεύσεις υπέρ ενός κράτους Δικαίου κι ενός ελεύθερου και πλουραλιστικού Τύπου είναι απαραίτητες», τονίζεται σε ανακοίνωση.

Με προσοχή παρακολουθεί η Αθήνα
Mε προσοχή και ενδιαφέρον παρακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση τις εξελίξεις στην Τουρκία. «Στηρίζουμε τη σταθερότητα και τη δημοκρατία στη γείτονα» αναφέρουν, συγκεκριμένα, κυβερνητικές πηγές, σύμφωνα με το ΑΠΕ. Επιθυμούμε μια Τουρκία που να συνεισφέρει στον διάλογο και τη συνεργασία μας στη βάση του αλληλοσεβασμού».

Κανείς, πρόσθεσαν με έμφαση, ακόμα και το «πιο μεγάλο πολιτικό μυαλό, δεν μπορεί να γνωρίζει τι βρίσκεται μες στο μυαλό του Ταγίπ Ερντογάν».

Συναίνεση ζητά η Κομισιόν
Η Τουρκία θα πρέπει να αναζητήσει τη μεγαλύτερη δυνατή εθνική συναίνεση στη συνταγματική αναθεώρηση, δεδομένου του οριακού αποτελέσματος, επισημαίνει σε δήλωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Δεδομένου του οριακού αποτελέσματος και της περιπλοκότητας της συνταγματικής αναθεώρησης, καλούμε τις τουρκικές Αρχές να αναζητήσουν την ευρύτερη δυνατή εθνική συναίνεση στην εφαρμογή του Συντάγματος», σημειώνει περαιτέρω η Κομισιόν.

Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξεδόθη υπό την αναμονή της επίσημης τοποθέτησης της διεθνούς αποστολής παρατηρητών για την αξιολόγηση της διαδικασίας.

Τονίζει, παράλληλα, ότι η όποια αξιολόγηση θα πρέπει να γίνει υπό το πρίσμα των συστάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ευρωπαϊκή πορεία της Ευρώπης.

Έχει φύγει από το τραπέζι η ένταξη
Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι φωνές στους κόλπους της ΕΕ για τερματισμό της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

O Mάνφρεντ Βέμπερ, Πρόεδρος της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δήλωσε χθες ότι η Τουρκία απομακρύνεται από το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία, διευκρινίζοντας ότι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, ως αποτέλεσμα εξυπακούεται ότι έχει φύγει πλέον από το τραπέζι.

Πιο συγκεκριμένα, ο ηγέτης της μεγαλύτερης πολιτικής οικογένειας στο ΕΚ δήλωσε: «Με το δημοψήφισμά του ο Πρόεδρος της Τουρκίας, ο Ερντογάν, αφήνει το έθνος του βαθιά διασπασμένο. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η τουρκική ηγεσία έχει επιλέξει μια πορεία μακριά από το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία. Προφανώς, αυτό υποστηρίζεται από μια μικρή πλειοψηφία των Τούρκων πολιτών. Πρέπει να το σεβαστούμε αυτό.

Το δημοψήφισμα είναι ένα ιστορικό γεγονός. Χρειαζόμαστε ένα νέο ξεκίνημα στις σχέσεις μας, μια νέα προσέγγιση για μια εταιρική σχέση καλής γειτονίας (με την Τουρκία). Ωστόσο, αυτό σημαίνει επίσης ότι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ έχει φύγει πλέον από το τραπέζι».

Δεν μπαίνει με τέτοιο σύνταγμα η Τουρκία
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν τόσο ο Πρόεδρος των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Τζιάνι Πιτέλα, καθώς και η Κάτι Πίρι, εισηγήτρια του ΕΚ για την Τουρκία.

Πιτέλα και Πίρι καταδίκασαν τις εκλογικές παρατυπίες και το άδικο εκλογικό περιβάλλον, στο πλαίσιο του οποίου διεξήχθη το δημοψήφισμα, απαιτώντας τον τερματισμό των ενταξιακών συνομιλιών της Τουρκίας της ΕΕ, επειδή, όπως επισήμαναν, «με ένα τέτοιο σύνταγμα, η Τουρκία δεν μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ».

Σχολιάζοντας την ψήφο των Τούρκων πολιτών, ο Τζιάνι Πιτέλα χαρακτήρισε τη διαδικασία «άλλο ένα σκληρό πλήγμα κατά της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου» και «ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα μακριά από την Ευρώπη».

Ο Τζιάνι Πιτέλα είπε πως «ο Ερντογάν έχει κλείσει τις πόρτες του στην ΕΕ με αυτό το δημοψήφισμα» και πρόσθεσε πως «οι ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ θα πρέπει να ανασταλούν, όταν η Τουρκία αποφασίσει να εφαρμόσει τις 18 συνταγματικές τροποποιήσεις».

Αναστολή ενταξιακών
«Η ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να ενισχύσει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου ενάντια στην αυταρχική εκτροπή που πραγματοποιείται από τον Eρντογάν. Παρ' όλ' αυτά, ζητάμε, όμως, από το Συμβούλιο της ΕΕ να εξετάσει όλα τα αναγκαία μέτρα, προκειμένου να αναστείλει τις ενταξιακές συνομιλίες της ΕΕ με την Τουρκία. Η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει τα στραβά μάτια και να παραμείνει σιωπηλή - και η Ευρώπη δεν θα το κάνει», αναφέρει ακόμη στη δήλωσή του.

Από την πλευρά της, η Kάτι Πίρι ανέφερε ότι αυτή είναι μια θλιβερή ημέρα για όλους τους δημοκράτες στην Τουρκία. «Σε ένα άδικο εκλογικό περιβάλλον μια πολύ μικρή πλειοψηφία ενέκρινε μια συνταγματική αλλαγή, που θα δώσει στον Πρόεδρο Eρντογάν ανεξέλεγκτές εξουσίες.

Με ένα τέτοιο σύνταγμα, η Τουρκία δεν μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ», τόνισε, για να προσθέσει: «Ως εισηγήτρια, θα συνεχίσω να στέκομαι κοντά σε όλους εκείνους που αγωνίζονται για τη δημοκρατία και τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Τουρκία».

Τη θέση για τερματισμό της ενταξιακής πορείας της Ευρώπης εξέφρασε και η Ομάδα των Φιλελευθέρων στο ΕΚ.
Εξάλλου, ο ΓΓ του Συμβουλίου της Ευρώπης Thorbjοrn Jagland κάλεσε την Τουρκία να σεβαστεί την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στα επόμενα βήματα που θα ακολουθήσουν, κάνοντας λόγο για οριακό αποτέλεσμα.

Αντιδράσεις από Βερολίνο - Παρίσι
Αντιδράσεις, όμως, υπήρξαν και από κυβερνήσεις χωρών της ΕΕ. Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ κάλεσε χθες τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επιδιώξει «έναν διάλογο με σεβασμό» με όλα τα πολιτικά κόμματα, μετά την ισχνή νίκη του «Ναι» στο δημοψήφισμα για την ενίσχυση των προεδρικών εξουσιών.

«Η (γερμανική) κυβέρνηση αναμένει πως η τουρκική κυβέρνηση, έπειτα από μια σκληρή προεκλογική εκστρατεία, θα επιδιώξει τώρα έναν διάλογο με σεβασμό με όλες τις πολιτικές δυνάμεις και μέσα στην κοινωνία», υπογράμμισε η Καγκελάριος, σε κοινή δήλωσή της με τον Υπουργό Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.

Το Βερολίνο κάλεσε, επίσης, για «πολιτικές συζητήσεις το ταχύτερο δυνατόν» με την Άγκυρα, «τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και στην Άγκυρα».

Παράλληλα, Αριστερά και Οικολόγοι στη Γερμανία ζήτησαν την αποπομπή της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, καθώς και τερματισμό της πώλησης όπλων προς τη χώρα.

Σε μια πρώτη αντίδρασή του το Παρίσι εξέφρασε την εκτίμηση πως ένα δημοψήφισμα για την επαναφορά της θανατικής ποινής στην Τουρκία, για το οποίο ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι είναι έτοιμος, θα ήταν μια «ρήξη» με τις ευρωπαϊκές «αξίες».

Αυστρία: Η Τουρκία δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ
Ένα σαφές μήνυμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά το οριακό «Ναι» για την αμφιλεγόμενη αναθεώρηση του τουρκικού Συντάγματος, «το οποίο σημαίνει ότι η Τουρκία συνεχίζει να απομακρύνεται από το Κράτος Δικαίου και τη Δημοκρατία», ζήτησε σε χθεσινές δηλώσεις του ο Αυστριακός Υπουργός Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς, τονίζοντας πως η χώρα αυτή δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ.

Πιο ήπια ήταν αντίδραση της Μόσχας, η οποία επισήμανε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι σεβαστό και ότι αποτελεί εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας.

«Ας μας ενημερώσουν οι Ευρωπαίοι για την αναστολή»…
Η Τουρκία δεν βλέπει, δεν ακούει και δεν αναγνωρίζει τις αναφορές της αποστολής των παρατηρητών του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) σχετικά με το τουρκικό δημοψήφισμα, ήταν η αντίδραση χθες βράδυ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Τούρκος Πρόεδρος τόνισε, απευθυνόμενος στους παρατηρητές, «να γνωρίζετε ποια είναι η θέση σας», ενώ καταφέρθηκε επιπλέον εναντίον της Ευρώπης, επισημαίνοντας ότι δεν είναι τόσο σημαντικό, εάν η ΕΕ αναστείλει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, «αρκεί να μας ενημερώσουν». Δήλωσε, μάλιστα, ότι η Τουρκία θα διεξαγάγει δημοψήφισμα για την αναστολή των διαπραγματεύσεων, εάν αυτό χρειαστεί.