Κυπριακό: Στην κόψη του ξυραφιού

Σχεδόν δυο εβδομάδες μένουν μέχρι την προγραμματισμένη για τις 9 έως τις 12 Ιανουαρίου 2017, Διάσκεψη για το Κυπριακό στην Ελβετία. Ο χρόνος πλέον πιέζει ασφυκτικά, ενώ ήδη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ένας διπλωματικός μαραθώνιος δρόμος για τις τελικές συνεννοήσεις. Ωστόσο, τα ερωτήματα παραμένουν: Έχουν ξεκαθαριστεί οι θέσεις των δυο πλευρών (ελληνικής και τουρκικής) και, άρα, Αθήνα και Άγκυρα πηγαίνουν με σαφείς απόψεις στην Ελβετία, είτε για να βάλουν τις υπογραφές τους σε μια συμφωνία, είτε για να πουν για

Στην Αθήνα, όπου η ατμόσφαιρα είναι άκρως ηλεκτρισμένη και κάποια κυβερνητικά στελέχη έχουν χάσει τον ύπνο τους, καταφθάνουν εδώ και εβδομάδες ο ένας μετά τον άλλον οι Κύπριοι πολιτικοί, μεταφέροντας και αυτοί κλίμα ανησυχίας από τη μεγαλόνησο. Επίσης, την Παρασκευή έρχεται για μια ακόμη φορά και ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, για να συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, και τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά. Στο μεταξύ, στην Άγκυρα συναντάται με στελέχη του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, ο γενικός γραμματέας του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, Δημήτρης Παρασκευόπουλος, προκειμένου να διερευνήσει τις προθέσεις της γείτονος και να ακούσει τις θέσεις της ενόψει της Διάσκεψης. Παρά ταύτα, τον χειρισμό του Κυπριακού φέρεται να τον έχει αποκλειστικά ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, πάντως, έως τώρα δεν έχει απαντήσει στην πρόσκληση της Αθήνας για να συναντηθεί με τον Α.Τσίπρα. Άγνωστο είναι επίσης, εάν ο Τούρκος πρόεδρος θέλει ειλικρινά την επίλυση του Κυπριακού τώρα, ή θα την τραινάρει για λόγους εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης, τουλάχιστον έως το καλοκαίρι, οπότε σχεδιάζει να κάνει το δημοψήφισμα για τη μετατροπή του συστήματος σε Προεδρικό, κι έτσι να αποκτήσει και τυπικά πρωτοφανή υπερεξουσία.

Μόλις τρείς ημέρες πριν την έναρξη της Διάσκεψης, στις 6 Ιανουαρίου, στη Νέα Υόρκη, προγραμματίζεται να συναντήσει ο Ν.Κοτζιάς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Ουσιαστικά θα είναι από τις πρώτες συναντήσεις του νέου γενικού γραμματέα με υπουργό Εξωτερικών. Κάτι που δείχνει ότι το Κυπριακό «καίει». Πόσο μάλλον, όταν είναι γνωστές οι θέσεις αρκετών μεγάλων δυνάμεων, και κυρίως των ΗΠΑ, για λύση εδώ και τώρα. Ο ΟΗΕ, μάλιστα, φέρεται να βρίσκεται σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τις αμερικανικές διαθέσεις.

Εδώ που έχει φτάσει η κατάσταση, θυμίζει εντονότατα τον Μάρτιο του 2004, οπότε είχε γίνει Διάσκεψη, και πάλι στην Ελβετία, για το ζήτημα, παρουσία του τότε πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή, και του Τούρκου ομολόγου του, τότε, Ταγίπ Ερντογάν. Δεκατρία χρόνια πριν, πρόεδρος της Κύπρου ήταν ο Τάσσος Παπαδόπουλος, ο οποίος, ως γνωστόν, διαφώνησε κάθετα με το «σχέδιο Ανάν», που στη συνέχεια καταψηφίστηκε στο δημοψήφισμα. Ο σημερινός πρόεδρος, Ν.Αναστασιάδης, αντίθετα, ήταν υπέρ του συγκεκριμένου σχεδίου. Άραγε, θα επαναληφθούν και πάλι τα γνωστά σκηνικά των μαραθώνιων επαφών, όπως τότε Καραμανλή – Ερντογάν, για να σταλεί και πάλι το Κυπριακό στις καλένδες ή θα πέσουν υπογραφές, όπως αρκετοί επιθυμούν;

Ευρωβουλευτής … «χωρίς σύνορα»

Μέσα σε αυτό το σκηνικό του έντονου διπλωματικού και πολιτικού παρασκηνίου, εντύπωση προκαλούν τοποθετήσεις προσώπων που διατηρούσαν στενές σχέσεις με τον Α.Τσίπρα περί αναγκαιότητας άμεσης επίλυσης του Κυπριακού, συνδέοντας μάλιστα την επίλυσή του με το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας (!). Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιου Κούλογλου, του οποίου συνέντευξη φιλοξένησε το κρατικό –και ελεγχόμενο από το Μαξίμου- Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Ο ίδιος είπε λοιπόν: «Σ' αυτό το δυσμενές περιβάλλον, θεωρεί ότι το μεγάλο μας χαρτί είναι η επίλυση του Κυπριακού, η οποία θα εκτόνωνε τις σχέσεις με την Τουρκία και θα επηρέαζε θετικά το Βερολίνο, ακόμη και στα οικονομικά μας θέματα». Η θέση αυτή τυπικώς έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τις επίσημα δεδηλωμένες κυβερνητικές θέσεις.

Να σημειωθεί πως προ εβδομάδων, το σάϊτ που είχε δημιουργήσει ο Στέλιος Κούλογλου (Tvxs), έβαλε ευθέως κατά του υπουργού Εξωτερικών, Ν.Κοτζιά, κατηγορώντας τον ότι σαμποτάρει την επίλυση του Κυπριακού. Ανέφερε μάλιστα, ότι ο υπουργός «απειλεί» το μέγαρο Μαξίμου με παραίτηση. Βέβαια, ο παλιός αριστεριστής, είναι φυσιολογικό να έχει «βεντέτα» με τον παλιό ΚΝίτη, Κοτζιά, από τις ένδοξες εποχές των «συρράξεων» στα αμφιθέατρα. Όπως και να’ χει, όμως, η εμμονή του στο Κυπριακό, δεν μπορεί παρά να προκαλεί ερωτηματικά ως προς το εάν τα διάφορα «εκσυγχρονιστικά» κέντρα, εκεί στις Βρυξέλλες, έχουν … προσεταιριστεί τον «ευρωβουλευτή, χωρίς σύνορα».

Τα’ πε όλα (;)

Προ ημερών, ο Νίκος Αναστασιάδης παραχώρησε αναλυτική συνέντευξη στην «Καθημερινή». Τα σημαντικότερα σημεία είναι τα εξής:

1.Το ενεργειακό σπρώχνει το Κυπριακό σε λύση. Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση ότι η ExxonMobil (ο μάνατζέρ της τοποθετήθηκε υπουργός Εξωτερικών του Τράμπ) μπαίνει –και θα συνεχίσει να μπαίνει- στα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή. Είπε λοιπόν ο κ.Αναστασιάδης ότι το κίνητρο για τον Ερντογάν «είναι να μετατραπεί η Τουρκία σε ενεργειακό κόμβο. Η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, καθώς και η ανάγκη προμήθειας φυσικού αερίου από εκεί, προϋποθέτει διέλευση αγωγών μέσω της ΑΟΖ της Κύπρου». Να σημειωθεί πως το Antinews εδώ και καιρό έχει επισημάνει ότι ο ισραηλινός παράγων και το εβραϊκό λόμπυ πιέζουν για επίλυση του Κυπριακού. Να θυμίσουμε, επίσης, ότι χρόνια τώρα η Άγκυρα επαναλαμβάνει ότι θέλει να περάσει ο αγωγός από το έδαφός της. Κι ας έλεγαν κάποιοι περί υποθαλάσσιου αγωγού από τα κοιτάσματα μέσω της Ελλάδας.

2.Σε κάποια σοβαρότατα θέματα, ο Νίκος Αναστασιάδης προτίμησε τη σιωπή. Όπως στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας που προτίμησε να πει ότι «η από αέρος διαπραγμάτευση δεν βοηθάει και δεν είναι ωφέλιμη σε αυτή την κρίσιμη φάση». Άραγε, το ζήτημα βρίσκεται στον αέρα, ή έχει συμφωνηθεί κάτι ανάμεσα στη Λευκωσία και στα κατεχόμενα, και ο Κύπριος πρόεδρος δεν θέλει να μιλήσει γι’ αυτό;

3.Ο κ.Αναστασιάδης είπε ότι «οι μέρες που εναπομένουν πρέπει να είναι χρόνος καλής προετοιμασίας. Διαφορετικά, αν στόχος κάποιων είναι να μεταφερθούν τα πάντα στη Γενεύη, το μόνο που εγγυώνται είναι η αποτυχία του διαλόγου και των συνομιλιών». Άραγε, αρκεί τόσο μικρός χρόνος –μόλις λίγες ημέρες- για να προετοιμαστεί ένας ουσιαστικός διάλογος που θα καταλήξει σε συμφωνία; Εκτός πια κι αν όλα έχουν συμφωνηθεί, έστω με κάποιες διαφορές, και μένουν οι λεπτομέρειες, ή η «επιμονή» της Αθήνας στο κρίσιμο θέμα της ασφάλειας – καθεστώτος εγγυήσεων – κατοχικών στρατευμάτων. Οπότε, μάλλον η Διάσκεψη γίνεται για να ασκηθούν αφόρητες πιέσεις στην Ελλάδα (να προσέχει ο κ.Τσίπρας μην τον «δαγκώσει» -με την διπλωματική έννοια- ο Ερντογάν).

4.Ο Κύπριος πρόεδρος είπε ότι η συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν πρέπει να γίνει για να προετοιμαστεί το έδαφος, χωρίς να σημαίνει ότι από τη συνάντηση μεταξύ των δύο θα πρέπει να προκύψει και λύση. Η προσπάθεια του κ.Τσίπρα είναι να διερευνήσει μέχρι πού μπορεί ή είναι διατεθειμένη η άλλη πλευρά να αναθεωρήσει θέσεις που είναι για εμάς απαράδεκτες». Ουσιαστικά, δηλαδή, λέει ότι δεν είναι το ζητούμενο να δεσμευθεί από πριν η Τουρκία για το θέμα εγγυήσεων – κατοχικών στρατευμάτων, αλλά απλώς να γίνουν διερευνητικές επαφές. Μα, όταν γίνεται Διάσκεψη κορυφής για να λυθεί ένα τόσο σύνθετο θέμα που κρατάει δεκαετίες, και να πέσουν υπογραφές, είναι δυνατόν να μην έχει συμφωνηθεί, έστω στο παρασκήνιο, ο βασικός κορμός; Τότε, αναπόφευκτα όλα τα θέματα θα τεθούν στο τραπέζι, κάτι που διόλου θετικό θα είναι. Ειδικά για τα ελληνικά συμφέροντα.

5.Ο κ.Αναστασιάδης δηλώνει ότι δεν δέχεται την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων, αλλά ταυτόχρονα, όταν ερωτάται, αν το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης είναι τέσσερα χρόνια, κι αν η Άγκυρα υπαναχωρήσει, αποκαλύπτει, εμμέσως πλην σαφώς, ότι το’ χει συζητήσει το θέμα, και έχει μάλιστα βρεθεί και φόρμουλα ελέγχου της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων. «Γι’ αυτό θέλουμε ισχυρό ψήφισμα του ΟΗΕ», λέγει. Και προσθέτει: «Γι’ αυτό και ο ρόλος της ειρηνευτικής δύναμης είναι να παρακολουθεί την απόσυρση των στρατευμάτων και την ομαλή υλοποίηση». Κατά πληροφορίες, γίνεται λόγος για μεταβατική περίοδο εβδομήντα μηνών (έξι χρόνια). Άγνωστο είναι τι αριθμός κατοχικών στρατευμάτων θα μείνει, πόσοι θα φύγουν αμέσως όταν πέσουν οι υπογραφές στη συμφωνία, και πόσοι θα φεύγουν βάσει αυστηρού χρονοδιαγράμματος. Η Ουάσιγκτον επιμένει για μια μεγάλη στρατιωτική βάση. Γίνεται λόγος ακόμα και για είκοσι χιλιάδες στρατό, δηλαδή το ήμισυ των δυνάμεων σήμερα. Τα κατεχόμενα (άρα η Άγκυρα) θέλουν παραμονή επί δεκαετία, και μετά, όχι αποχώρηση, αλλά εκ νέου επανεξέταση του ζητήματος. Σοβαρότατο θέμα είναι, όμως, με τι εξοπλισμό θα παραμείνουν κατοχικές δυνάμεις στο νησί. Να σημειωθεί ότι ακόμα ουδείς διεθνής Οργανισμός έχει κάνει καταγραφή του ακριβούς αριθμού των κατοχικών δυνάμεων και του εξοπλισμού τους. Τέλος, είναι άγνωστο μέχρι που έχει υποχωρήσει –ή θα υποχωρήσει- η Άγκυρα.

Διαβάστε περισσότερα