Ψυχρός Πόλεμος Τουρκίας – Σαουδικής Αραβίας για το μέλλον του Ισλάμ

Εδώ και χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη ένας ψυχρός πόλεμος στη Μέση Ανατολή, ο οποίος εξελίσσεται σε δυο μέτωπα. Το ένα μέτωπο είναι ο πόλεμος μεταξύ των Σούνι και Σηϊτών μουσουλμάνων ο οποίος έγινε και γίνεται, στο Ιράκ, τη Συρία, το Λίβανο, και τον Περσικό Κόλπο, και το άλλο είναι το μέτωπο της σύγκρουσης που εμπλέκει τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία για τον έλεγχο του Ισλάμ των Σούνι.

Η κυριαρχία στο στρατόπεδο των Σούνι απαιτεί έλεγχο της θρησκευτικής ερμηνείας κυρίως σε σχέση με τα πολιτικά συστήματα. Σε αυτό το πλαίσιο το μοντέλο της ισλαμικής δημοκρατίας που εφαρμόζεται

στην Τουρκία, αντιμετωπίζεται ως πρόκληση στην πολιτική πραγματικότητα της θρησκευτικής θεωρίας της Σαουδικής Αραβίας.

Το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης του Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία πιστεύει ότι το Ισλάμ και η δημοκρατία δεν αποτελούν κάτι ξεχωριστό, και επιδιώκει να προωθήσει τη συμβατικότητα μεταξύ τους, σε ισλαμικά κινήματα στην Αραβική Μέση Ανατολή. Η ισλαμική ρητορική της Σαουδικής Αραβίας θεωρείτη δημοκρατίαως επέμβασηστις βασικές αρχές τηςθρησκείας.

Το Ιράνδιαφέρει στο ότι, ως αποτέλεσματης επιδείνωσης της κατάστασηςστο Ιράκ, έχει τώρατον πλήρηέλεγχο της πολιτικήςσφαίρας των Σηϊτών. Αυτόείναιένα κατόρθωμα πουκανένας απότους αντιπάλουςτου, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότιέχει καταφέρει,ούτε η Τουρκίαούτε η ΣαουδικήΑραβίαούτε κανένα ισλαμικό κίνημαήταν σε θέσηνα καταφέρει να κυριαρχήσειπλήρωςτη σουνιτικήσκηνή. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψητις διαφορέςμεταξύτων προοπτικώναυτών τωνφορέωνκαι τις αποκλίνουσεςεκτιμήσεις τους σχετικά μετους κινδύνους, φαίνεταιδύσκολο να επιτευχθείσυμφωνία μεταξύ τωνσουνιτικώνδυνάμεων. Έτσι, τοπιο πιθανό σενάριοφαίνεται να είναι η σύγκρουση έτσι ώστε ναεπιλυθεί το ζήτημα τηςκυριαρχίας στο χώρο της σουνιτικήςσφαίρας επιρροής, με την Αίγυπτοκαι τη Συρία, να αποτελούν τα κύριαπεδία της σύγκρουσης.

Η ανακήρυξη από τη Σαουδική Αραβίατης ΜουσουλμανικήςΑδελφότηταςως τρομοκρατικής οργάνωσηςθεωρείταιμια εκδήλωση αυτού τουενδο-σουνιτικού ψυχρού πολέμου, η οποία, όπως φαίνεται, δενθαείναι βραχύβια. Κάθεμέρος στη σύρραξηθα προσπαθήσει νακερδίσειτις καρδιέςκαι τα μυαλάτων σουνιτώνμουσουλμάνων, και την προσάρτηση τους στις δικές τουπολιτικές ατζέντεςκαι θρησκευτικές αρχές.

Οι πρόσφατοι αντιτρομοκρατικοί νόμοι της Σαουδικής Αραβίας αποτελούνεν μέρειμια προσπάθεια ενίσχυσης του ελέγχουτης τοπικήςκοινότητας των Σουνιτώνκαι μείωσης τουπεριθωρίου ελιγμώντων φορέωναπό άλλες χώρες. Στην κατεύθυνση αυτή, το Ριάντ μπορεί επίσης ναπιέσειτις περιφερειακέςαραβικέςμουσουλμανικές οργανώσειςκαι οργανισμούς να υιοθετήσουνπαρόμοια νομοθεσίαστην προσπάθειάτουνα κυριαρχήσει στηνσουνιτικήσκηνήκαι να απωθήσει εξωγενείς ανταγωνιστές, κυρίωςτη Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Η νίκησε αυτόν τον πόλεμοείναιένα ευαίσθητο θέμαγια τη Σαουδική Αραβία, διότι μια ήττατωνπολιτικών και θρησκευτικώνσχεδίωντης από τοδημοκρατικόΙσλάμήτζιχάντμοντέλαΙσλάμ σημαίνειυπονόμευσητης βάσης του καθεστώτος τηςΣαουδικήςΑραβίαςμεταξύ των μουσουλμάνων. Ο ρόλοςτης Σαουδικής ΑραβίαςωςΘεματοφύλακατωνδύο Αγίων Τζαμιώνκαθιστά αναγκαιότητα ηθρησκευτική ρητορικήτης ναβγεινικητής στηνμάχη των ιδεώνστον μουσουλμανικό κόσμο.

Στο πλαίσιοτουψυχρού πολέμου στο εσωτερικό μέτωπο των Σούνι, η Σαουδική Αραβίακαι οι σύμμαχοί τηςβασίζουντην ατζέντα τουςστηνιδέατηςαποκατάστασης της σταθερότηταςκαι της ανάπτυξηςκαι τις υποσχέσειςγιαάφθονηχρηματοδότηση που θα γίνει δυνατή απότα πλούτητου πετρελαίου. Εν τω μεταξύ, η ημερήσια διάταξητης Τουρκίαςκαι των συμμάχωντης,στηρίζεταιστο συνδυασμότης δημοκρατίαςμε την ανάπτυξη, ενώ ηφιλοσοφίατωντζιχαντιστών απορρίπτει την παγκόσμια τάξηεντελώς.

Η κυβέρνηση του κόμματος του Ερντογάν στην Τουρκίαθεωρείταιο κύριος χορηγόςκαιυποστηρικτήςτωνπολιτικώνισλαμικών κινημάτωνστην περιοχή. Το Ριάντ δυσφορεί με αυτό το γεγονός, καθώςβλέπειτα ισλαμικά κινήματαωςαπειλή για την περιφερειακήσταθερότητα. Παρά το γεγονός ότι το Κατάρστηρίζειτην Τουρκίαστην υποστήριξητηςπρος τα ισλαμικά κινήματα, οι ενέργειες του Κατάρδενενοχλούν τουςΣαουδάραβεςόσο αυτέςτης Τουρκίας. Στην πραγματικότητα, ηπολιτική στάσητου Κατάρ έναντι της δημοκρατίαςδεν είναι διαφορετικήαπό εκείνητης Σαουδικής Αραβίας. Η δημοκρατία, η οθωμανική κληρονομιάκαιμια ισχυρήοικονομική και πολιτική θέσησυμβάλλουν ώστε να καταστείη Τουρκία, και όχιτο Κατάρ, ο κύριος ανταγωνιστής της Σαουδικής Αραβίαςστο σουνιτικόπολιτικό κόσμο.

Η σημερινή σύγκρουση του Ριάντ με την Άγκυραθυμίζειτο παρελθόντων σχέσεωνμεταξύ τουβασιλείουτης Σαουδικής Αραβίας καιτης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η σύγκρουσησήμερα, ωστόσο, δεν είναι μεταξύ του Wahhabismκαι του Σουφισμού, αλλάμεταξύ ισλαμικούWahhabismκαι ισλαμικήςδημοκρατίας. Η σύγκρουσημεταξύ αυτών των δύοστρατοπέδωναγγίζει όλες τιςχώρεςτης Αραβικής Άνοιξης, αλλά είναιιδιαίτερα εμφανήςστην Αίγυπτοκαι τη Συρία.

Πολιτικάισλαμικά κινήματαστον αραβικόκόσμο, όπωςη Μουσουλμανική Αδελφότηταείναι πλέονσύμμαχοιτης Τουρκίας, ενώστο παρελθόνβρίσκονταν κοντά στη ΣαουδικήΑραβία. Για δεκαετίες, η Μουσουλμανική Αδελφότηταήταν ένα εργαλείο εκμετάλλευσης απότη Σαουδικήεξωτερική πολιτικήστον ψυχρόπόλεμομετονπαν-αραβικό εθνικισμό και τις κινήσειςΝασερικού χαρακτήρα.Η στάση τηςΜουσουλμανικής Αδελφότητας απέναντι στην εισβολή του Ιράκστο Κουβέιτ, όμως, ανέδειξε τηδυσπιστίαμεταξύ των δύο μερών. Η δυσπιστία αυτή αυξήθηκε ότανη συνδεδεμένη με τη Μουσουλμανική ΑδελφότητακίνησηSahwa(Αφύπνιση) προχώρησε σε έντονη κριτική εναντίον της κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίαςκατά τη διάρκειατης δεκαετίας του 1990.

Με δεδομένο ότιη Αραβική Άνοιξη αποτελεί παρελθόν, και την ενίσχυση της Μουσουλμανικής Αδελφότηταςμε την υποστήριξητης Τουρκίας, ότιαπέμεινε από τηνεμπιστοσύνη μεταξύτης Μουσουλμανικής Αδελφότηταςκαι της Σαουδικής Αραβίας εξαφανίστηκε, πυροδοτώνταςέναψυχρό πόλεμοπου δενμπορεί να τελειώσεισύντομα, αλλά με τηνΤουρκίατουΤαγίπΕρντογάννα έχει το πάνω χέρι αυτή τη στιγμή. Βέβαια μένει να δει κανείς πόσο θα επηρεάσει αυτή την κρίσιμη σύγκρουση η εσωτερική αναταραχή και τα πολιτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ερντογάν και το κόμμα του στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Διαβάστε περισσότερα