Συρία: Η συμφωνία έγινε, αλλά η απειλή πολέμου παραμένει

Η συμφωνία της Γενεύης είναι ένα σημαντικό βήμα, αλλά το ενδεχόμενο πολέμου παραμένει, σχολιάζει ο Peter Beaumont στον Guardian.

Η συμφωνία στη Γενεύη, μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας για τον αφοπλισμό των αποθεμάτων χημικών όπλων της Συρίας φαίνεται εντυπωσιακή στα χαρτιά. Ορίζει ένα χρονικό πλαίσιο για τη συμμόρφωση. Η Συρία θα πρέπει να αναφέρει πόσα αποθέματα χημικών κατέχει μέσα σε μια εβδομάδα, πολύ πιο γρήγορα από τον μήνα που ζήτησε ο πρόεδρος

Η μη συμμόρφωση, όπως συμφώνησαν τόσο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι, όσο και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, θα οδηγήσει σε μια αναφορά στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στο πλαίσιο του κεφαλαίου 7 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών: «Δράση όταν απειλείται η ειρήνη, παραβιάσεις της ειρήνης και επιθετικές πράξεις». Από μία αισιόδοξη άποψη, η διαδικασία συμμόρφωσης συνδέεται με την ειρηνευτική διάσκεψη της Γενεύης 2.

Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι λεπτομέρειες είναι αυτές που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα. Δεδομένου μάλιστα ότι και οι δύο άνδρες έκαναν σαφές, από τις παρατηρήσεις του Μπαράκ Ομπάμα και άλλων αξιωματούχων, ότι οι κόκκινες γραμμές σε όλες τις πλευρές παραμένουν εκεί που ήταν στις αρχές αυτής της εβδομάδας. Οι ΗΠΑ – τόσο στα σχόλια του Κέρι όσο και του Ομπάμα – εξακολουθούν να υποστηρίζουν την «πιθανότητα» απειλής βίας εάν δεν συμμορφωθεί η Συρία, ένα βήμα που σημαίνει την επιστροφή στην στρατιωτική στάση που είχε μια εβδομάδα πριν. Οι ορισμοί της πλήρους συμμόρφωσης, σε κάθε περίπτωση, είναι πιθανό να αμφισβητηθούν κατά τους προσεχείς μήνες.

Το πραγματικό ζήτημα που υπάρχει είναι αυτό που έχει συγκαλυφθεί στη Γενεύη: οι θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσιγκτον για το πώς θα πρέπει να σταματήσει η σύγκρουση στη Συρία. Αντ’αυτού, η συμφωνία περιορίζει τη σύγκρουση σε ένα συγκεκριμένο θέμα –παρότι πολύ σοβαρό- σχετικά με την τελευταία χρήση και τη μελλοντική διατήρηση των χημικών όπλων.

Ο ευρύτερος πόλεμος, ο οποίος έχει στοιχίσει πάνω από 100.000 ζωές και στις δύο πλευρές και έχει εκτοπίσει 6,6 εκατ. ανθρώπους, θα συνεχίσει με συμβατικά όπλα. Και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης τα ίδια επιχειρήματα που βλέπουμε τους τελευταίους μήνες θα πρέπει να επανεξεταστούν. Επειδή, σύμφωνα με το κεφάλαιο 7, υπάρχουν διαφορετικές διαθέσιμες επιλογές και κυρίως τα άρθρα 41 και 42. Σύμφωνα με το κείμενο του άρθρου 41, «το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να αποφασίζει ποια μέτρα που δεν συνεπάγονται τη χρήση ένοπλης βίας πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή των αποφάσεών του και μπορεί να καλέσει τα μέλη των Ηνωμένων Εθνών να εφαρμόσουν αυτά τα μέτρα. «Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν πλήρη ή μερική διακοπή των οικονομικών σχέσεων, των σιδηροδρομικών, θαλάσσιων, εναέριων, ταχυδρομικών, τηλεγραφικών, ραδιοφωνικών και άλλων μέσων επικοινωνίας, καθώς και τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων».

Αν αυτό αποτύχει , το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να επικαλεστεί το άρθρο 42, που επιτρέπει να «λάβει τέτοια δράση από τον αέρα, τη θάλασσα, ή τις επίγειες δυνάμεις, που είναι αναγκαία για τη διατήρηση ή την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Τέτοια δράση μπορεί να περιλαμβάνει στρατιωτικές επιδείξεις, αποκλεισμό και άλλες επιχειρήσεις από αέρος, θαλάσσης ή χερσαίων δυνάμεων των μελών των Ηνωμένων Εθνών».

Είναι ακριβώς αυτό το οποίο εξακολουθεί να αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Ρωσία, κυρίως στο πλαίσιο της νέας εξωτερικής πολιτικής που παρουσίασε ο Πούτιν στις αρχές του έτους, το οποίο δεσμεύει τη Ρωσία να εμποδίζει κάθε τέτοια ενέργεια από τη Δύση. Γενικότερα, δεν είναι σαφές με κάποιο τρόπο ότι η Ρωσία έχει αλλάξει όσον αφορά τις αντιρρήσεις που εξέφρασε κατά την πρώτη ειρηνευτική διάσκεψη της Γενεύης, σε έναν πολιτικό δρόμο που θα οδηγούσε στην αποχώρηση του Άσαντ -ένα από τα σημεία τριβής.
Με άλλα λόγια, παρόλη την εμφανή πρόοδο, η απόφαση για τον συριακό πόλεμο έχει καθυστερήσει με την επιβολή των διαφόρων συνθηκών, πολλές από τις οποίες περιβάλλουν τα βασικά ζητήματα. Μπορεί να μην υπάρχουν κι άλλες χημικές επιθέσεις , αλλά για το εγγύς μέλλον ο πόλεμος και η ανθρωπιστική καταστροφή θα συνεχιστούν.

theguardian