"Συμπεράσματα από τον έναν χρόνο κόλασης στην Ελλάδα"

Ο δημοσιογράφος James Bloodworth σχολιάζει το νέο ντοκιμαντέρ που διαγράφει το ταξίδι του ΣΥΡΙΖΑ από την εκλογική ευφορία στην ζοφερή λιτότητα.

Το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ανέβηκε στην εξουσία τον Ιανουάριο, βασισμένο σε μια έντονη ρητορική αντι-λιτότητας. Ορδές αριστερών ακτιβιστών

από όλη την Ευρώπη βρήκαν φτηνές πτήσεις και κατέβηκαν στην Ελλάδα για να δείξουν την αλληλεγγύη τους προς τη νέα κυβέρνηση. Σε λιγότερο από εννέα μήνες μετά, οι ξένοι αριστεροί επέστρεψαν σπίτια τους και η ευφορία για την αντι-λιτότητα είχε διαλυθεί. Εν τω μεταξύ, ο έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ, έχει μετατραπεί από το πρόσωπο της ελπίδας σε έναν ακόμη ζοφερό προάγγελο λιτότητας.

Τι συνέβη στο μεσοδιάστημα; Πάρα πολλά, στην πραγματικότητα. Το Politico είδε τα τέσσερα μέρη του νέου ντοκιμαντέρ με τίτλο #ThisIsACoup από τον οικονομικό συντάκτη του Channel 4 Paul Mason και την ελληνίδα σκηνοθέτη Θεόπη Σκαρλάτου. Η σειρά ερευνά την περίοδο μεταξύ της αρχικής ευφορίας μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και εν συνεχεία την επιστροφή της ελληνικής πολιτικής σε πιο οικεία - και αυστηρά- σημεία.

1. Ο Τσίπρας ουδέποτε είχε την πρόθεση να φύγει από την ευρωζώνη

Ο Έλληνας πρωθυπουργός λέει στον Mason ότι η "καρδιά και η ψυχή μου μου έλεγαν να φύγω" αλλά "η λογική ότι έπρεπε να βρω μια λύση". Ο Τσίπρας αναγνωρίζει ότι η απομάκρυνση από τις διαπραγματεύσεις με τη λεγόμενη τρόικα - την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- όπως υποστηρίζεται από την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ, θα είχε ως αποτέλεσμα "κατ' αρχήν την κατάρρευση των τραπεζών και, στη συνέχεια, την κατάρρευση της οικονομίας". Και αυτό ήταν τελικά ένα βήμα που δεν ήταν πρόθυμος να αναλάβει.

"Αν έφευγα εκείνο το βράδυ, κατά πάσα πιθανότητα θα ήμουν ήρωας για μια νύχτα, ίσως για δύο, τρεις, αλλά θα ήταν μια καταστροφή για τις επόμενες ημέρες και νύχτες - όχι μόνο για μένα αλλά και για την πλειοψηφία του ελληνικού λαού" λέει. Όσο για το τι θα έκανε ο ίδιος διαφορετικά αν μπορούσε να γυρίσει τον χρόνο ξανά από την αρχή, ο Τσίπρας λέει στον Mason: "Θα είχα πάρει πιο γενναίες αποφάσεις από την αρχή". "Νομίζω ότι έχουμε χάσει χρόνο, και στο τέλος ξεμείναμε από δύναμη και από χρήματα. Αν το γνωρίζαμε, θα είχαμε πάρει πιο γενναίες αποφάσεις από την αρχή".

2. Ο Βαρουφάκης αποπέμφθηκε γιατί ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει την Ευρώπη

Ο Τσίπρας συγκλόνισε τους Ευρωπαίους ηγέτες στα τέλη Ιουνίου, όταν ζήτησε ένα δημοψήφισμα, ρωτώντας τους Έλληνες ψηφοφόρους, με κάπως συγκεχυμένο τρόπο, αν πίστευαν ότι τα σχέδια της τρόικας θα πρέπει να εφαρμοστούν. Ο σκοπός της ερώτησης - όπου επικράτησε το "Όχι" με 60 τοις εκατό - δεν αφορούσε τεχνικά την έξοδο από το ευρώ, παρά το γεγονός ότι η συζήτηση ήταν πλαισιωμένη με αυτόν τον τρόπο. Αντίθετα, ο Τσίπρας ήλπιζε ότι θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική τακτική του ΣΥΡΙΖΑ με την Τρόικα.

"Εμείς δεν θα χρησιμοποιήσουμε αυτή την εντολή για να έρθουμε σε σύγκρουση με την Ευρώπη, αλλά για να ενισχυθεί η διαπραγματευτική μας δύναμη ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε μια καλύτερη συμφωνία", δήλωσε τότε στα ΜΜΕ.

Το σχέδιο απέτυχε. Η τρόικα αγνόησε την ψηφοφορία. Και ως εκ τούτου, το ίδιο έκανε και ο Τσίπρας. Μία εβδομάδα μετά το "Γυρίστε την πλάτη σας σε αυτούς που σας τρομοκρατούν" που ο Τσίπρας είπε στον ελληνικό λαό, υπογράφηκαν τα μέτρα λιτότητας, στα οποία μόλις είχε λάβει άλλη μια εντολή να αντιταχθεί. Οι πολιτικοί ελιγμοί του Τσίπρα ήταν σε πλήρη αντίθεση με τον Βαρουφάκη, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Αργότερα είπε ότι παραιτήθηκε επειδή δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε αυτό που αποκάλεσε "ανθρωπιστική κρίση" υπογράφοντας για περισσότερη λιτότητα στην Ελλάδα.

Στο τέταρτο επεισόδιο του ντοκιμαντέρ, ο Βαρουφάκης είπε ότι κατά τη χρονική στιγμή, ένιωθε "σαν η γη να είχε καταρρεύσει κάτω από τα πόδια μου". "Ένιωσα απίστευτη θλίψη και μια αίσθηση ότι έχω προδώσει το 62 τοις εκατό των Ελλήνων που με εκπληκτικό θάρρος αντιστάθηκαν, παρά την τρομοκρατία καθημερινά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, μέσω τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών, ενάντια στις κλειστές τράπεζες, ενάντια στην ΕΚΤ, ενάντια στην Τρόικα", είπε ο Βαρουφάκης. "Ένιωσα να τους προδίδουμε και δεν νομίζω ότι είχαμε το ιστορικό δικαίωμα να το κάνουμε αυτό".

Ο Βαρουφάκης αντικαταστάθηκε από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο οποίος είπε στον Mason ότι έχει "σωστές κόκκινες γραμμές" στις διαπραγματεύσεις με την Τρόικα. "Εμείς δεν θα κάνουμε κάτι που μειώνει μισθούς και συντάξεις", πρόσθεσε. Μόλις δύο εβδομάδες αργότερα, ο νέος υπουργός Οικονομικών υπέγραψε τα σκληρά μέτρα λιτότητας της τρόικας, τα οποία περιλαμβάνουν περικοπές συντάξεων, αυξήσεις φόρων και ιδιωτικοποιήσεις.

3. Ο Τσίπρας πιστεύει ότι η ευρωζώνη φοβόταν το φαινόμενο του ντόμινο, αν εξαιρούσε την Ελλάδα

Αυτό που οι ηγέτες της Ευρωζώνης φοβόντουσαν ήταν ότι η Ελλάδα θα αποτελούσε παράδειγμα για τις άλλες υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, δήλωσε ο Τσίπρας. "Νομίζω ότι μας έκαναν ό,τι έκαναν, όχι μόνο επειδή δεν τους αρέσαμε, αλλά επειδή δεν θέλουν να έχουμε μια επίδραση ντόμινο σε άλλες χώρες", είπε. Ωστόσο, ο Τσίπρας δεν πιστεύει ότι ήταν λάθος να αυξήσει τις ελπίδες του ελληνικού λαού με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, το οποίο δήλωσε σε ένα σημείο ότι "θα ακυρώσει το σχέδιο διάσωσης... και ... θα θέσει τέλος στην Τρόικα". "[Η τελική έκβαση] δεν ήταν μια καλή εξέλιξη", είπε ο Τσίπρας στον Mason. "Αλλά το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν το δικαίωμα, είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να νιώσουν αξιοπρέπεια ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Αυτοί ήταν ιστορικοί χρόνοι για την Ελλάδα και για τους Έλληνες".

4. Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε αυτό που κάνουν τα ριζοσπαστικά κόμματα: Απέτυχε να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες

Αν το ντοκιμαντέρ μας λέει κάτι, αυτό είναι ότι οι ελπίδες που επενδύθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ - τόσο από τους απλούς Έλληνες όσο και από ιδεαλιστές της αριστεράς - ήταν λανθασμένες από την αρχή. Οι Αριστεροί στην Ελλάδα κέρδισαν τις εκλογές του Ιανουαρίου με την υπόσχεση να κάνουν κάτι που τελικά αποδείχθηκε αδύνατο: να αντιστρέψουν τη λιτότητα. Παρά τις αρχικές μεγαλοστομίες του Τσίπρα, η Τρόικα ήταν απρόθυμη να συμβιβαστεί.

"Οι Έλληνες πίστευαν ότι θα μπορούσαν να νικήσουν τη λιτότητα αν την καταψηφίσουν", δήλωσε ο Mason στην ταινία. "Η Ευρώπη τους έδωσε μια επιλογή: να παραδώσουν τον έλεγχο ή να καταστρέψουν την οικονομία τους".

Ωστόσο, το λάθος από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα λάθος που είναι κοινό στην άκρα αριστερά. Θεωρεί ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις έκαναν κακά πράγματα - σε αυτή την περίπτωση να εφαρμόσουν τη λιτότητα- επειδή ήταν κακοί άνθρωποι, και όχι επειδή δεν είχαν άλλη επιλογή στην ευρωζώνη. Όπως λέει η δημοσιογράφος του ΣΥΡΙΖΑ Αναστασία Γιάμαλη στον Mason: "Δεν είμαι σίγουρη ότι είχαμε πλήρη επίγνωση της σοβαρότητας της θέσης που ακολουθούσαν οι πιστωτές".

Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ τελικά συνθηκολόγησε με τους οφειλέτες του - ακριβώς όπως οι προκάτοχοί του στο ΠΑΣΟΚ- το ύψος από το οποίο προσγειώθηκαν στη Γη έγινε ακόμη πιο απότομο, από την προηγούμενη αδιάλλακτη ρητορική της αντι-λιτότητας. Μπορείτε να αποκαλέσετε αυτό που έκανε ο Τσίπρας τελικά προδοσία. Μπορείτε επίσης να πείτε ότι είδε τον γκρεμό και, όπως και τα παραδοσιακά κόμματα στην Ελλάδα πριν από αυτόν, έκανε ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω.

5. Ο διαδικτυακός ακτιβισμός έχει τα όριά του

Από τη στιγμή που κατέστη σαφές ότι ο Τσίπρας είχε υποκύψει στις απαιτήσεις των πιστωτών της ευρωζώνης στην Ελλάδα, το Twitter πήρε φωτιά από τις οργισμένες καταγγελίες κατά της Τρόικας και τις κατηγορίες ότι ο Τσίπρας "πρόδωσε" τον ελληνικό λαό. Σύμφωνα με την ταινία, περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι - σχεδόν το ένα έβδομο του συνολικού πληθυσμού του κόσμου - είδε το hash tag #ThisIsACoup. Το είδαν και όμως δεν έγινε τίποτα -απλά το είδαν. Ποιο είναι το τελικό συμπέρασμα από το #ThisIsACoup, τότε; Κατανοήστε τα όρια του hashtag ακτιβισμού.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα