Μέρκελ: Απομονωμένη στο εσωτερικό και στην Ευρώπη

Δεκάδες βουλευτές από το συντηρητικό κόμμα της υπέγραψαν ανοιχτές επιστολές εναντίον της αυτή την εβδομάδα. Ένα εθνικιστικό δεξιό κόμμα κερδίζει δύναμη. Πολλοί υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να αντικατασταθεί. Την Κυριακή, η κορυφαία σε κυκλοφορία Bild Zeitung είχε ένα οκτασέλιδο αφιέρωμα για τα πολιτικά προβλήματα της με τίτλο: "Είναι η Μέρκελ ακόμα η σωστή;"

Μετά από ένα έτος κατά το οποίο η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ

καλωσόρισε πάνω από ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο, η απόφαση την έχει αφήσει πιο απομονωμένη στο εσωτερικό και στην Ευρώπη, από ό,τι ίσως σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή στα 10 χρόνια της θητείας της. Είναι μια αλλαγή που δεν απειλεί μόνο τη θέση της Μέρκελ, αλλά και την συνοχή της ήδη βαθιά ταραγμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου η δύναμή της και η δύναμη της χώρας της - της ισχυρότερης οικονομίας της ηπείρου- έχει υπηρετήσει ως κεντρικός άξονας για το μπλοκ των 28 μελών, κατά την οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων.

"Η κατάσταση της ηγεσίας στην Ευρώπη είναι τέτοια, ώστε το μέλλον της ΕΕ να στηρίζεται σήμερα στη δύναμη της Μέρκελ, ή στην αδυναμία της" σχολιάζει η Constanze Stelzenmüller, συνεργάτης στο Ινστιτούτο Brookings της Ουάσιγκτον. "Πέρυσι, σκεφτήκαμε ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να διαλυθεί εξαιτίας του ευρώ. Τώρα, ο λόγος θα μπορούσε να είναι η ασφάλεια των συνόρων". Σε μια συνάντηση με τη βαυαρική Χριστιανοκοινωνική Ένωση την Τετάρτη, η Μέρκελ δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επανεκτιμήσει την κρίση της μετανάστευσης στα μέσα Φεβρουαρίου. Καθώς οι αμφιβολίες αυξάνονται σχετικά με την πολιτική για τους πρόσφυγες που η Μέρκελ υπερασπίστηκε, είναι τώρα υπό αυξανόμενη πίεση να αλλάξει πορεία, ιδιαίτερα μετά τις σεξουαλικές επιθέσεις από πρόσφυγες την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στην Κολωνία.

Αυτή την εβδομάδα, πολλοί σύμμαχοί της στο εσωτερικό και στο εξωτερικό την εγκατέλειψαν, ανάμεσά τους και η γειτονική Αυστρία, η οποία είπε ότι θα οριστεί ένα ανώτατο όριο για την αποδοχή των 37.500 μεταναστών φέτος - λιγότεροι από τους μισούς από τους 90.000 που έλαβε το 2015. Μέχρι στιγμής, ενώ υπόσχεται μία "αισθητή μείωση" των αιτούντων άσυλο φέτος, η Μέρκελ αρνήθηκε τις αυξανόμενες απαιτήσεις - με πιο γνωστή από τον πρόεδρο της Γερμανίας την Τετάρτη - να θέσει ένα όριο.

Αυτή η επιμονή έχει αφήσει την καγκελάριο με μια πολιτική σχετικά με τους πρόσφυγες που έχει σπείρει τεράστια ανησυχία, ακόμα και οργή, τόσο στη Γερμανία για τις δημοσιονομικές δαπάνες και τις πολιτιστικές συγκρούσεις που έχουν προκληθεί, όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη όπου το δημοφιλές σύστημα ανοιχτών συνόρων της ηπείρου κινδυνεύει με κατάρρευση. Η διαφορά με τις άλλες κρίσεις, σημείωσε η φιλελεύθερη καθημερινή εφημερίδα Süddeutsche Zeitung την Πέμπτη, "είναι ότι αυτή τη φορά πρόκειται για την καγκελάριο. Πάνω απ 'όλα, η καγκελάριος". Ενώ η Μέρκελ είναι πιθανό να επιβιώσει πολιτικά - η πτώση ενός καγκελάριου είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και δεν υπάρχουν προφανείς εναλλακτικοί υποψήφιοι - ο θυμός και η επανάσταση που αντιμετωπίζει είναι σπάνια στην πολιτική τάξη της Γερμανίας, και ένα ορόσημο στην πολιτική ζωή της. Το πιο επικίνδυνο για την καγκελάριο; Η αποδυναμωμένη θέση της την αφήνει χωρίς περιθώρια ελιγμών στο θέμα των προσφύγων και περιορίζει επίσης τα περιθώρια επιτυχίας της με τους δυσαρεστημένους ευρωπαίους εταίρους.

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανησυχούν όλο και περισσότερο, ότι ο χρόνος εξαντλείται για να σφυρηλατήσουν μια ισχυρή πολιτική για τα σύνορα και τη μετανάστευση πριν από το κύμα των προσφύγων αυξηθεί ξανά την άνοιξη, από τους πολέμους στο Ιράκ, τη Συρία και το Αφγανιστάν, που δεν δείχνουν σημάδια ύφεσης. Αυτή την εβδομάδα, ο Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προειδοποίησε: "Δεν έχουμε περισσότερο από δύο μήνες για να θέσουμε την κατάσταση υπό έλεγχο" - μια σχετική αναλαμπή σε μια αργή διαδικασία λήψης αποφάσεων του μπλοκ. Χωρίς αυτό, ο Τουσκ δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο ότι η Ένωση "θα αποτύχει ως πολιτικό έργο".

Σε προηγούμενες κρίσεις, ιδίως σε μια τρίτη δέσμη μέτρων ελάφρυνσης του χρέους για την Ελλάδα το περασμένο έτος, το Βερολίνο μπορούσε να υπολογίζει στην υποστήριξη από τους άλλους Ευρωπαίους. Όσον αφορά το ευρώ και την Ουκρανία, η Μέρκελ ήταν "ένας απαραίτητος ηγέτης", δήλωσε ο Jan Techau του Carnegie Europe, ενός think tank των Βρυξελλών. Όσον αφορά τη μετανάστευση, όμως, οι σύμμαχοι Μέρκελ έχουν δυσαρεστηθεί από τα σκαμπανεβάσματα της", υποστηρίζει ο Techau. Η Μέρκελ αρχικά υπερασπίστηκε την πρακτική της ΕΕ να γυρίζουν πίσω ή να αναχαιτίζουν τους μετανάστες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, "όταν ήταν ανυπεράσπιστη, και τα παράτησε όταν αυτό δεν ταίριαζε πια στους Γερμανούς," σημειώνει ο Techau. Ως εκ τούτου, είπε, "δεν είναι τόσο ισχυρή όσο ήταν".

Τώρα η Γερμανία στέκεται όλο και περισσότερο μόνη της στην μεταναστευτική κρίση, εκτεθειμένη από την απόφαση της Αυστρίας αυτή την εβδομάδα να θέσει ένα όριο, για το οποίο η κυβέρνηση της Μέρκελ είπε ότι "δεν βοηθά". Αυτό ήταν μάλλον εξωραϊσμός, σε μια εβδομάδα κατά την οποία συντηρητικοί βουλευτές υπέγραψαν δύο ανοιχτές επιστολές ενάντια στην άρνηση της Μέρκελ να θέσει όριο, ενώ ο υπουργός Μεταφορών, Αλεξάντερ Ντόμπριντ, έγινε το πρώτο μέλος του υπουργικού συμβουλίου που επέκρινε ανοιχτά την πολιτική της, χαρακτηρίζοντάς την αμφίβολη για την Ευρώπη.

Ο πρόεδρος της Γερμανίας, Γιόαχιμ Γκάουκ, η θέση του οποίου φέρει ηθικό κύρος, επισήμανε την ανάγκη να θέσει όρια στον αριθμό των αφιχθέντων μεταναστών ως ηθική, καθώς και μια πολιτική επιταγή, ένα εσκεμμένο αντιστάθμισμα στα επιχειρήματα που η ίδια η Μέρκελ είχε χρησιμοποιήσει για να δικαιολογήσει την προσφυγική πολιτική. "Δεν υπάρχει μαγικός μαθηματικός τύπος που να καθορίζει πόσους ανθρώπους να δεχθούμε" είπε ο Γκάουκ στους ηγέτες του επιχειρηματικού κόσμου την Τετάρτη, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. "Μια στρατηγική περιορισμού μπορεί ακόμη και να είναι ηθικά και πολιτικά απαραίτητη, προκειμένου να διατηρηθεί η ικανότητα του κράτους να λειτουργεί", πρόσθεσε. "Ο περιορισμός του αριθμού δεν είναι από μόνος του ανήθικος. Βοηθά να διατηρηθεί η αποδοχή στην κοινωνία. Χωρίς αποδοχή, μια κοινωνία δεν είναι ανοιχτή και πρόθυμη να δεχθεί πρόσφυγες".

Επιπλέον, ο Γκάουκ προειδοποίησε ότι "αν οι δημοκράτες αρνούνται να μιλήσουν για τα όρια, αφήνουν το πεδίο ελεύθερο στους λαϊκιστές και στους ξενόφοβους". Η προειδοποίηση ήταν σαφώς ένα υπονοούμενο για το κίνημα Pegida και το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία, το οποίο έχει αυξηθεί στις δημοσκοπήσεις πολύ πάνω από το όριο του 5 τοις εκατό που εξασφαλίζει την εκπροσώπηση στο Κοινοβούλιο, δήλωσε ο Josef Joffe, εκδότης της εβδομαδιαίας εφημερίδα Die Zeit, ο οποίος ήταν στο φόρουμ. Θεωρεί την ομιλία του Γκάουκ τόσο μία προειδοποίηση όσο και μια προσπάθεια να ρίξει μια σανίδα σωτηρίας στην πολιτική της καγκελαρίου, από την οποία αποστασιοποιήθηκαν οι συντηρητικοί σύμμαχοι της Βαυαρίας και οι κεντροαριστεροί Σοσιαλδημοκράτες του συνασπισμού.

"Χωρίς να αναφέρει την Άνγκελα Μέρκελ και διατηρώντας παράλληλα μία πολύ ευγενική, οξυδερκή γλώσσα, της είπε κατ 'ουσίαν 'αυτό πρέπει να σταματήσει' "είπε ο Joffe σε μια τηλεφωνική συνέντευξη. Η Stelzenmüller του Brookings Institution συμφώνησε με την εκτίμηση του Joffe. "Προσπαθεί να χτίσει μια γέφυρα", είπε, αναφερόμενη στον Γκάουκ, "πέρα από αυτό που πολλοί στα μέσα ενημέρωσης βλέπουν ως ένα ολοένα και πιο αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ της υψηλόφρονα καγκελαρίου, η οποία απαιτεί το αδύνατο, και των θεσμικών οργάνων που λυγίζουν υπό την ένταση".

Δεν είναι μόνο η Γερμανία που θα μπορούσε να υποχωρήσει, αλλά και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ η Μέρκελ, όπως πάντα, επιμένει στην ανάγκη για μια ευρωπαϊκή λύση στη μεταναστευτική κρίση, ο χρόνος δεν είναι με το μέρος της δυσκίνητης χάραξης πολιτικής του μπλοκ. Αυτή την εβδομάδα, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προειδοποίησε ότι και ο ίδιος ανησυχεί "ότι δεν θα έχουμε αρκετό χρόνο για να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα των προσφύγων σε αρκετό βάθος". Κάλεσε τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στο θέμα κατά την επόμενη σύνοδο κορυφής τους στα μέσα Φεβρουαρίου, όταν η ημερήσια διάταξη αναμένεται να κυριαρχηθεί από το πώς θα παραμείνει η Βρετανία στην ένωση.

Η Μέρκελ αναγνώρισε ότι η έλλειψη ενότητας της ένωσης στο μεταναστευτικό πρόβλημα αφήνει την ήπειρο ευάλωτη. Αλλά για την καγκελάριο που βρίσκεται στο στόχαστρο, το επείγον θα μπορούσε να μπει σε δεύτερη μέρα μετά την επιτακτική ανάγκη να διαχειριστεί τα πολιτικά προβλήματα στο εσωτερικό. Η κυβέρνησή της θα παρουσιάσει περισσότερες προτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων κατά την επόμενη σύνοδο κορυφής, είπε την Τετάρτη, και "τότε μπορούμε να βγάλουμε ένα ακόμα ενδιάμεσο συμπέρασμα και να δούμε πού βρισκόμαστε".

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα