Ομάδα Σπέτσναζ: ποιοι είναι οι επίλεκτοι που έχουν επιφορτιστεί με την ασφάλεια των Ολυμπιακών στο Σότσι

Μετά το τελευταίο τρομοκρατικό χτύπημα στη Ρωσία, ο πρόεδρος Πούτιν θα καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να βεβαιωθεί ότι οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στο Σότσι παραμένουν ασφαλείς. Οι ελίτ μαχητές της Spetsnaz έχουν επιφορτιστεί με το να κρατήσουν μακριά τους ισλαμιστές αυτονομιστές από τον Καύκασο. Το ρεπορτάζ του Matthias Schepp στο Spiegel παρουσιάζει

Όταν ο Αλεξάντερ Μιχαΐλοφ μιλά για την απειλή της τρομοκρατίας στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σότσι, έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν του. «Οι σύντροφοί μου κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν μια τραγωδία όπως τότε», λέει ο Μιχαΐλοφ, συνταγματάρχης μιας ελίτ μονάδας Υπηρεσιών Ομοσπονδιακής Ασφάλειας της Ρωσίας (FSB). « Θα ήταν μια καταστροφή για ολόκληρη τη χώρα μας». Ο Μιχαΐλοφ
φοράει καουμπόικες μπότες, τζιν και ένα δερμάτινο μπουφάν. Eίναι ντυμένος στα μαύρα, ακριβώς όπως ήταν και εκείνη τη νύχτα του φθινοπώρου, εντεκάμισι χρόνια πριν , όταν ήταν επικεφαλής μιας ομάδας επέμβασης, κατά τη διάρκεια μιας ομηρείας σε θέατρο της Μόσχας. Η επιχείρηση κατέληξε σε καταστροφή, αφού υπολογιστικά λάθη είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο πάνω από 130 από τους 900 ομήρους στα χέρια των Τσετσένων ισλαμιστών. «Θα μπορούσαμε να είμαστε ήρωες», λέει ο Μιχαΐλοφ. «Αντ’ αυτού, εμείς οι Ρώσοι φανήκαμε σε ολόκληρο τον κόσμο ως ηλίθιοι και ηττημένοι».

Κάτι τέτοιο δεν πρέπει να συμβεί ξανά, λέει ο Μιχαΐλοφ, όχι στη Μόσχα και σίγουρα όχι στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες που αρχίζουν σε τέσσερις εβδομάδες. «Το Σότσι είναι ο απώτερος στόχος των ισλαμιστών» φοβάται ο συνταγματάρχης. «Ο τρόμος στο Βόλγκογκραντ είναι ίσως μόνο η αρχή». Οι δύο βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας την περασμένη εβδομάδας άφησαν 34 νεκρούς και 62 τραυματίες. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι η Ρωσία θα «συνεχίσει τη μάχη κατά των τρομοκρατών με σθένος και αποφασιστικότητα μέχρι τον ολοκληρωτικό αφανισμό τους».

Η πρόληψη μιας επίθεσης στο Σότσι αφορά την ασφάλεια των αθλητών και των θεατών από όλο τον κόσμο. Αφορά, επίσης, και το έργο του Πούτιν, των πιο ακριβών Ολυμπιακών Αγώνων όλων των εποχών – και, συνεπώς, τη φήμη της ως παγκόσμια δύναμη.

Ολυμπιακοί Αγώνες υψηλού κινδύνου

Η επιλογή τους Σότσι να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν επικίνδυνη από την αρχή. Για χρόνια υπάρχουν εντάσεις στην περιοχή ανατολικά της Μαύρης Θάλασσας. Ταραχές ξεσπούν συνεχώς μεταξύ Ρώσων και Καυκάσιων. Τα ομοσπονδιακά θέματα της Καμπαρντίνο – Μπαλκαρία, της Τσετσενίας και του Νταγκεστάν –που απέχει μόνο περί τα 300 χιλιόμετρα – είναι ενεργές επιχειρησιακές ζώνες για ισλαμιστές τρομοκράτες.

Κατά τα περασμένα έτη, 33 επιθέσεις συγκλόνισαν τον Βόρειο Καύκασο. Από τον Οκτώβριο μόνο, 139 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τους τρομοκράτες. Ήδη από τον Σεπτέμβριο, κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, ο Πούτιν ζήτησε την κινητοποίηση όλων των δυνάμεων για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων.

Το Κρεμλίνο έχει αναπτύξει 50.000 αστυνομικούς, αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών και στρατιωτών. Υποβρύχια περιπολούν στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, μη επανδρωμένα αεροσκάφη παρακολουθούν την Ολυμπιακή πόλη από τον αέρα.

Σύγχρονα αντιαεροπορικά συστήματα πυραύλων S – 400 έχουν τοποθετηθεί, που είναι σε θέση να «εξαφανίσουν» αεροσκάφη που πιθανόν θα πέσουν θέματα αεροπειρατείας, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Μονάδες των στρατευμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών, οι οποίοι ανέρχονται σε 170.000 σε εθνικό επίπεδο, είναι επιφορτισμένες με την προστασία των οδών μεταφοράς, εξασφαλίζοντας ότι η ελίτ του στρατού μπορεί να φτάσει σε κάθε πιθανό σημείο κρίσης στην ευρύτερη περιοχή του Σότσι μέσα σε λίγα λεπτά.

Αυτό είναι ένα δύσκολο έργο. Το Σότσι, με 400.000 κατοίκους, εκτείνεται κατά μήκος της ακτής σε πάνω από 100 χιλιόμετρα. Το Ολυμπιακό Στάδιο, το κέντρο Τύπου και αίθουσες για το χόκεϊ επί πάγου, πατινάζ ταχύτητας και καλλιτεχνικό πατινάζ βρίσκονται κατά μήκος της ακτής. Ένα νέο εξπρές τρένο με μια γραμμή 71 χιλιομέτρων ξεκινά από εκεί και φτάνει μέσα από τα βουνά σε ένα από τα δύο ολυμπιακά χωριά, σε πίστες για σκι και πολυτελή ξενοδοχεία – ένας εφιάλτης από την άποψη των εμπειρογνωμόνων όσον αφορά τα θέματα ασφάλειας.

Οι θρυλικοί μαχητές της Σπέτσναζ

Ένα σημαντικό ρόλο στην προστασία αυτής της δύσκολης περιοχής έχει η Σπέτσναζ, οι θρυλικές ειδικές δυνάμεις που αποτελούνται από αξιωματικούς του στρατού, των μυστικών υπηρεσιών και του υπουργείου Εσωτερικών. Οι ελίτ μαχητές συγκρίνονται με τη βρετανική SAS ή την αμερικανική Navy Seals, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για τον εντοπισμό και τη δολοφονία του ηγέτη της Αλ Κάιντα Οσάμα μπιν Λάντεν στο Πακιστάν.
Η πιο διάσημη μονάδα της Σπέτσναζ, η ομάδα «Άλφα» του Αλεξάντερ Μιχαΐλοφ, έχει ήδη αναπτυχθεί στο Σότσι εδώ και έξι μήνες. Οι ειδικοί της αντιτρομοκρατίας σαρώνουν την πόλη, το Ολυμπιακό Χωριό και τις αθλητικές εγκαταστάσεις, για εκρηκτικές ύλες. Επίσης προετοιμάζονται για επιχειρήσεις έκτακτης ανάγκης και διασώσεις ομήρων. «Έχουμε λάβει μέτρα ασφαλείας εδώ που έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο πριν από τη σύνοδο κορυφής της G8, όταν είμασταν επιφορτισμένοι με την προστασία του Πούτιν, του Ομπάμα, της Μέρκελ και άλλων ηγετών», λέει ένας αξιωματικός.

Βασικός στόχος των μαχητών της Σπέτσναζ είναι οι ισλαμιστικές στρατιωτικές ομάδες από τις επαρχίες του Καυκάσου. Με επικεφαλής τον ηγέτη των ανταρτών της Τσετσενίας Ντόκου Ουμάροφ οι τρομοκράτες θέλουν να κερδίσουν την ανεξαρτησία από τη Μόσχα. Στόχος του Ουμάροφ είναι η δημιουργία ενός ισλαμικού εμιράτου του Βόρειου Καυκάσου, που θα διέπεται από το νόμο της Σαρία. Τον Ιούλιο κάλεσε τους Μουσουλμάνους να εμποδίσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σότσι, «αυτό το διαβολικό χορό πάνω στα κόκαλα των προγόνων μας», με πράξεις τρομοκρατίας.

Ένα τεράστιο δίκτυο Εξτρεμιστών

Το Υπουργείο Εσωτερικών στη Μόσχα εκτιμά ότι υπάρχουν περίπου 600 «κρυφοί» μαχητές στην περιοχή, που είναι οργανωμένοι σε περίπου 40 συμμορίες οι οποίες έχουν εξαπλωθεί σε όλη την επικράτεια του Βόρειου Καυκάσου. Τον Σεπτέμβριο, η εγχώρια υπηρεσία πληροφοριών FSB ανακοίνωσε ότι έως και 400 επιπλέον εξτρεμιστές από τον Καύκασο είναι σήμερα στη Συρία όπου αγωνίζονται με ισλαμικές ομάδες εναντίον του προέδρου Μπασάρ Άσαντ. Οι αξιωματικοί πληροφοριών παρακολουθούν όλες τις πτήσεις και τις κινήσεις για να εμποδίσουν αυτούς τους ανθρώπους να επιστρέψουν κατά τις προσεχείς εβδομάδες για να εξαπολύσουν επιθέσεις για τους Ολυμπιακούς του Σότσι.
Πώς ακριβώς αυτή η στρατιωτική ελίτ προετοιμάζεται για τους Αγώνες είναι μυστικό. Θα πρέπει να τηρούν έναν κώδικα σιωπής. Μερικοί ήταν ωστόσο διατεθειμένοι να μιλήσουν. Ένας από αυτούς έφτασε στο Σότσι πριν από αρκετές εβδομάδες. Αποκαλεί τον εαυτό του Βίκτωρ, ζητώντας να μην αποκαλυφθεί το πραγματικό του όνομα. Ο ίδιος και οι σύντροφοί του είναι επιφορτισμένοι με την πρόληψη τρομοκρατών που διασχίζουν τα ορεινά περάσματα από τις επαρχίες προκειμένου να διεισδύσουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Η καριέρα του Βίκτωρ είναι χαρακτηριστική της επιμονής της Σπέτσναζ. Έχασε το δεξί του μάτι σε μια αψιμαχία στο Γκρόζνι, την πρωτεύουσα της Τσετσενίας, τον Σεπτέμβριο του 2000. Ο Βίκτωρ, ένας ελεύθερος σκοπευτής, ρώτησε τον διοικητή του αν του επιτρέπει να παραμείνει στην υπηρεσία. Ο διοικητής συναίνεσε. Από τότε, ο Βίκτωρ ασκείται στο σκοπευτήριο κάθε μέρα για ώρες μέχρι που ανέκτησε την πρώην σκοπευτική δεινότητά του.

Η απειλή της τρομοκρατίας εξακολουθεί να υφίσταται

Όμως, παρά τις κάποιες επιτυχίες, η Ρωσία απέτυχε να κερδίσει τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας. Από την πρώτη μεγάλη επίθεση το 1995, όταν Τσετσένοι αυτονομιστές κατέλαβαν ένα νοσοκομείο στη νότια Ρωσική επαρχία Μπουντιόνοφσκ και πήραν όμηρους ασθενείς και γιατρούς, οι τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 2.240 άνθρωποι και να τραυματιστούν περίπου 5.880.

Λίγο πριν το νέο έτος, ωστόσο, ο επικεφαλής της FSB Αλεξάντερ Μπόρτνικοφ, καυχήθηκε με σκληρό αριθμούς. Σε 70 αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις το περασμένο έτος, «πάνω από 260 ληστές εξουδετερώθηκαν», μεταξύ των οποίων 42 ηγέτες των «υπόγειων» μαχητών.

«Σε τέτοιες επιχειρήσεις δεν παίρνουμε κρατούμενους. Πυροβολούμε για να σκοτώσουμε», λέει ο αξιωματικός της Σπέτσναζ.

Στην Μαχατσκάλα, την πρωτεύουσα της προβληματικής επαρχίας του Νταγκεστάν – απ’ όπου προέρχονται οι περισσότεροι από τους τρομοκράτες – ένα απόσπασμα της Σπέτσναζ πυροβόλησε και σκότωσε τον μαχητή Μουράντ Κασούμοφ, στα μέσα Νοεμβρίου. Ο Κασούμοφ ήταν ένας από τους τρεις μαχητές που ήταν ύποπτοι για μια επίθεση στο Βόλγκογκραντ στις 21 Οκτωβρίου, στην οποία ένας βομβιστής αυτοκτονίας από το Νταγκεστάν ανατινάχτηκε σε ένα λεωφορείο σκοτώνοντας επτά επιβάτες.

Παρά την διαπιστωμένη σκληρότητά του, σε πολλούς μαχητές της Σπέτσναζ δεν αρέσει ο Πούτιν. Ο ισχυρός άντρας της Ρωσίας εξακολουθεί να φαίνεται πάρα πολύ μαλθακός για αυτούς – και πολύ φιλελεύθερος. «Χρειαζόμαστε κάποιον σαν τον Στάλιν», λέει ο Μιχαΐλοφ, ο απόστρατος συνταγματάρχης της «Άλφα».

Νοσταλγοί του Στάλιν

Η πλειοψηφία των μαχητών της Σπέτσναζ είναι νοσταλγοί της χαμένης σοβιετικής αυτοκρατορίας, έστω και αν οι περισσότεροι από αυτούς ήταν παιδιά – αν είχαν καν γεννηθεί – όταν εξαφανίστηκε. Μισούν την Αμερική και το ΝΑΤΟ και δεν έχουν και σε πολύ εκτίμηση τη δημοκρατία. Ως αποτέλεσμα, αυτοί που είναι επιφορτισμένοι με την προστασία των Ρώσων εναντίον των τρομοκρατών και των ανταρτών είναι σκεπτικοί με το ίδιο τους το κράτος.

Η κυβέρνηση από την πλευρά της κάνει ελάχιστα για να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη της ελίτ δύναμης. Τα μέλη της Σπέτσναζ πληρώνονται μεταξύ € 1.000 και € 2.500 το μήνα. Οι βετεράνοι της ελίτ μονάδας αναγκάζονται να εργαστούν για επιχειρήσεις ασφαλείας μόλις φύγουν από την ενεργό υπηρεσία, διότι οι μικροσκοπικές συντάξεις τους δεν είναι αρκετές για να ζήσουν.

Μερικοί πρώην μαχητές γίνονται αλκοολικοί και πάσχουν από κατάθλιψη. Σε μια συνάντηση όπου έρρεε η βότκα, ένας βετεράνος παραπονέθηκε: «Είμαστε τα λαγωνικά του Κρεμλίνου. Αλλά όταν σταματήσουμε μας πετάνε σαν ένα χρησιμοποιημένο προφυλακτικό».

spiegel.de