Τα μέτωπα Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ρωσίας δεν κλείνουν με την Ουκρανία

Ακόμα δεν έχει στεγνώσει το μελάνι από την απόφαση της Ουκρανίας να παγώσει τη διαδικασία ενσωμάτωσής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και ενώ οι διαδηλώσει δεν λένε να κοπάσουν στους δρόμους του Κιέβου ο ανταγωνισμός Βρυξελλών (στην ουσία της Δύσης) με τη Μόσχα δείχνει να μεταφέρεται σε δυο πιο μικρές αλλά παρόλα αυτά σημαντικές χώρες της Ευρώπης. Τη Μολδαβία και τη Γεωργία. Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Τζόν Κέρι, σε μια καθαρά σημειολογική προσπάθεια υποστήριξης της Ουάσινγκτον στην προσπάθεια τη χώρας να έρθει πιο κοντά στην Ευρώπη, επισκέφθηκε τη Μολδαβία. Μόλις λίγες ώρες πριν ο νέος

Πρόεδρος της Γεωργίας, Γκιόργκι Μαρτζβελασβίλι, με συνέντευξη του ξεκαθάρισε ότι η Μόσχα δεν μπορεί να εκτροχιάσει την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση της χώρας του.

Τα γεγονότα στην Ουκρανία κυριαρχούν στην επικαιρότητα με αποτέλεσμα να σκεπάσουν το γεγονός ότι Γεωργία και Μολδαβία προχώρησαν στη διαδικασία της ενσωμάτωσης στην ΕΕ. Κατά τη διάρκεια της Συνάντησης Κορυφής της Ανατολικής Συνεργασίας και οι δυο ξεκίνησαν διαδικασία για συμφωνίες συνεργασίας και ελεύθερου εμπορίου, βήματα τα οποία τους φέρνουν πιο κοντά σε μια μελλοντική ένταξη στην ΕΕ, αλλά θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν αποτελούν ουσιαστική υπογραφή των συμφωνιών. Το ίδιο έκανε και η Ουκρανία το 2011 και όταν έφτασε η ώρα της υπογραφής έκανε πίσω με τα γνωστά αποτελέσματα.

Για την Ουκρανία η υπογραφή είχε εξελιχθεί σε μια πολύ δύσκολη άσκηση ισορροπίας μεταξύ Βρυξελλών και Μόσχας με δεδομένη την παράλληλη διαδικασία συνομιλιών ελεύθερου εμπορίου στην τελωνειακή ένωση που προωθεί η Ρωσία.

Όσο η Ουκρανία προχωρούσε στο δρόμο ενσωμάτωσης στην ΕΕ η Ρωσία επέβαλλε επιλεκτικά δασμούς στα ουκρανικά προϊόντα και έκανε σαφές για πιο σκληρά μέτρα στην περίπτωση που το Κίεβο προχωρούσε στην υπογραφή των συμφωνιών. Η οικονομική εξάρτηση της χώρας από τη Μόσχα είχε σαν αποτέλεσμα οι απειλές να αποδώσουν και η Ουκρανία να κάνει πίσω στη σχέση της με τις Βρυξέλλες.

Στην ίδια ακριβώς θέση βρίσκονται αυτή τη στιγμή και η Γεωργία με τη Μολδαβία, οι οποίες αν και βρίσκονται στο μονοπάτι σύνδεσης με την ΕΕ, δέχονται σφοδρές πιέσεις από το Κρεμλίνο. Πρόσφατα η Ρωσία μπλόκαρε τις εισαγωγές κρασιού από τη Μολδαβία και προειδοποίησε ότι μπορεί 200.000 Μολδαβοί μετανάστες μπορεί να μην συνεχίσουν να εργάζονται στην Ρωσία. Όσο αφορά τη Γεωργία το Κρεμλίνο άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι εάν προχωρήσει η σύσφιξη των σχέσεων, θα αναθεωρήσει την αναθέρμανση των οικονομικών σχέσεων με τη νέα κυβέρνηση της χώρας.

Μέχρι στιγμής οι ηγεσίες των δυο χωρών δεν φαίνεται να ενδίδουν στις πιέσεις του Κρεμλίνου όσο αφορά την πορεία ενσωμάτωσης στην ΕΕ, και αρκετοί Δυτικοί ηγέτες προτίθενται να στηρίξουν τις προσπάθειες της χώρας. Ο Τζόν Κέρι στη διάρκεια της επίσκεψής του στη Μολδαβία επισκέφθηκε οινοποιείο και δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον θα διασφαλίσει ότι η χώρα θα έχει μεγάλη αγορά για το κρασί της. Την ίδια στιγμή ο Πρόεδρος της Ρουμανίας δήλωσε, ότι η χώρα του και η Μολδαβία θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά την επανένωση, μόλις η Μολδαβία ενταχθεί στην ΕΕ.

Το αμείλικτο ερώτημα όπως είναι κατά πόσο οι κινήσει αυτές έχουν κάποια ουσιαστική και πρακτική αξία και δεν αποτελούν μόνο συμβολικές πολιτικές δηλώσεις εντυπωσιασμού. Παρόμοιες κινήσεις από ηγεσίες της Δύσης, έχουν γίνει και προς την Γεωργία.

Είναι βέβαιο ότι και οι δύο χώρες θα χρειαστούν πολύ περισσότερα από κινήσεις αβροφροσύνης για να αντέξουν στην πίεση του Κρεμλίνου. Και οι δυο εξαρτώνται οικονομικά σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη Μόσχα, και θα είναι ιδιαίτερα επίπονο εάν αυτό αλλάξει. Όπως και στην Ουκρανία υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις στο εσωτερικό που αντιδρούν στην ενσωμάτωση με την ΕΕ. Ακόμη και στην πλευρά των Βρυξελλών υπάρχει διχογνωμία με γειτονικές χώρες μέλη όπως η Πολωνία και η Λιθουανία νε είναι ενθουσιώδεις στο ενδεχόμενο ένταξής τους, αλλά πιο δυτικά χώρες όπως η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία όχι και τόσο.

Την ίδια στιγμή το Κρεμλίνο έχει και ένα ακόμη εργαλείο πίεσης έναντι των δυο χώρων, τις αποσχιστικές τάσεις περιοχών στο εσωτερικό τους. Στη Μολδαβία η περιοχή της Τρανσντιέστρια και στη Γεωργία, η Αβγαζία και η Νότια Οσσετία. Και οι τρείς περιοχές εξαρτώνται οικονομικά από τη Ρωσία, ενώ και στις τρείς περιοχές υπάρχει στρατιωτική παρουσία της Μόσχας. Το Κρεμλίνο βλέποντας την αναθέρμανση των σχέσεων των δυο χωρών με την ΕΕ, δεν δίστασε να κάνει σαφές ότι θα χρησιμοποιήσει τις αποσχιστικές τάσεις των περιοχών αυτών για να δημιουργήσει προβλήματα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο πρόσφατος, το 2008, πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας ξεκίνησε λόγω της προσπάθειας τη χώρας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Όλο αυτό το σκηνικό δείχνει ότι παρά την εκφρασμένη πρόθεση των δύο χωρών να ενσωματωθούν στην ΕΕ και τη Δύση, τίποτα δεν είναι δεδομένο και ο δρόμος θα είναι εξαιρετικά δύσκολος.

Επίσης, το γεωπολιτικό παιχνίδι γύρω από αυτές τις χώρες κάνει σαφές ότι εισερχόμαστε με γοργούς ρυθμούς, για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, σε μια εποχή που θυμίζει την Ευρώπη της εποχής της Ισορροπίας Δυνάμεων. Μπαίνουμε σε μια εποχή όπου θα κυριαρχούν οι Σφαίρες Επιρροής, μόνο που σήμερα το παιχνίδι δεν θα διεξαχθεί με τουφέκια και κανόνια. Θα είναι οικονομικό και βασισμένο στις νέες τεχνολογίες, και ίσως τα θύματα να είναι, λόγω εξαθλίωσης των κοινωνιών, να είναι πολύ περισσότερα.

Τόμας Τζέφερσον