Αναμένεται να αυξηθούν οι προσφυγές στο ΕΔΑΔ λόγω Τουρκίας

Έντονη ανησυχία για την έκδοση του πρώτου διατάγματος με ισχύ νόμου στην Τουρκία εκφράζει ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Nils Muižnieks, ενώ προβλέπει αύξηση των μελλοντικών προσφυγών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΔΑΔ) λόγω της εφαρμογής των προνοιών του.

Ο κ. Muižnieks καλεί την Άγκυρα να λάβει υπόψη τις ανησυχίες του, σε σχέση με την αναλογικότητα και συμβατότητα των προνοιών του διατάγματος που τέθηκε σε ισχύ

στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που έχει κηρυχθεί στη χώρα, στον απόηχο της αποτυχημένης προσπάθειας πραξικοπήματος, ενώ ζητά να αποφευχθούν μελλοντικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη δύσκολη περίοδο που διέρχεται η Τουρκία.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε την Τρίτη, ο κ. Muižnieks αναφέρει ότι δεν τρέφει καμία συμπάθεια για τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος στη χώρα, οι οποίοι θα πρέπει να τιμωρηθούν για την απόπειρά τους να ανατρέψουν τη δημοκρατία.

Προσθέτει ότι η Τουρκία έχει το δικαίωμα να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να αναστείλει τη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τονίζει όμως ότι υπάρχει χρονικό περιθώριο για τέτοιες αποκλίσεις, ενώ το ΕΔΑΔ «παραμένει η ανώτατη αρχή για να καθορίσει κατά πόσο τα μέτρα που λήφθηκαν κατά την διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης είναι σύμφωνα προς την ΕΣΔΑ», δηλαδή την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Συνεχίζει, λέγοντας ότι διατηρεί πολύ σοβαρές επιφυλάξεις για την αναλογικότητα των μέτρων και τη συμβατότητα τους με την ΕΣΔΑ, ενώ τονίζει ότι και κατά το παρελθόν το Δικαστήριο, εξετάζοντας μέτρα που έλαβε η Τουρκία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, εντόπισε ότι η προφυλάκιση υπόπτου για 14 ημέρες χωρίς παραπομπή σε δίκη, δεν μπορούσε να κριθεί ως αναγκαία.

Το ΕΔΑΔ είχε αποφανθεί ότι τέτοιου είδους κρατήσεις καθιστούσαν τα άτομα ευάλωτα, όχι μόνο σε αυθαίρετες επεμβάσεις στο δικαίωμά τους στην ελευθερία, αλλά και για την υποβολή τους σε βασανιστήρια, προσθέτει.

Ο Επίτροπος του ΣτΕ δηλώνει ακολούθως έκπληκτος ότι παρά την υπάρχουσα νομολογία, το παρών διάταγμα επιτρέπει την προσωρινή κράτηση ατόμων για έως και 30 ημέρες.

Επιφυλάξεις εκφράζει ο κ. Muižnieks και για την πρακτική εφαρμογή του μέτρου, καθώς όπως λέει η αδυναμία των υπόπτων να έχουν άμεση πρόσβαση σε δικηγόρο από την πρώτη στιγμή της στέρησης της ελευθερίας τους καθίσταται όλο και πιο ανησυχητική, λόγω των καταγγελιών για βασανιστήρια.

Επισημαίνει ακολούθως σειρά άλλων σημείων που εμπεριέχονται στο διάταγμα και τα οποία, όπως λέει, εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τη συμβατότητά τους με την ΕΣΔΑ και τις αρχές του κράτους δικαίου.

Αναφέρεται για παράδειγμα στους περιορισμούς της πρόσβασης σε νομική αρωγή, στην εμβέλεια της ισχύος του διατάγματος - το οποίο δεν αναφέρεται μόνο στην προσπάθεια του πραξικοπήματος, αλλά γενικότερα στην τρομοκρατία - τις συνοπτικές διαδικασίες για την απόλυση δικαστών και το κλείσιμο 1.125 οργανώσεων, 104 ιδρυμάτων, 19 συντεχνιών, 15 πανεπιστημίων, 934 ιδιωτικών σχολείων και 35 ιδιωτικών ιατρικών κέντρων.

Παράλληλα, κάνει αναφορά στις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, στην ακύρωση διαβατηρίων, αλλά και στην πρόνοια που περιέχεται για πλήρη νομική, διοικητική και ποινική κάλυψη των διοικητικών αρχών που ενεργούν στο πλαίσιο αυτό.

«Φοβάμαι ότι ο συνδυασμός τέτοιας ευρύτητας πεδίου εφαρμογής, με ευρείες και χωρίς διάκριση διοικητικές αρμοδιότητες που επηρεάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και η διάβρωση του δικαστικού ελέγχου στο εσωτερικό μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα μια κατάσταση, όπου τα ίδια τα θεμέλια του κράτους δικαίου τίθενται σε κίνδυνο» προειδοποιεί ο Επίτροπος Muižnieks.

Προβλέπει ακολούθως ότι το ΕΔΑΔ θα έρθει αντιμέτωπο με έναν πολύ μεγάλο αριθμό νέων υποθέσεων από την Τουρκία ενώ λέει ότι είναι πιθανές οι παραβιάσεις και θεμελιωδών αξιών του Συμβουλίου της Ευρώπης και συγκεκριμένα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη.

Στην ανακοίνωσή του ο Επίτροπος λέει ότι παραμένει σταθερός στην κριτική που εκφράζει για παρόμοιες περιπτώσεις παρεκκλίσεων, όπως έκανε και στην περίπτωση της Γαλλίας, όπου όμως επανήλθε σύντομα ο έλεγχος των δικαστηρίων, του Κοινοβουλίου και άλλων αρμόδιων Σωμάτων.

Η Τουρκία θα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή μηχανισμούς για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξουν καταχρήσεις αλλά και για να διαφυλαχθεί ο διαχωρισμός των εξουσιών, καταλήγει η ανακοίνωση.

Πηγή: ΚΥΠΕ