Πολιτική και οικονομική αστάθεια σε σημαντικές αγορές

Εν μέσω αναταραχής στις διεθνείς αγορές υπάρχει μια σειρά από χώρες των οποίων οι συνθήκες σε γεωπολιτικό επίπεδο θα διαμορφώσουν στο τέλος και τις οικονομικές συνθήκες. Η βιασύνη για μια επανατοποθέτηση στις παγκόσμιες αγορές έχει αναδείξει ξεκάθαρα τα τρωτά σημεία της οικονομίας διαφόρων χωρών. Αν και μερικές χώρες είναι απολύτως ασφαλείς από την τρέχουσα οικονομική κρίση, αυτές που βρίσκονται εν μέσω πολιτικής μετάβασης αποδεικνύονται ιδιαίτερα ευάλωτες. Η Ινδονησία, η Ουκρανία, η Ταϊλάνδη, η Ινδία και η Τουρκία είναι χώρες όπου οι γεωπολιτικές αλλαγές σε συνδυασμό με τη διεθνή οικονομική

» ΟΥΚΡΑΝΙΑ. Η δυσχερής θέση σε γεωπολιτικό επίπεδο της Ουκρανίας παρέχει σημαντικές ευκαιρίες, περιλαμβάνοντας ωστόσο μεγάλους κινδύνους. Η Ουκρανία οδηγήθηκε σε συρρίκνωση κατά 14% του ΑΕΠ το 2009, έχοντας ανακάμψει ελάχιστα, παρά τις άμεσες επενδύσεις. Η ανάπτυξη το 2012 και το 2013 ήταν ουσιαστικά μηδενική ενώ τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος της χώρας μειώνονται ταχύτατα.

Στο μεταξύ, η εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας στο Κίεβο βρίσκεται υπό πολιορκία από αντικυβερνητικούς διαδηλωτές. Η Ουκρανία αντιμετωπίζει μια στρατηγική επιλογή: εναρμόνιση ή με την Ευρώπη ή με τη Ρωσία, καθώς η πιεστική οικονομική πραγματικότητα της χώρας θα παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτό το δράμα. Η Ρωσία έχει ήδη δώσει τα 3 από τα 15 δισ. δολάρια που έχει υποσχεθεί ως δάνειο έκτακτης ανάγκης στο Κίεβο αλλά στις 29 Ιανουαρίου ανακοίνωσε ότι το υπόλοιπο του δανείου είναι δυνατό να τεθεί σε αναμονή, εάν σχηματιστεί νέα κυβέρνηση.

Η μοίρα της Ουκρανίας είναι πιθανό να κατακερματιστεί στις διαπραγματεύσεις μεταξύ της ουκρανικής κυβέρνησης και των διαδηλωτών, που υποστηρίζονται από τη Ρωσία και τη Γερμανία, αντίστοιχα. Εάν, όμως, η Ε.Ε. προθυμοποιηθεί να βοηθήσει την Ουκρανία στη σταθεροποίηση της οικονομικής της κατάστασης -μια απίθανη έκβαση- η Ρωσία φαίνεται ότι θα εξακολουθήσει να έχει το πάνω χέρι για τον τελικό καθορισμό του γεωπολιτικού προσανατολισμού της Ουκρανίας.

» ΤΟΥΡΚΙΑ. Το κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας (AKP) ήρθε στην εξουσία λίγο μετά τη μεγάλη τραπεζική κρίση το 2001, εγκαινιάζοντας για περισσότερο από μια δεκαετία μια σχετικά σταθερή οικονομική ανάπτυξη. Με την άνοδο του ΑΚΡ, επίσης, ήρθε ο παραγκωνισμός της πλούσιας κοσμικής ελίτ της, καθώς ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άδραξε την ευκαιρία να δημιουργήσει μια νέα ομάδα θιασωτών του. Όμως, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Τουρκία επωφελήθηκε επίσης από τις φθηνές αλλά κινούμενες εισροές κεφαλαίων. Με πληθυσμό πάνω από 70 εκατομμύρια και μια σταθερά αναπτυσσόμενη οικονομία, η Τουρκία βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε επενδύσεις από το εξωτερικό για να χρηματοδοτήσει ένα βαρύ λογαριασμό από τις εισαγωγές ενέργειας, που οδηγεί σε χρόνια ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Το πιο ευάλωτο σημείο της Τουρκίας είναι το γεγονός ότι η πλειονότητα των ξένων επενδύσεων που προσέλκυσε μετετράπη σε χρέος και σε μικρότερο βαθμό σε μετοχές. Το συνολικό χαρτοφυλάκιο των επενδύσεων στην Τουρκία στο έτος που έληξε τον Νοέμβριο του 2013 έφτασε στα 26 δισ. δολάρια, ενώ οι άμεσες ξένες επενδύσεις ήταν μόλις 11 δισ. δολάρια.

Με τις οικονομικές επιδόσεις της Τουρκίας στενά συνδεδεμένες με το πολιτικό ιστορικό του ΑΚΡ, δεν είναι καθόλου περίεργο ότι οι βαθύτερες πολιτικές δυνάμεις επανευθυγραμμίζονται τώρα προκειμένου να αμφισβητήσουν την επιρροή του ΑΚΡ και να προκαλέσουν ρωγμές στο δίκτυο που βρίσκεται υπό την κηδεμονία του Ερντογάν σε αυτή την εξαιρετικά ασταθή εκλογική περίοδο. Στους επόμενους μήνες, η δηλητηριώδης πολιτική διαμάχη της Τουρκίας θα ενταθεί, αμβλύνοντας τις προσπάθειες της τουρκικής κεντρικής τράπεζας να κατευνάσει τους φόβους των επενδυτών.

» ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ. Η οικονομική κατάσταση της Ινδονησίας έχει αλλάξει ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Οι φτηνές εισροές κεφαλαίων κυρίως στο χρέος του δημόσιου τομέα διευκόλυναν μια σημαντική ώθηση των εισαγωγών της. Η αύξηση της ζήτησης για ξένα αγαθά σε συνδυασμό με την πτώση των τιμών στις αγορές εμπορευμάτων ώθησε το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών της Ινδονησίας σε αρνητικά επίπεδα για πρώτη φορά το 2012 και από τότε έχει επιδεινωθεί.

Το νόμισμα έπεσε κατά 20% σε σχέση με το δολάριο, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να συζητούν πρώτα την ανάκληση των νομισματικών κινήτρων στα μέσα του 2013. Η κεντρική τράπεζα της Ινδονησίας έχει απαντήσει με τη σταδιακή αύξηση των επιτοκίων, αλλά τα ποσοστά παραμένουν κάτω από τον πληθωρισμό, τα οποία βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από την εποχή της πιστωτικής φούσκας του 2008, δημιουργώντας μια κατάσταση πραγματικών αρνητικών επιτοκίων.

Η απάντηση της κυβέρνησης περιπλέκεται από τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές τον Απρίλιο και τις προεδρικές τον Ιούλιο, που κατά πάσα πιθανότητα θα δώσουν στην Ινδονησία ένα νέο κυβερνών κόμμα για πρώτη φορά σε μια δεκαετία. Με την προοπτική μιας σημαντικής μετάβασης στην ηγεσία για την Ινδονησία, υπάρχει επίμονη ανησυχία για το αν η χώρα θα είναι σε θέση να μετατρέψει την οικονομική αβεβαιότητα και την επιβράδυνση της ανάπτυξης σε μια ευκαιρία για μεταρρυθμίσεις.

» ΤΑΪΛΑΝΔΗ. Παρόμοια με την Ουκρανία, η αστάθεια της Ταϊλάνδης είναι εμφανής στους δρόμους της πρωτεύουσας. Σε αντίθεση με πολλές από τις χώρες που αντιμετωπίζουν την οικονομική κρίση, η οικονομική κατάσταση της Ταϊλάνδης δεν είναι σε κρίσιμα επίπεδα, αλλά η απειλή της επιδείνωσης της πολιτικής πόλωσης αυξάνει τον κίνδυνο για μια λάθος κίνηση στη χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Η πραγματική, λοιπόν, πρόκληση για την Ταϊλάνδη έγκειται στη σφαίρα της πολιτικής. Μια σύγκρουση που έχει τις ρίζες της στις γεωπολιτικές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των δύο κυριότερων αστικών κέντρων της χώρας για άλλη μία φορά αφήνει την Μπανγκόκ να πολιορκείται από διαδηλωτές. Εν μέσω εικασιών ότι ο στρατός μπορεί να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να σκηνοθετήσει πραξικόπημα, οι ψηφοφόροι οδηγούνται στις κάλπες στις 2 Φεβρουαρίου σε μια εκλογική διαδικασία που μπορεί να αυξήσει περαιτέρω την αναταραχή, αποδυναμώνοντας παράλληλα την εμπιστοσύνη των επενδυτών.

» ΙΝΔΙΑ. Η χώρα προετοιμάζεται για τις γενικές εκλογές τον Μάιο. Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Bharatiya Janata, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Ινδίας, προηγείται έναντι του συστημικού Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου. Ινδοί και ξένοι παρατηρητές αναμένουν η πολιτική ατζέντα της νέας κυβέρνησης να είναι πιο φιλική προς τους επενδυτές, και επιχειρηματίες. Ωστόσο, οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση της Ινδίας θα είναι πολλές και μεγάλες, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρών θεσμικών εμποδίων για το Νέο Δελχί προκειμένου να διεκδικήσει γρήγορα τον έλεγχο των διαφόρων κρατών της Ινδίας.

Οι εκλογές έρχονται, με την Ινδία να αναμένει την πτώση της ανάπτυξής της κάτω από 5% το επόμενο έτος. Την ίδια στιγμή έχει δει κάμψη στο χαρτοφυλάκιο των επενδύσεων από το εξωτερικό, ενώ το νόμισμά της έχει υποτιμηθεί 14%. Ωστόσο, οι πραγματικές προκλήσεις της Ινδίας είναι μακροπρόθεσμες. Η χώρα εξακολουθεί να παραμένει ενεργειακά ενδεής και ασχολούμενη με ένα συνολικό πληθυσμό 800 εκατομμυρίων που ζει σε συνθήκες φτώχειας. Το Νέο Δελχί είναι παγιδευμένο ανάμεσα στην υποχρέωση να αναπτύξει πολιτικές που θα διευκολύνουν τις ανάγκες της ανάπτυξης μιας ζωντανής μητροπολιτικής αγοράς, με στενούς δεσμούς με τις διεθνείς αγορές, και στην αντιμετώπιση των αναγκών ενός τεράστιου, φτωχού αγροτικού πληθυσμού που απαιτεί συνεπή στήριξη. (επιδοτήσεις).

Η απίστευτη αντίφαση και ο ανταγωνισμός για τους πόρους μεταξύ των δύο οικονομιών της Ινδίας θα επιδεινώσει τις διαιρέσεις μεταξύ των τοπικών και εθνικών αρχών, περιορίζοντας τις επιλογές του Νέου Δελχί, ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι στην εξουσία.

(Δημοσιεύεται στον «Τύπο της Κυριακής»)

Διαβάστε περισσότερα