Οι περίπλοκες συνομιλίες του Ερντογάν στις Βρυξέλλες

Η ΕΕ επιθυμεί «μια συμφωνία αμοιβαίας εμπιστοσύνης, η οποία είναι απαραίτητη λόγω του κεντρικού ρόλου της Τουρκίας στην κρίση των προσφύγων». Με αυτή τη φράση ένας εκπρόσωπος της ΕΕ συνόψισε τους στόχους των Ευρωπαίων πριν από τη συνεδρίαση.

Πίσω από αυτές τις λέξεις, με συγκεκριμένους όρους, βρίσκεται η ελπίδα ότι τουρκικές και ελληνικές ναυτικές δυνάμεις θα διεξάγουν κοινούς ελέγχους στα σύνορα στο Αιγαίο, η ελπίδα ότι η Τουρκία θα δεσμευθεί να δημιουργήσει περισσότερους καταυλισμούς προσφύγων εντός των συνόρων της

και να δεχθεί πίσω όλα τα πρόσφυγες που απελαύνονται. Ουσιαστικά, η ελπίδα είναι ότι η Σύριοι πρόσφυγες θα κρατούνται στη γειτονική χώρα, αντί να συνεχίζουν το ταξίδι τους στην Ευρώπη.

Για να επιτευχθούν αυτά, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ-Γιούνκερ «έριξε όλους τους φράχτες». Αναφέρθηκε στα πολλά χρόνια φιλίας ανάμεσα στον εαυτό του και τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και ακόμη τον επαίνεσε ως υποστηρικτή της διαδικασίας μεταρρυθμίσεων στην Τουρκία. Ο Γιούνκερ προχώρησε τόσο πολύ, ώστε να πει ότι ήταν «υπέρ» της επίσπευσης των διαπραγματεύσεων για την βίζα του τουρισμού. Αυτό, όμως, είναι μια απόφαση που εναπόκειται στα κράτη μέλη - στη Γερμανία και τη Γαλλία ειδικότερα. Ο Γιούνκερ θέλει να δει την Τουρκία στον κατάλογο των ασφαλών τρίτων χωρών. Καμία αναφορά δεν έγινε στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταπολέμηση των Κούρδων, που έχει αναβιώσει πρόσφατα. Μια τέτοια κατηγοριοποίηση, ωστόσο, θα ταίριαζε στην ΕΕ, καθώς τότε θα ήταν σε θέση να στείλει πίσω τους πρόσφυγες στην Τουρκία.

Επαναπροσεγγίζοντας τους Ευρωπαίους

Ωστόσο, όποιος περίμενε ότι αυτά τα φιλικά ανοίγματα θα οδηγούσα γρήγορα σε αποτελέσματα, σύντομα απογοητεύτηκε. Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία έχει ήδη λάβει 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες, ο Ερντογάν είπε ότι η χώρα θα εξακολουθήσει να έχει ανοιχτές τις πόρτες της. Άλλωστε, όπως είπε, δεν ήταν αυτός που είχε στείλει τους πρόσφυγες στην Ευρώπη - μια νύξη, πιθανόν, για την «κουλτούρα του καλωσορίσματος» στη Γερμανία.

Ο Ερντογάν ανέφερε επίσης για άλλη μια φορά ότι το τουρκικό κράτος είχε ήδη δαπανήσει σχεδόν 8 δις ευρώ για τους πρόσφυγες: Είναι σαφές ότι θα ήθελε πολύ περισσότερα χρήματα από το 1 δις ευρώ που η ΕΕ υποσχέθηκε κατά την τελευταία σύνοδο κορυφής. Ουσιαστικά, ο πρόεδρος της Τουρκίας χλεύασε τις ευρωπαϊκές χώρες. Αντιμετώπισαν την κρίση των προσφύγων μόλις το τρέχον έτος, είπε, υπονοώντας ότι είχαν αναγνωρίσει το πρόβλημα πάρα πολύ αργά.

Εξισώνοντας το κουρδικό ΡΚΚ με το IS

Ωστόσο, αυτό που ο Ερντογάν θέλει πάνω απ 'όλα είναι μία ελευθερία κινήσεων στον αγώνα του εναντίον του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ) και το Συριακό Κουρδικό κόμμα, την Κουρδική Δημοκρατική Ένωση (PYD). «Πρέπει να καταστείλουμε αυτές τις τρομοκρατικές οργανώσεις», είπε τη Δευτέρα, προσθέτοντας ότι αυτό θα ήταν δυνατό μόνο με τη διεθνή συνεργασία και υποστήριξη.

Ο Ερντογάν προειδοποίησε ότι δεν θα πρέπει να δοθεί σημασία στην «μαύρη προπαγάνδα» κάποιων ευρωπαϊκών κύκλων που αμφισβητούν το κατά πόσον αυτές είναι πράγματι τρομοκρατικές οργανώσεις. «Δεν πρέπει να τους παραχωρήσουμε τον μανδύα της νομιμότητας», είπε. Το ερώτημα είναι αν, σε αυτή τη βάση, μπορεί να σημειωθεί κάποια πρόοδος προς μια πιο εποικοδομητική συνεργασία. Μια ομάδα εργασίας στην Άγκυρα πρόκειται να αρχίσει αμέσως λεπτομερείς διαπραγματεύσεις, αλλά συγκεκριμένα αποτελέσματα είναι απίθανο να υπάρξουν βραχυπρόθεσμα.

Η Τουρκία έχει το πάνω χέρι

«Για χρόνια, η ΕΕ δεν έχει δώσει καμία προσοχή στο γεγονός ότι η πλειοψηφία των προσφύγων από τη Συρία βρήκε αρχικά καταφύγιο στην Τουρκία» επιβεβαίωσε η Amanda Paul, πολιτική αναλύτρια στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα τις Βρυξέλλες. Μόνο όταν το ρεύμα των προσφύγων άρχισε να κινείται προς την Ευρώπη οι Βρυξέλλες τους θυμήθηκαν, σχολιάζει. Αυτό σημαίνει ότι ο Ερντογάν βρίσκεται πλέον σε μια εξαιρετική θέση για να διαπραγματευτεί με την ΕΕ. «Η Τουρκία έχει το πάνω χέρι», υποστηρίζει. Η ταχεία πρόοδος όσον αφορά τα ταξίδια χωρίς βίζα είναι στην κορυφή της λίστας επιθυμιών της Άγκυρας, είπε. Σε κάθε περίπτωση, θα υπάρχει χρήσιμη συνεργασία μόνο αν οι Ευρωπαίοι κάνουν την τουρκική κυβέρνηση να αισθάνεται ότι είναι ένας σημαντικός παράγοντας και εταίρος στην περιοχή.

Εκλογική ώθηση

Σε πολιτικό επίπεδο, για την ΕΕ, αυτό είναι ένα πικρό χάπι που πρέπει να καταπιεί. «Ο Ερντογάν θα χρησιμοποιήσει, φυσικά, τις όλο χαμόγελα φωτογραφίες του από την υποδοχή του στις Βρυξέλλες, στην προεκλογική εκστρατεία», σχολιάζει η Paul. Οι παραχωρήσεις που κάνουν οι Ευρωπαίοι στην Τουρκία θα ενισχύσουν το κόμμα του, το ΑΚΡ, εν όψει των εκλογών της 1ης Νοεμβρίου.

Ο ίδιος ο Ερντογάν έχει δυσκολεύσει τον εκδημοκρατισμό της χώρας του. «Απέχει μόλις ένα βήμα από το να γίνει κανονικός δικτάτορας», προειδοποίησε. Η Paul δεν πιστεύει ότι οι συνομιλίες ΕΕ-Τουρκίας θα έχουν αισθητό αντίκτυπο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΕΕ, που έχουν παγώσει επί χρόνια. Και όμως, υποστηρίζει, με τη σημερινή κατάσταση, το πολιτικό πλεονέκτημα για τον Τούρκο Πρόεδρο είναι σαφές: η ΕΕ τον χρειάζεται τον περισσότερο από ό,τι την χρειάζεται αυτός.

www.dw.com

Διαβάστε περισσότερα