Διεθνές Συνέδριο για τα «δοτά συντάγματα»

Η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου Δημήτρης – Θεμιστοκλής Τσάτσος και τη Διεθνή Ένωση Συνταγματικού Δικαίου, διοργανώνει στις 5-6 Μαΐου 2017 ένα διεθνές συνέδριο με θέμα τα «δοτά» συντάγματα [Imposed Constitutions].

Στο συνέδριο θα συζητηθούν μια σειρά από ζητήματα σχετικά με τη νομική φύση αυτών των συνταγμάτων, αλλά και τις συνθήκες οι οποίες ευνοούν την καλή λειτουργία τους ή την ενδεχόμενη αποτυχία τους. Οι εισηγήσεις των συνέδρων

ευνοούν την ανάπτυξη μιας προβληματικής στο πλαίσιο μιας συγκριτικής ανάλυσης, καθώς περιλαμβάνονται εισηγήσεις από ακαδημαϊκούς που προέρχονται από πολλές και διαφορετικές έννομες τάξεις, σε αρκετές από τις οποίες έχουν υπάρξει «δοτά συντάγματα».

Ωστόσο, όπως θα αναδειχθεί μέσω κάποιων εισηγήσεων, η διάκριση μεταξύ «δοτών» και μη δοτών συνταγμάτων, δεν είναι πάντα ευχερής. Για παράδειγμα, στη μεταπολεμική Γερμανία, η οποία θεωρείται χαρακτηριστικό παράδειγμα χώρας με “δοτό” σύνταγμα, καθώς ο ρόλος των συμμάχων θεωρείται καθοριστικός στη σύνταξη του Βασικού Νόμου [του Συντάγματος που ισχύει ως σήμερα], η συμμετοχή εκλεγμένων αντιπροσώπων του λαού στη διαμόρφωση του τελικού κειμένου ήταν καθοριστική. Επίσης, ένα κρίσιμο ζήτημα που θα συζητηθεί στο συνέδριο είναι εάν αρκεί η συμμετοχή εκπροσώπων των πολιτών στη διαδικασία θέσπισης ενός συντάγματος για να μην θεωρείται «δοτό», καθώς σε αρκετές περιπτώσεις, το πλαίσιο εντός του οποίου καλούνται να διαβουλευτούν και να εκφράσουν τις απόψεις τους οι εκπρόσωποι των πολιτών, έχει ήδη διαμορφωθεί από τον διεθνή παράγοντα.

Θα πρέπει, επίσης, να γίνει μια διάκριση μεταξύ «δοτών» συνταγμάτων τα οποία ισχύουν και εφαρμόζονται σε χώρες που είναι ομοιογενείς εθνοτικά ή σε χώρες με παράδοση ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων ή αν αντίθετα ισχύουν και εφαρμόζoνται σε χώρες που χαρακτηρίζονται ως «βαθιά διαιρεμένες» [deeply pided] πολιτικές οντότητες. Στην τελευταία περίπτωση, ο ρόλος του διεθνούς παράγοντα δεν περιορίζεται μόνο στα προκαταρκτικά στάδια της σύνταξης του συντάγματος, αλλά εκτείνεται και στη δημιουργία θεσμών στους οποίους συμμετέχουν άμεσα εκπρόσωποι του διεθνούς παράγοντα με αποφασιστικές αρμοδιότητες για την εύρυθμη λειτουργία της Πολιτείας, όπως για παράδειγμα ο Υπατος Αρμοστής στη Βοσνία ή οι δικαστές ανωτάτων δικαστηρίων οι οποίοι προέρχονται από τρίτες χώρες. Η επιτυχία, δε, ή η ενδεχόμενη αποτυχία αυτών των θεσμών, είναι μια παράμετρος η οποία θα εξεταστεί στο συνέδριο με την παρουσίαση συγκεκριμένων παραδειγμάτων, είναι δε ο καθοριστικός παράγοντας στην επιτυχή λειτουργία ενός «δοτού» συντάγματος σε βάθος χρόνου.

Με το συνέδριο αυτό, η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας φιλοδοξεί να συμβάλει στον επιστημονικό διάλογο για το θέμα των δοτών συνταγμάτων, αλλά και στον γενικότερο διάλογο που αφορά την κυπριακή επικαιρότητα, καθώς πεποίθηση των διοργανωτών είναι ότι ο επιστημονικός διάλογος έχει σημασία όταν μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη ζώσα πραγματικότητα μιας χώρας.