Retro stories: ο μύθος του σωκράτη κόκκαλη

Στη Φουρνά, ένα κεφαλοχώρι που απλώνεται στα βόρεια του Τυμφρηστού, ποτέ δεν είχε σταλεί τουρκική φρουρά στα χρόνια του τουρκικού ζυγού. Το «Κιοστένι» όπως το αποκαλούσε ο Σουλτάνος, ήτανε ευλογημένος τόπος, η έδρα του Λογοθέτη των Αγράφων, του διορισμένου από την Υψηλή Πύλη «προέδρου» των διοικητηρίων όλης της περιοχής. Σε εκείνα τα παρθένα μέρη των ορεινών της Ευρυτανίας, ανάμεσα στα έλατα και τους χειμάρρους, είχε καταφύγει μαζί με τα δύο της παιδιά η Νίκη Κουλέτση, η δασκάλα της σχολής Χιλλ και σύζυγος του καθηγητή χειρουργού και Διευθυντή του «Αρεταιείου» Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αθηνών,

Πέτρου Κόκκαλη.

Δεν είχε άλλη επιλογή, αφού η οικογένεια είχε εκδιωχθεί βάναυσα από την Αθήνα, μέλη των SS είχαν εισβάλλει στο αρχοντικό της οδού Υψηλάντου και είχαν οδηγήσει τον πεθερό της στο κολαστήριο της οδού Μέρλιν, στην «Κομαντατούρ» της Geheime Staatspolizei, της γνωστής Gestapo, για να τον ανακρίνουν σχετικά με την αντιστασιακή δράση του γιού του.

Με πατέρα τον Πέτρο Κόκκαλη

Ο γιος του ήταν ο Πέτρος Κόκκαλης, Αντισυνταγματάρχης Υγειονομικού στο Σώμα Στρατού στην Ήπειρο κατά τη διάρκεια του πολέμου και επιφανέστατο στέλεχος της αριστεράς μαζί με άλλους διανοούμενους της εποχής, καταζητούμενος από τους Γερμανούς ως ένας εκ των πρωτοστατών της Εθνικής Αντίστασης. Ήδη από τις αρχές του 1944 πολλές ορεινές περιοχές της Ελλάδας ελέγχονταν από τους αντάρτες και ο Πέτρος Κόκκαλης στις 10 Μαρτίου του ιδίου έτους, όταν με πρωτοβουλία του ΕΑΜ ιδρύθηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), εξελέγη Γραμματέας Κοινωνικής Πρόνοιας της γνωστής μας σήμερα και ως «Κυβέρνησης του Βουνού».

Το Εθνικό Συμβούλιο συνεδρίασε στους Κορυσχάδες Ευρυτανίας το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου και η οικογένεια ξανάσμιξε, η δασκάλα έπαψε να περιπλανιέται από χωριό σε χωριό κι από σπίτι σε σπίτι, η νεογέννητη κόρη της Αυγή και ο πεντάχρονος γιος της Σωκράτης θα ξεκινούσαν να ζουν κάπως πιο φυσιολογικά τηρουμένων των αναλογιών.

Ο ΣΩΚΡΑΤΑΚΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ

Τον λάτρευε το Σωκράτη ο πατέρας του, παρά τις πολύ δύσκολες συνθήκες της κατοχής, ήταν τόσο ζωντανό και ανήσυχο παιδί που ήταν αδύνατον να μην το προσέξεις. Άτακτος, ένας μικρός «διάολος» με το νου μονίμως στην σκανδαλιά και το παιχνίδι. Άκη τον φώναζε χαϊδευτικά, «Σωκρατάκο» όλοι οι υπόλοιποι στο Αρχηγείο του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, αργότερα στο Περτούλι. Όταν το πρώτο δεκαήμερο του Οκτώβρη αποχώρησαν και τα τελευταία γερμανικά στρατεύματα, ο Πέτρος Κόκκαλης πήρε την απόφαση να επιστρέψει στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του.

Το κλίμα όμως ήταν εξαιρετικά βαρύ, οι ταραχές μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και των Ταγμάτων Ασφαλείας, τα θλιβερά γεγονότα στα «Δεκεμβριανά», κατέστησαν αδύνατη την παραμονή της οικογένειας στην Αθήνα και ξεκίνησε μια νέα περιπλάνηση. Διέφυγαν πρώτα στο Περτούλι, κατόπιν σε άλλες ορεινές περιοχές και μόνον μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας είχαν τη δυνατότητα να επιστρέψουν.

ΠΡΩΤΟ ΚΑΡΔΙΑΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

Ο μικρός Σωκρατάκος δεν τον έβλεπε πολύ τον πατέρα του που στο μεταξύ είχε επιστρέψει στο Πανεπιστήμιο, ακόμη αντιμετώπιζε σφοδρά προβλήματα λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας, κατηγορείτο ευθέως ως συμμετέχων και υποκινητής των «Δεκεμβριανών», με αποτέλεσμα και να διωχθεί και να χάσει την έδρα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όταν ξέσπασε ο Εμφύλιος, η υγεία του Πέτρου Κόκκαλη ήταν ήδη βαρειά κλονισμένη, απείχε από τις Εκλογές του 1946 όπως άλλωστε και σύσσωμο το ΕΑΜ-ΚΚΕ και όταν διεξήχθη το Δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου για την επάνοδο του Βασιλέως Γεωργίου, υπέστη το πρώτο σοβαρό καρδιακό επεισόδιο.

Ήταν 50 ετών. Ακολούθησε δεύτερο, ακόμη σοβαρότερο καρδιακό επεισόδιο, λίγους μήνες αργότερα και η οικογένεια Κόκκαλη εκ των πραγμάτων έπρεπε να αναχωρήσει για ιατρικούς λόγους στο εξωτερικό.

ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΟΥΓΓΑΡΙΑ

Ο Πέτρος νοσηλεύτηκε στη Γαλλία, αργότερα στην Ελβετία, όπου τον συνάντησαν η σύζυγός του η Νίκη μαζί με την Αυγή και το Σωκράτη. Η κατάσταση της υγείας του βελτιώθηκε, το φθινόπωρο του 1947, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο φιλικό Βελιγράδι και από εκεί ορίστηκε Υπουργός Υγιεινής και Πρόνοιας της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλάδας από το ΔΣΕ και αργότερα Πρόεδρος της ΕΒΟΠ (Επιτροπής Βοήθειας για το Παιδί) αρμόδιος για το «παιδομάζωμα» (περισσότερα των είκοσι χιλιάδων παιδιών ηλικίας 3 έως 14 ετών μεταφέρθηκαν εκτός Ελλάδος) στις λοιπές σοσιαλιστικές χώρες.

Εν ολίγοις, καθ’ όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου, έπαιξε πολύ σημαντικό πολιτικό ρόλο, συμμετείχε σε όλα τα συνέδρια με κορυφαία εκείνο του Αυγούστου του 1948 στο Βρότσλαβ και μέχρι την ήττα του ΔΣΕ στο Γράμμο, διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στα γεγονότα που μέχρι και σήμερα αποτελούν τη σφοδρότερη και τραγικότερη κοινωνικοπολιτική και πολεμική αντιπαράθεση από καταβολής ελληνικού κράτους.

«Η διαμονή του Άκη μαζί με τα άλλα παιδιά του λαού, τον ωφέλησε και δυνάμωσε τον ψυχισμό του» έγραψε σ’ ένα γράμμα

Όταν ο Σταρτάρχης Τίτο το καλοκαίρι του 1949, αποφάσισε να κλείσει τα σύνορα ως οργίλη απάντηση στις κατηγορίες του ΚΚΕ πως συνεργάζεται με την ελληνική Κυβέρνηση, ήταν περίπου βέβαιο ότι η οικογένεια Κόκκαλη θα αποχωρούσε και από τη Γιουγκοσλάβία. Ο Σωκράτης ήταν ήδη 10 ετών όταν η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση τον Οκτώβρη του ’49 κατέθετε τα όπλα με το διάγγελμα του Βουκουρεστίου, θα αναγκαζόταν (και πάλι) να αλλάξει χώρα.

Η οικογένεια για λίγο μετακομίζει στην Ουγγαρία, από το 1947 ο μικρός Σωκράτης ζούσε επί της ουσίας μόνος του στο «πουθενά» του Μπούλκες της Βοϊβοντίνα, είχε πάψει να είναι το ζωντανό και σκανδαλιάρικο παιδί της Φουρνάς, πια ήταν απόμακρος και αποξενωμένος. Ο ίδιος ο πατέρας του προσπάθησε να διασκεδάσει τη διαμονή του γιου του στο Μπούλκες, «η διαμονή του Άκη μαζί με τα άλλα παιδιά του λαού, τον ωφέλησε και δυνάμωσε τον ψυχισμό του» έγραψε σ’ ένα γράμμα του.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΗ ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Η οικογένεια πολύ γρήγορα άφησε και την Ουγγαρία που περισσότερο έμοιαζε με ενδιάμεσο σταθμό, εγκαταστάθηκε και πάλι προσωρινά στο Βουκουρέστι, τα χρόνια ήταν δύσκολα, η προεφηβεία του Σωκράτη ήταν γεμάτη περιπλανήσεις, δύσβατη, πολύ μακριά από το φυσιολογικό που έχουμε σήμερα στο μυαλό μας. Ο πατέρας του δύσκολα έβρισκε στη Ρουμανία τις ιδανικές συνθήκες για να ασκήσει το επάγγελμά του ή να εξελίξει την επιστήμη του, ήταν απαραίτητο να εξευρεθεί μια νέα διέξοδος, μια διαφορετική οδός. Οι σχέσεις με τον τότε Υπουργό Παιδείας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Paul Wandel, αλλά και η άριστη γνώση της γλώσσας, έφεραν τον Πέτρο Κόκκαλη μετά από μια τετραετία ζυμώσεων στο κατώφλι της DDR.

Η Νίκη αρνείτο πεισματικά τη μετακόμιση, τουλάχιστον έως ότου ολοκληρώσει ο Σωκράτης το γυμνάσιο στη Ρουμανία, όταν όμως τον Απρίλιο του 1955 το Τμήμα Προπαγάνδας και Επιστήμης της Κεντρικής Επιτροπής του SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands – το ΚΚΕ της Γερμανίας), εισηγήθηκε την πρόσληψη του Πέτρου Κόκκαλη ως Διευθυντή του Ινστιτούτου Πειραματικής Χειρουργικής (Arbeitsstelle für experimentelle Kreislaufchirurgie, αργότερα Ινστιτούτο Πειραματικής Καρδιοαγγειοχειρουργικής -Arbeitsstelle für experimentelle Herz und Gefäßchirurgie) ήταν αδύνατον να επιμείνει.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ

Ο Σωκράτης με απόφαση της μητέρας του δεν ακολούθησε την οικογένεια, παρέμεινε στο Βουκουρέστι και αφού ολοκλήρωσε το Γυμνάσιο, μετέβη στη Μόσχα όπου εγγράφηκε στο τμήμα Φυσικών και Ηλεκτρονικών Επιστημών του φημισμένου κρατικού Πανεπιστημίου Mikhail Lomonosov, στο Leninskiye Gory, τους «Λόφους του Λένιν» που καθρεφτίζονταν στον ποταμό της Μόσχας. Τον επισκέφτηκε πολλάκις ο πατέρας του, διακεκριμένος επιστήμων πια και παγκοσμίως αναγνωρισμένος, όταν συνεργάστηκε με τον επίσης παγκοσμίου φήμης Σοβιετικό ιατρό Vladimir Petrovich Demikhov (πρωτοπόρος χειρουργός, εξειδικευμένος στις μεταμοσχεύσεις) και διέμεινε στο Λένινγκραντ για περισσότερους από τρεις μήνες στις αρχές του 1958.

Ο Σωκράτης ήταν υπόδειγμα φοιτητή, πρωτεύσας ακαδημαϊκά, αλλά με ιδιαίτερη αγάπη στα σπορ και ειδικά στο ποδόσφαιρο που έκτοτε αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του. Η σχέση με τον πατέρα του ήταν πολυεπίπεδη, μην λησμονούμε ότι ξέχωρα από την πολιτική δράση, ο Πέτρος Κόκκαλης υπήρξε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία της ιατρικής επιστήμης, διετέλεσε προσωπικός ιατρός τόσο του Walter Ulbricht όσο και του Erich Honecker, αμφότεροι θητεύσαντες Πρώτοι Γραμματείς του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας και δεν ήταν ένας άνθρωπος με φυσιολογική ροή στον πολυσχιδή βίο του.

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Ο πάλαι ποτέ «Άκης» ήταν πλέον ο σοβαρός νέος Σωκράτης, ο τελειόφοιτος ενός εκ των σημαντικότερων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων παγκοσμίως, ένας άνδρας που μεγάλωσε και γαλουχήθηκε με συγκεκριμένες σταθερές και υπό το βάρος μιας ήττας που εξανάγκασε την οικογένειά του να καταφύγει στη λύση της πολιτικής εξορίας. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του και μετέβη στο (Ανατολικό) Βερολίνο για να ξαναδεί την οικογένειά του και παράλληλα να αποκτήσει το μεταπτυχιακό τίτλο στο Πανεπιστήμιο του Ηumboldt όπου ο πατέρας του είχε ήδη αποκτήσει την έδρα, η εικόνα του ήταν ενός επιβλητικού άντρα με βλοσυρό παρουσιαστικό, αλλά δεν ανταποκρινόταν στην αλήθεια.

Ο Σωκράτης πάντοτε παρέμενε ο μικρός «διαβολάκος» της Φουρνάς, ο αεικίνητος πιτσιρίκος με το κοφτερό μυαλό και τη σπάνια αντιληπτικότητα που εξέπληττε τους γύρω του, με τους κοντινούς του ανθρώπους ήταν ο «Άκης».

Ο θάνατος του πατέρα

Όταν το πρωινό της 15ης Ιανουαρίου του 1962 η καρδιά πρόδωσε για τρίτη και τελευταία φορά τον Πέτρο Κόκκαλη, ο Σωκράτης ήταν 23 ετών. Ο καθηγητής εξέπνευσε από καρδιακή προσβολή στη διάρκεια της εργασίας του στο Ινστιτούτο Πειραματικής Χειρουργικής της Καρδιάς και των Αιμοφόρων Αγγείων, μέσα στη Γερμανική Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου (Deutsche Akademie der Wissenschaften zum Berlin) την οποία και διηύθυνε. Απεβίωσε στο καθήκον, όπως ανακοίνωσε λιτά η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Η είδηση έπεσε και ως κεραυνός εν αιθρία και στην Ελλάδα την επομένη, δημοσιεύτηκε στην «Αυγή» και το συλλυπητήριο τηλεγράφημα του Ulbricht στη σύζυγό του Νίκη, το οποίο για την ιστορία έγραφε πως «στο πρόσωπο του συζύγου σας χάνουμε ένα σύντροφο, ο οποίος πρωτίστως ως άνθρωπος και ως ερευνητής κατέκτησε έξω από τα σύνορα της πατρίδας του και της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας το σεβασμό, την αναγνώριση και το διεθνές κύρος».

ΚΗΔΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Άμεσα κινητοποιήθηκε ένας εσωτερικός μηχανισμός προκειμένου να καταστεί δυνατή η εκπεφρασμένη επιθυμία του εκλιπόντος να ταφεί στα πατρώα εδάφη, σε ελληνικό χώμα.

Η Νίκη Κόκκαλη απέστειλε προσωπικά στον Πρωθυπουργό το αίτημα «Παρακαλώ, όπως μου επιτρέψετε να μεταφέρω και ενταφιάσω στας Αθήνας τη σορό του καθηγητού Πέτρου Κόκκαλη. Μετά ολιγοήμερη παραμονή μου στας Αθήνας θα επιστρέψω στο Βερολίνο» και εισακούστηκε.

Παρά την ακόμη αντικομμουνιστική διάθεση της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής που γνώριζε προσωπικά τον καθηγητή εξ αιτίας του γεγονότος πως στο παρελθόν είχε χειρουργήσει τη μητέρα της συζύγου του Αμαλίας Κανελλοπούλου, ενέκρινε άμεσα το αίτημα της οικογένειας Κόκκαλη και το πρωινό της 28ης Ιανουαρίου του 1962 ο Πέτρος Κόκκαλης κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Εδώ κείται ο μεγάλος νεκρός, φερμένος απ’ τα ξένα, περιβλημένος την ελληνική σημαία

Τον καθηγητή αποχαιρέτισε πλήθος κόσμου, οι περισσότεροι πνευματικοί άνθρωποι, διακεκριμένοι επιστήμονες, πολιτικοί όχι μόνο εκ μέρους της ΕΔΑ, με το Γιάννη Ρίτσο να αναλαμβάνει να συγγράψει επί της επιτύμβιας στήλης τα κάτωθι:

«Εδώ κείται ο μεγάλος νεκρός, φερμένος απ’ τα ξένα, περιβλημένος την ελληνική σημαία. Στο στήθος του, δυο σταυρωμένοι ορίζοντες. Τ’ άγιο του χέρι δείχνει ακόμη μια-μια γαλάζια συλλαβή στον ένδοξο ουρανό μας: ΕΙΡΗΝΗ. ΕΙΡΗΝΗ. Ενώ το μέγα κυπαρίσσι του πόνου του, δαρμένο απ’ τη βροχή της ξενιτιάς, τινάζει απόψε όλα του τα κυπαρισσόμηλα στο πάτριο χώμα, κι η κραυγή του λαού μας μυριόστομη, μυριόφωνη, τραντάζει τα κλαδιά του: Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ.».

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

Κατά τη νεκρώσιμο ακολουθία γίνεται και η πρώτη γνωριμία με τον πρωτότοκο του Πέτρου Κόκκαλη, το Σωκράτη. Είναι διαρκώς στο πλάι της μητέρας του, όλοι οι παριστάμενοι έχουν έναν καλό λόγο για τον πατέρα του, τον αντιμετωπίζουν με σεβασμό, ορισμένοι παλαιοί σύντροφοι και συνοδοιπόροι του πατρός του τον καλούν να επιστρέψει όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, να αναλάβει ενεργό ρόλο στο κόμμα. Ο Σωκράτης δεν δείχνει διάθεση να συνεργαστεί πολλώ δε να συνομολογήσει.

Δεν διαφοροποιεί τη στάση του ούτε όταν τον πλησιάζει ο τότε Βουλευτής της ΕΔΑ, Γρηγόρης Λαμπράκης που νωρίτερα στον επικήδειο λόγο που εκφώνησε είχε συγκινήσει, αναφέροντας μεταξύ άλλων πως «ο επιστημονικός κόσμος και ιδιαιτέρως οι ιατροί που εγνώρισαν ή συνεργάστηκαν μαζί σου, καθώς κι εμείς οι μαθητές σου, δεν θα λησμονήσουμε ποτέ τον σοφό δάσκαλο και τον γίγαντα χειρουργό». Όλοι αποδίδουν τη συμπεριφορά στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της ημέρας, αγνοούν ότι ο Σωκράτης Κόκκαλης ουδέποτε σαγηνεύτηκε από την πολιτική και ουδέποτε θεώρησε εαυτόν κατάλληλο για πολιτική καριέρα.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ ΚΑΙ ΜΠΛΕΞΙΜΑΤΑ

Ο Σωκράτης επιστρέφει με τη μητέρα του στο Βερολίνο, ολοκληρώνει και το μεταπτυχιακό κύκλο των σπουδών του και ξεκινά να εργάζεται ως ηλεκτρονικός στην κρατική (ανατολικο)γερμανική τηλεόραση, αναζητά διαρκώς διεξόδους έχοντας επιχειρηματικές ανησυχίες. Δεν ήταν εύκολο να ζει κανείς στο Βερολίνο εκείνη την εποχή, το Berliner Mauer είχε ήδη ορθωθεί από Αύγουστο του 1961, η διέλευση ήταν σχεδόν αδύνατη δίχως (την πολύ δύσκολο να εξασφαλιστεί) άδεια. Σύμφωνα με δημοσιεύματα άμα τω θανάτω του πατρός του, άνθρωποι του καθεστώτος τον πλησιάζουν, πασχίζουν να διερευνήσουν τις προθέσεις του σχετικά με ενδεχόμενη συνεργασία τους.

Χρησιμοποιούνται πλείστες μέθοδοι, θρυλείται ότι συνελήφθη «για λαθρεμπόριο» μικροαντικειμένων, ότι κατασχέθηκε το αυτοκίνητό του, ανοίγεται φάκελος με το όνομά του από τις μυστικές υπηρεσίες, παρακολουθείται στενά, σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα από τη BND αρχεία του Ministerium für Staatssicherheit (MfS) περιγράφεται ως πληροφοριοδότης και βαρύνεται με κατηγορίες για κατασκοπεία που αργότερα αποδείχτηκαν ψευδείς και ανυπόστατες, παρά την ποινική δίωξη που άσκησε ο σημερινός Αναπληρωτής Υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος ως Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών τότε.

Για εκείνη την πολύ λεπτή υπόθεση, χρησιμότερη όλων είναι η τοποθέτηση του άλλοτε κορυφαίου στελέχους του ΠΑΚ, Βουλευτού, Ευρωβουλευτού και τέως Διοικητού της ΕΥΠ, Κωνσταντίνου Τσίμα, ο οποίος τον χαρακτήρισε ως γνήσιο πατριώτη σε ένα δελτίο ειδήσεων ενώπιον της Λιάνας Κανέλλη, ξεκαθαρίζοντας πως θα επαναλάμβανε τους ισχυρισμούς του και ενώπιον των δικαστικών αρχών της χώρας.

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΣΤΟ ΜΙΛΑΝΟ, ΕΡΧΟΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η αλήθεια είναι πως η διαδρομή του Σωκράτη Κόκκαλη, παραπέμπει άμεσα σε έναν άνθρωπο που περισσότερο επιθυμούσε να διαπρέψει ως επιχειρηματίας και ουχί ως πολιτικός ή παράγων της εκτελεστικής εξουσίας ή άλλο τι, όπως μαρτυρά και η μετάβασή του στο Μιλάνο λίγους μήνες μετά την επιστροφή του στην Ανατολική Γερμανία προκειμένου να εξασφαλίσει την εμπορική αντιπροσωπεία της Interis στην Ανατολική Γερμανία, την Πολωνία και τη Ρουμανία. Το μυαλό του τρέχει με χίλια, μέσα του όμως υποβόσκει η πίκρα του ανθρώπου που δεν έζησε ποτέ στον τόπο που γεννήθηκε.

Ο άνεμος στο Βερολίνο δεν είναι ούριος, οι Γερμανοί και οι Σοβιετικοί μάλλον πρέπει να το πάρουν απόφαση ότι ο γιος του Πέτρου δεν θα τους εξυπηρετήσει όπως αρχικά σχεδίασαν. Η κληρονομιά του πατέρα του και οι πολιτικές γνωριμίες στην Αθήνα θα του επιτρέψουν να επαναπατριστεί και να απογαλακτιστεί από τη DDR. Θα μεσολαβήσει κυρίως ο Ιωάννης Παπαγεωργίου, εκδότης της καθημερινής εφημερίδας «Αθηναϊκή» και των δημοφιλών περιοδικών «Ατλαντίς», «Θησαυρός», «Θεατής» και «Φαντάζιο», τότε νεοεκλεγείς Βουλευτής με την Ένωση Κέντρου για να βρεθεί η φόρμουλα να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Ο Σωκράτης της κοσμικής Αθήνας

Η Αθήνα μοιάζει με παράδεισο για τον 26χρονο Σωκράτη Κόκκαλη.

Έχει για πρώτη φορά τη δυνατότητα να ζήσει απελευθερωμένος, να βιώσει καταστάσεις πιο ταιριαστές στην ηλικία και τα ενδιαφέροντά του, χωρίς να λησμονεί το επιχειρείν. Είναι θρυλικές οι παρουσίες του στην τότε απαστράπτουσα νυχτερινή Αθήνα, τα γλέντια του στη θρυλική «Κουίντα» στην Κυψέλη, η άμεση κοινωνικοποίηση και η κοσμικότητά του.

Έχει άριστη παιδεία, ένα μοναδικό οικογενειακό παρελθόν, φίλους σε όλες τις πολιτικές πτέρυγες. Όσοι τον συναναστρέφονται μιλούν για έναν πανέξυπνο άνθρωπο, έναν κοινωνικό άνδρα με ανησυχίες και καλή διάθεση. Δεν απείχε και πολύ η περιγραφή από τον «Σωκρατάκο» στο Περτούλι και τον «Άκη» της Φουρνάς.

Γνωρίζεται με τον Άρη Βουδούρη, τότε ασχολούμενου με πολλές επιχειρήσεις αντιπροσωπείας ξένων εμπορικών οίκων στην Ελλάδα και ιδρύουν μαζί την GIMEX, μια ΟΕ εισαγωγής ηλεκτρονικών και μη προϊόντων από τη Γερμανία.

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΓΑΜΟΣ

Ο Σωκράτης Κόκκαλης δεν παραλείπει να παρακολουθεί την αγαπημένη του ομάδα, τον Ολυμπιακό, όποιος κάνει παρέα μαζί του αντιλαμβάνεται από τα πρώτα λεπτά της συνομιλίας το πάθος του για το ποδόσφαιρο, τα ερυθρόλευκα αισθήματά του, με τον Ολυμπιακό του Μπούκοβι να τον συνεπαίρνει. Η Ελλάδα παρόλα αυτά μπαίνει στο γύψο, η χούντα των Συνταγματαρχών αναγκάζει Βουδούρη και Κόκκαλη να διαλύσουν πολύ γρήγορα τη GIMEX, το επιχειρείν στην Ελλάδα γίνεται αυτομάτως μια πάρα πολύ δύσκολη υπόθεση.

Εκείνες τις θρυλικές εποχές της «Κουίντας» και των βραδινών εξόδων μεταξύ άλλων και με τη Ζωή Λάσκαρη, ο Σωκράτης θα γνωρίσει την κόρη του Ελληνοαμερικανού ιδρυτή της 20th Century Fox και προσωπικού φίλου του Προέδρου Ρούσβελτ, Σπύρου Σκούρα, τη Σοφία. Θα ερωτευτούν κεραυνοβόλα, αξιοσημείωτο δε ότι ο Σκούρας υπήρξε εκ των Πατριαρχών της ΑΕΚ μαζί με τον Ιωνά και το Γκούμα, γεγονός για το οποίο ο Μπλούης Διακάκης πείραζε διαρκώς το Σωκράτη στις βραδινές εξορμήσεις τους στη νυχτερινή Αθήνα.

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

Το 1970, θα δει το πρώτο φως ο καρπός του έρωτα του Σωκράτη και της Σοφίας, ο Πέτρος. Ο Σωκράτης τιμώντας τον πατέρα του θα δώσει τ’ ονομά του στο γιο του, ένα παιδί που όποιος το γνωρίσει έχει να λέει για την παροιμιώδη αγωγή και ευγένειά του. Το 1974 με τον πρωτότοκο Πέτρο τεσσάρων ετών και λίγο πριν ο Γκιζίκης αποστείλει την ανοιχτή πρόσκληση στον Καραμανλή να επιστρέψει από το Παρίσι για να αναλάβει τις τύχες της πληγωμένης Ελλάδας (που έπνεε τα λοίσθια μετά την απόπειρα της δολοφονίας του Μακαρίου, το πραξικόπημα της Κύπρου και τον Αττίλα) ο Σωκράτης Κόκκαλης με τον αδελφικό του φίλο και μετέπειτα συνεργάτη, Κώστα Δημητριάδη, ιδρύει την INTEGRA.

Μια ακόμη εταιρεία ηλεκτρονικών συστημάτων, που εισάγει τα προϊόντα της AHB (Außenhandelsbetrieb) Elektrotechnik Import und Export από το Ανατολικό Βερολίνο. Πρόκειται για πολύπλοκα ηλεκτρονικά συστήματα τεχνολογιών υψηλής τάσης και προϊόντα που ενδιαφέρουν άμεσα και τη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ που τελούσαν μετά την επταετία σε καθεστώς αλματώδους ανάπτυξης.

ΙΔΡΥΣΗ INTRACOM, 2ος ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ 2ος ΓΙΟΣ

Η εταιρεία συλλήβδην εξελίσσεται σχεδόν σε αποκλειστικό αντιπρόσωπο, μεγαλώνει τόσο πολύ που σύντομα «υποχρεώνει» Κόκκαλη και Δημητριάδη να ιδρύσουν την INTRACOM. Στην αρχή είναι ένας όροφος στην Αργυρούπολη, όπου μια ντουζίνα προσωπικό συναρμολογεί εξαρτήματα υψηλής τεχνολογίας που καταφθάνουν από την Elektrotechnik, η άνθιση όμως των τηλεπικοινωνιών και γενικότερα των τεχνολογικών συστημάτων, καθιστά τον εξοπλισμό και την ίδια την INTRACOM υπεραπαραίτητη.

Την πενταετία 1977/82, η εταιρεία επεκτείνεται στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παραγωγή τηλεπικοινωνιακών προϊόντων και συστημάτων, επανεπενδύει διαρκώς σχεδόν το σύνολο των ετήσιων κερδών της, αναπτύσσεται με τέτοιους ρυθμούς που είναι περίπου βέβαιο ότι θα γίνει κολοσσός. Στο μεσοδιάστημα, ο Σωκράτης Κόκκαλης που παραμένει αθεράπευτα ποδοσφαιρόφιλος και Ολυμπιακός, έχει παντρευτεί τη δεύτερη σύζυγό του, την Ελένη Φαρμάκη, με την οποία θα αποκτήσει το δεύτερό του γιο, το Ντίνο.

ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΣ ΓΙΟΣ

Μετά τους αρχικούς φόβους ότι με την «αλλαγή» και την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η Ελλάδα θα γυρίσει την πλάτη στη Δύση, γίνεται σαφές ότι κάτι τέτοιο απέχει παρασάγγας από την πραγματικότητα, η χώρα συμπλέει με την ΕΟΚ και συμμετέχει ενεργά στη σταδιακή είσοδο στην ψηφιακή εποχή. Ήδη από το 1984, η εταιρεία έχει μεταφερθεί σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στην Παιανία, ενώ ο Σωκράτης Κόκκαλης αγκαλιάζει τον τρίτο του γιο, το Σωκράτη Junior. Η INTRACOM πρωτοστατεί στη δημιουργία προηγμένης υποδομής για την έρευνα, την ανάπτυξη και την παραγωγή τηλεπικοινωνιακών συστημάτων τεχνολογίας αιχμής και επεκτείνεται εκ νέου και στον τομέα των ενεργειακών υποδομών.

Η μεγάλη και αποφασιστική «στροφή» θα γίνει το Σεπτέμβριο του 1986, όταν απαιτείται ο εκσυγχρονισμός και την ψηφιοποίηση του ελληνικού εθνικού τηλεπικοινωνιακού δικτύου. Η γνωριμία του με το Γιώργο Λούβαρη, τότε εξ απορρήτων του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και με όλη την επιχειρηματική ελίτ, επιστρέπει στο Σωκράτη Κόκκαλη να συμμετάσχει ενεργά στο στρατηγικό σχεδιασμό.

INTRASOFT ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ERICSSON

Η άτυπη και σιωπηρή συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών, υπαγόρευε η είσοδος στην ψηφιακή εποχή να συντελεστεί διά της ευρωπαϊκής τεχνογνωσίας, αφού η επερχόμενη πτώση του σοβιετικού μοντέλου θα καθιστούσε τις ΗΠΑ μοναδική παγκόσμια δύναμη και μοναδικό «παίκτη» στην παγκόσμια αγορά. Ο Ανδρέας έχει μεν τις αντιρρήσεις του, πλην όμως συνομολογεί στην απόφαση των ευρωπαίων εταίρων να μοιραστεί η πίτα ισομερώς στη γαλλική ALCATEL, της σουηδική ERICSSON και τη Γερμανική SIEMENS.

Στην Ελλάδα πλειοδοτεί ο συνεταιρισμός Σουηδών και Γερμανών, ο Κόκκαλης ιδρύει την INTRASOFT, καταστρώνει ένα πενταετές επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 5,5 δισ. δραχμών, μετατρέπει την INTRACOM στην πρώτη εταιρεία υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα που χρησιμοποιεί αυτοματοποιημένες μεθόδους βιομηχανικής παραγωγής. Με τη χώρα να αναστενάζει από τον τυφώνα Κοσκωτά και να χορεύει στους ρυθμούς του «Τραπεζίτη» με το άρωμα των σκανδάλων να πλησιάζει, ο Κόκκαλης συμφωνεί με την Ericsson και προμηθεύει το εθνικό τηλεπικοινωνιακό δίκτυο με πλειάδα ψηφιακών κέντρων.

ΓΙΓΑΝΤΩΣΗ ΤΗΣ INTRACOM

Είναι ο άνθρωπος στον οποίο οφείλεται η έναρξη και εγκαθίδρυση του κολοσσιαίου έργου αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του εθνικού τηλεπικοινωνιακού δικτύου στην Ελλάδα, ενώ συνάπτει και συμφωνία με τον ΟΠΑΠ για την προμήθεια και εγκατάσταση προηγμένων συστήματων πληροφορικής στην πλατφόρμα του. Όταν η φούσκα Κοσκωτά σκάει και γεμίζει λάσπη όλο το οικονομικοπολιτικό σύστημα, η INTRACOM εγκαθιστά στον ΟΤΕ το πρώτο ψηφιακό κέντρο από καταβολής ελληνικού κράτους, είναι και με τη βούλα εθνικός προμηθευτής. Είναι αδιάφορο εάν κυβερνά το ΠΑΣΟΚ, η σύμπραξη ΝΔ-ΚΚΕ, Οικουμενική ή η ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Η Ελλάδα έχει ανάγκη την INTRACOM, δίχως αυτήν και τους Έλληνες εργαζόμενούς της, το σύστημα τηλεπικοινωνιών της χώρας θα παρέμενε σε βρεφονηπιακό στάδιο. Η INTRACOM είναι πλέον εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, εφαρμόζει ήδη μεθόδους ρομποτικής, εξάγει το 12% του ετήσιου κύκλου εργασιών της, αναπτύσσει το σύγχρονο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο στον Πειραιά και υλοποιεί το πρώτο εθνικό σύστημα ενεργειακής διαχείρισης και ελέγχου για τη ΔΕΗ.

Η ενασχόληση με τον Ολυμπιακό

Ο Σωκράτης Κόκκαλης έχει μόλις κλείσει τα 50 του χρόνια, είναι πάντοτε ο γιος του Πέτρου, έχει συμπάθειες παντού, από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος μέχρι τη συντηρητική και φιλελεύθερη Νέα Δημοκρατία. Κατόπιν παραίνεσης του αδελφικού του φίλου Γιώργου Σαλονίκη, αλλά και του επιστήθιου φίλου και συνεργάτη, Γιώργου Λούβαρη, ο Κόκκαλης αναλαμβάνει το μπασκετικό τμήμα του Ολυμπιακού. Το μπάσκετ δεν το αγαπά, δεν το συμμερίζεται και τόσο ως άθλημα, αλλά η λογική του και η ιδιοσυγκρασία του επιτάσσουν να πρωτεύει με ό,τι καταπιάνεται.

Ο αφανής ήρωας εκείνης της ομάδας είναι ο Γιώργος Σαλονίκης, δίχως την παρουσία του Κόκκαλη όμως δεν υπήρχε περίπτωση να βγει ο Ολυμπιακός από το τούνελ της ανυποληψίας και των 150 ψυχών στο Παπαστράτειο. Όλη η Ελλάδα άλλωστε τότε, ζούσε και ανέπνεε για το μπάσκετ, η επιτυχία του Ευρωμπάσκετ του 1987 επρόκειτο να κεφαλοποιηθεί τη χρυσή δεκαετία του ’90, με τον Ολυμπιακό να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.

ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΚΑΙ ΠΑΣΠΑΛΙΕ

Άπαντες στοιχημάτιζαν ότι άπαξ και βρεθεί λύση στον κυκεώνα και πακτωλό προβλημάτων του ποδοσφαιρικού Ολυμπιακού, ο Κόκκαλης δεν θα αργούσε να ασχοληθεί με την πραγματική του αγάπη, με το ποδόσφαιρο και δη την ομάδα που θαύμαζε και υποστήριζε από μικρό παιδί. Στο μπάσκετ φέρνει στην Αθήνα το Γιάννη Ιωαννίδη, προπονητή σύμβολο του μεγάλου Άρη, τον τεράστιο Ζάρκο Πάσπαλιε, ο οποίος ουσιαστικά μόνος την περίοδο 1991/92 οδηγεί τον Ολυμπιακό στη δεύτερη θέση του Πρωταθλήματος. Το 1992 είναι γενικότερα χρονιά-ορόσημο.

Ιδρύονται η INTRALOT και η INTRAKAT, επιτυγχάνεται η επέκταση στον τομέα των αμυντικών ηλεκτρονικών συστημάτων, δίδεται έμφαση στην ανάπτυξη συστημάτων δικτύων πρόσβασης, κυρίως κατορθώνει να συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο της Panafon, της ελληνικής εταιρείας που αντιπροσωπεύει τον κολοσσό Vodafone στη χώρα. Δεν είναι όμως αυτές οι κεφαλαιώδους σημασίας συμφωνίες που κάνουν το Σωκράτη Κόκκαλη γνωστό στο ευρύ κοινό, αλλά ο Ολυμπιακός.

ΤΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΕΗ

Μετά τη λαίλαπα Κοσκωτά και τις παλινωδίες Σαλιαρέλη, με τον Ολυμπιακό να διάγει τα πέτρινα χρόνια, το Πρωτοδικείο Πειραιώς έχει δώσει μια προσωρινή λύση, διορίζοντας νέο ΔΣ στην ΠΑΕ με επικεφαλής το Σταύρο Νταϊφά, ο οποίος έχει την εντολή να λειτουργήσει ως μεσεγγυητής για την εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης. Ο Νταϊφάς απευθύνεται στο Σωκράτη Κόκκαλη, που εμφανίζεται θετικός, συμμετέχει στη διοικούσα επιτροπή που έχει αναλάβει προσωρινά την ομάδα και επί της ουσίας προαλείφεται για επόμενος ιδιοκτήτης. Τα χρέη του Ολυμπιακού είναι δυσθεώρητα, σχεδόν μη αντιμετωπίσιμα. Παρά τις κατά καιρούς διευκολύνσεις, συνεχώς προέκυπταν νέα στοιχεία, νέες οφειλές, ακόμη και νέα κατασχετήρια. Ο Κόκκαλης και η διοικούσα επιτροπή είχαν να αντιμετωπίσουν έναν κυκεώνα υποχρεώσεων, με την ακανθώδη υπόθεση της Τράπεζας Κρήτης να εκκρεμοδικεί και να λογίζεται εκτός ρυθμίσεων. Εισάγεται στη Βουλή ο Ν.2021/1992 από τον τότε Υπουργό Οικονομικών Στέφανο Μάνο με τίτλο «Ταμείο διαχείρισης πιστώσεων για εκτέλεση αρχαιολογικών έργων και άλλες διατάξεις».

Στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου εμπεριέχονται τρία άρθρα τα οποία αφορούν την ΠΑΕ Ολυμπιακός, με το Δημόσιο να αναλαμβάνει την αποπληρωμή ενός ποσού μέχρι τα 2,6 δισ. δραχμές, αφού το συνολικό ύψος των οφειλών είναι αδύνατον να προσδιοριστεί ακόμη και σήμερα. Ακολούθως, ρυθμίζεται το χάος με τους φόρους που ο Σαλιαρέλης έχει αφήσει παντελώς απλήρωτους και διαγράφονται περί τα 3 δισεκατ. δραχμές, με τα υπόλοιπα 5,5 δισεκατ. να τίθενται εκτός ρύθμισης λόγω εκκρεμοδικίας. Ο σύλλογος ανακουφίζεται, τα μέτρα δεν είναι όμως αρκετά για να δώσουν μια τελική λύση. Για σύσσωμο τον κόσμο του Ολυμπιακού, εάν μπορεί κάποιος να δώσει λύση, αυτός είναι μόνο ο Κόκκαλης.

ΠΡΩΤΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΣΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ

Ενόσω γίνεται προσπάθεια εξεύρεσης λύσης, ιδρύεται η INTRACOM Ρουμανίας, δημιουργείται ένα υπερσύγχρονο κέντρο μικροηλεκτρονικής, το κέντρο ανάπτυξης λογισμικού της εταιρείας παράγει και εξάγει τηλεπικοινωνιακές εφαρμογές σε όλο τον κόσμο, ενώ δεν απουσιάζουν και εγχώρια έργα, όπως η εγκατάσταση του τηλεπικοινωνιακού δακτυλίου Αττικής και η ανάπτυξη του εθνικού συστήματος φορολογίας, του γνωστού μας μέχρι και σήμερα TAXIS. Ο μπασκετικός Ολυμπιακός εν τω μεταξύ, μένει για το πάτημα μιας γραμμής στο Μομπλάν μακριά από το Final 4 στο ΣΕΦ, αλλά κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδας εκμεταλλευόμενος τα ελλείμματα των υπολοίπων και κυρίως του μεγάλου τότε φαβορί ΠΑΟΚ.

Η ΠΑΕ ωστόσο βρισκόταν σε τόσο τραγική κατάσταση, που δεν διέθετε καν μετοχολόγιο, ουδείς μπορούσε να το βρει και να πιστοποιήσει ποιοί, πότε και πόσα χρήματα είχαν βάλει στην εταιρεία από την περίοδο Κοσκωτά και μετέπειτα, ο Ολυμπιακός κινδύνευε ακόμη και με αφανισμό και όλοι προσπαθούσαν να μην βγει το μέγεθος του προβλήματος προς τα έξω, αφού η ομάδα συμμετείχε κανονικά στις αγωνιστικές τις υποχρεώσεις και ήλπιζε στον Κόκκαλη.

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΧΡΕΩΝ

Παρά την «αποσκίρτηση» από τις οφειλές που αφορούσαν την Τράπεζα Κρήτης με τον προηγούμενο νόμο, λύση δεν μπορεί να βρεθεί. Το θέμα που καίει είναι τα βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο και προς τρίτους καθώς και ο διακανονισμός τους, ρύθμιση για την οποία παλεύει από το ξεκίνημα της ενασχόλησής του με τα κοινά του συλλόγου ο Σωκράτης Κόκκαλης. Τελικά, την ιστορική άνοιξη του 1993, με το Ν.2166/93, δίνεται ένα οριστικό τέλος στο «βραχνά» των χρεών του Ολυμπιακού προς το Δημόσιο, με το διακανονισμό του τελικού λογαριασμού των 3 δισεκατομμυρίων σε 120 δόσεις. Ο Κόκκαλης συμφωνεί να μπει στην ευεργετική ρύθμιση, να πληρώσει σε βάθος 8ετίας συνολικά 3 δισεκατομμύρια δραχμές για τις παλιές οφειλές και να αποπληρώσει και οφειλές προς τρίτους (όπως π.χ. οι μεταγραφές των Ουκρανών Προτάσωφ και Λιτόφτσενκο του Σαλιαρέλη) που μαζί με τις ρυθμισμένες οφειλές υπέρ του Δημοσίου, άγγιζαν τα 6,8 δισεκατομμύρια δραχμές, ήτοι περίπου 21 εκατομμύρια ευρώ.

Εκτός ρύθμισης ετέθη το πολύπλοκο και ανισοβαρές ζήτημα των χρεών της Τράπεζας Κρήτης, για το οποίο υπάρχει ακόμη ένδικη διαδικασία εν εξελίξει και δεν αναγνωρίζεται από πλευράς ΠΑΕ Ολυμπιακός. Η εταιρεία εισάγεται σε καθεστώς εξυγίανσης, αποδίδει φόρους στο Δημόσιο και παράλληλα είναι απολύτως συνεπής στην αποπληρωμή των δόσεων. Η ΠΑΕ Ολυμπιακός αποδίδει στο κράτος μέχρι το καλοκαίρι του 2000 όταν και αποβάλλει το βραχνά των χρεών της, το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων 110 εκατομμυρίων δραχμών, καταβάλλοντας μάλιστα εφ’ άπαξ την τελευταία δόση του 1 δισεκατ. προκειμένου να αποφευχθούν οι προσαυξήσεις.

Να είστε σίγουροι ότι ξεκινά μια νέα εποχή

Στο τέλος του 1993, ο Σωκράτης Κόκκαλης έχει συνάψει και τη σύμβαση για το «Ξυστό», είναι πρωταθλητής Ελλάδας στο μπάσκετ με τον Ολυμπιακό, ιδιοκτήτης και Πρόεδρος και της υπό εξυγίανση ποδοσφαιρικής ομάδας και το κυριότερο, έχει λάβει από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη την υποχρέωση μετάβασης της χώρας στην ψηφιακή εποχή, από κοινού με τη Siemens που μετά την Ericsson, είναι ο δεύτερος κολοσσός που συνεταιρίζεται μαζί του.

Το βράδυ της 15ης Απριλίου του 1993, με μια λιτή ανακοίνωση επισημοποιεί και την ενασχόλησή του με την ΠΑΕ Ολυμπιακός: «Θέλω κατ’ άρχήν να επισημάνω το δύσκολο έργο που επιτελέστηκε από τον κ. Νταϊφά και τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ. Από κοινού αντιμετωπίσαμε τα πελώρια προβλήματα της ΠΑΕ και η μεγάλη εμπειρία του κ. Νταίφά και η αγάπη τον προς τον Ολυμπιακό θα μας βοηθήσει να ολοκληρώσουμε το έργο που αναλάβαμε. Σ’ αυτή την προσπάθεια καλούμε να μας συμπαρασταθούν ενεργά και όλοι οι φίλοι τον Ολυμπιακού. Να είστε σίγουροι ότι ξεκινά μια νέα εποχή».

Τα χρόνια της απόλυτης κυριαρχίας

Όντως είχε ξεκινήσει μια νέα εποχή, σε πάρα πολλά επίπεδα και στον οικονομικό και στον επιχειρηματικό και στον αθλητικό στίβο. Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν άντεξε το συνδικαλιστικό μπαράζ αντιδράσεων, που σε συνδυασμό με το μακεδονικό και τις αντιλαϊκές πολιτικές αναφορές του Πρωθυπουργού, την οδήγησαν στη συντριπτική ήττα από τον επανακάμψαντα Ανδρέα, ο Κόκκαλης και οι επιχειρήσεις του όμως παρέμεναν σταθερά στο προσκήνιο, περίπου όπως και ο θαυμάσιος Ολυμπιακός του Γιάννη Ιωαννίδη που ξανακατακτά το πρωτάθλημα κάνοντας τo repeat.

Περίπου την εποχή που ο υπέρβαρος Κορνέλιους Τόμπσον στερούσε από τον Ολυμπιακό το όνειρο του πρώτου Κυπέλλου Πρωταθλητριών, η INTRACOM του Σωκράτη Κόκκαλη προχωρούσε στην ανάληψη μεγάλων αμυντικών έργων για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, έθετε σε λειτουργία την πρώτη μηχανογραφημένη έκδοση του παιχνιδιού όλων των Ελλήνων, του ΠΡΟΠΟ και είχε στο ενεργητικό της ένα τρομερό expansion σε όλα τα Βαλκάνια που σιγά σιγά επεκτείνετο και overseas.

ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, ο Σωκράτης Κόκκαλης είναι ο #1 επιχειρηματίας με έδρα την πατρίδα μας, έχει ξεπεράσει προ πολλού ανθρώπους και επιχειρηματικούς κολοσσούς που επέμειναν στην πρωτογενή παραγωγή και παρά τις δικαιολογημένες ή μη φωνές για σκανδαλώδη αντιμετώπιση από το κράτος, αντιτάσσει πως οι διαφορετικού πολιτικού υπόβαθρου Κυβερνήσεις στρέφονταν στον ίδιο και όχι ο ίδιος σε εκείνες. Μοναδική παραφωνία στους κατά τόπους θριάμβους του, είναι ο ποδοσφαιρικός Ολυμπιακός, ο οποίος τον καιρό του πρώτου διαστήματος της διαχείρισής του και της ιδιοκτησίας του, αδυνατεί να πρωταγωνιστήσει σκοντάφτοντας πότε στη μεγάλη ΑΕΚ της δεκαετίας του ’90 και πότε στον θαυμάσιο Παναθηναϊκό των τελευταίων ετών διαχείρισης Γιώργου Βαρδινογιάννη.

Όταν το κέντρο μικροηλεκτρονικής της INTRACOM αναγνωρίζεται ως εθνικό κέντρο βιομηχανικής έρευνας, σχεδιασμού και ανάπτυξης, ο Σωκράτης Κόκκαλης παρακολουθεί τον Έντι Τζόνσον να αποκλείει στον ημιτελικό της Σαραγόσα τον Παναθηναϊκό των αδελφών Γιαννακόπουλου και δύο ημέρες αργότερα ζει από κοντά το δεύτερο χαμένο τελικό.

Ο ΘΩΜΑΣ ΠΟΥ «ΑΠΕΣΤΕΙΛΕ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ»

Ο Ολυμπιακός του θα ξανακατακτήσει το εγχώριο πρωτάθλημα, ο μεγάλος καημός όμως παραμένει η κορυφή της Ευρώπης. Το 1996, η INTRACOM κλείνει μια πενταετία επενδύσεων ύψους 44 δισ. δραχμών, έχει ιδρυθεί η INTRASOFT International στο Λουξεμβούργο και επί των ποδοσφαιρικών έχει γίνει και η κεφαλαιώδους σημασίας κίνηση με την υπογραφή του Ντούσαν Μπάγεβιτς από την ΑΕΚ, του κορυφαίου τότε προπονητή που κυκλοφορούσε στην Ελλάδα. Ο Κόκκαλης ήταν αποφασισμένος να κερδίσει και στο ποδόσφαιρο, χρησιμοποίησε όποια μέσα θεώρησε απαραίτητα, συνθηκολόγησε με τον παλιό του φίλο Θωμά Μητρόπουλο, άλλαξε τον ρου της ιστορίας με ένα πέναλτι εκτός περιοχής που «απέστειλε το μήνυμα».

Το τέταρτο συνεχόμενο πρωτάθλημα στο μπάσκετ και μάλιστα με το εμφαντικό 73-38 στον πέμπτο τελικό με τον Παναθηναϊκό, δεν τον συγκίνησε, το γυαλί με το Γιάννη Ιωαννίδη είχε ήδη ραγίσει, για την ακρίβεια είχε σπάσει και δύσκολα θα ξανακολλούσε. Παρά την πίκρα των οπδών του Ολυμπιακού όμως, η κίνησή του να αντικαταστήσει τον «ξανθό» με τον Ντούσαν Ίβκοβιτς, τον δικαίωσε στο ακέραιο.

TRIPLE CROWN ΚΑΙ ΠΡΩΤΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ

Η σεζόν 1996/97 είναι ονειρώδης για τον κόσμο του Ολυμπιακού και ακόμη πιο επιτυχημένη επιχειρηματικά για τον όμιλο επιχειρήσεων Κόκκαλη. Η συμφωνία με την NDS, θυγατρική της News Corp, για την ανάπτυξη δορυφορικών συστημάτων μετάδοσης δεδομένων και πρόσβασης στο Internet είναι και πάλι μπροστά από την εποχή, έρχεται από το μέλλον. Το προϊόν IoS (Internet over Satellite) βραβεύεται σε ευρωπαϊκό διαγωνισμό, ξεκινά η εγκατάσταση online μηχανογραφικού δικτύου για λογαριασμό του ΟΠΑΠ, η INTRACOM είναι πρωτοπόρος παγκοσμίως.

Κερασάκι στην τούρτα των επιτυχιών, η κατάκτηση του πρωταθλήματος στο ποδόσφαιρο με τον Ολυμπιακό και το περίφημο triple crown της ομάδας του Ίβκοβιτς με το πολυπόθητο ευρωπαϊκό να καταφθάνει από την Αιώνια Πόλη ντυμένο στα ερυθρόλευκα. Ο Κόκκαλης βαδίζει τα 58 του χρόνια, πλέον τον γνωρίζει όλη η Ελλάδα που σε πολλές αποστροφές του λόγου του ή δημόσιες εμφανίσεις του, αντιλαμβάνεται το πρόσχαρο του χαρακτήρα του.

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΔΙΑ ΖΩΣΗΣ

Εκείνη την εποχή τον γνώρισα για πρώτη φορά διά ζώσης, είδα έναν άνθρωπο πολύ μακριά από το στερεότυπο του επιχειρηματία-killer, έναν τύπο πάρα πολύ έξυπνο, με πάθη και τεράστια αγάπη για το ποδόσφαιρο. Είναι απίστευτο πόσο αγαπάει το ποδόσφαιρο αυτός ο άνθρωπος, πόσο κατηρτισμένος είναι και πόσα πράγματα καταλαβαίνει. Εικάζω ότι το ίδιο οξυδερκής και πολυμήχανος είναι και στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες, έχει χιούμορ, είναι προσιτός και σε καμία περίπτωση απόμακρος.

Δεν ήταν ψευδής η εικόνα του ανθρώπου με τη «χοντρή πλάκα», δεν ήταν προετοιμασμένες οι «ατάκες», δεν ήταν επίκτητο το «χο-χο-χο»

Το μπάσκετ δεν το πίστεψε και δεν το κατάλαβε ποτέ, είναι αυτό που λέμε κατ’ εξοχήν «ποδοσφαιρικός», ένας εραστής της μπάλας όπως τη βλέπουν οι Βραζιλιάνοι ας πούμε. Λάτρης των μεγάλων ονομάτων, εραστής του ωραίου και πλήρως συνειδητοποιημένος, του καταλογίζεται μόνο ότι «παράτησε» το μπασκετικό Ολυμπιακό στο έλεός του όταν αποφάσισε να ασχοληθεί ενεργά με το ποδοσφαιρικό τμήμα και τον ξαναβύθισε στο μαρασμό μετά την ολοκληρωτική επιτυχία του triple crown.

Δεν έχει και πολλή σημασία βέβαια τι πιστεύει ο καθένας, η εικόνα του στις κατά καιρούς συνεντέυξεις Τύπου μιλά από μόνη της. Δεν ήταν ψευδής η εικόνα του ανθρώπου με τη «χοντρή πλάκα», δεν ήταν προετοιμασμένες οι «ατάκες», δεν ήταν επίκτητο το «χο-χο-χο». Πραγματικά το διασκέδαζε, άσχετα αν εν αγνοία του έκανε κακό στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Για τη δική του κοσμοθεωρία και πολύ περισσότερο για την συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου του Ολυμπιακού, ήταν και είναι ο Πρόεδρος των