Η Παγκοσμιοποίηση και οι παρωπίδες του ελεύθερου εμπορίου

Πρόσφατα, δυο συνάδελφοι καθηγητές του Harvard, με κάλεσαν ως επισκέπτη στο μάθημά τους για την παγκοσμιοποίηση.

Με προειδοποίησαν όμως, ότι οι φοιτητές τους ήταν αναφανδόν υπέρ της παγκοσμιοποίησης.

Στη πρώτη μας συνάντηση, οι φοιτητές ρωτήθηκαν για το πόσοι προτιμούν το ελεύθερο εμπόριο από τους περιορισμούς στις εισαγωγές. Περισσότεροι από 90% προτιμούν το ελεύθερο εμπόριο.

Όταν το ίδιο ερώτημα τίθεται στον γενικό πληθυσμό, και όχι σε φοιτητές του Harvard,

το αποτέλεσμα είναι εντελώς διαφορετικό.  Στις ΗΠΑ, τα 2/3 συνήθως προτιμούν τους αυστηρούς περιορισμούς στις εισαγωγές ξένων προϊόντων.

Βέβαια, οι φοιτητές του Harvard δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν. Συνήθως οι πιο καταρτισμένοι, και πιο μορφωμένοι ερωτηθέντες τείνουν να προτιμούν την ελεύθερη αγορά, από ότι οι απλοί εργαζόμενοι. Προφανώς, οι φοιτητές του Harvard σκέφτονται με βασικό κριτήριο το αυριανό τους πορτοφόλι.

Ή ίσως να μην καταλαβαίνουν τις διεργασίες της απελευθερωμένης αγοράς.

Ρώτησα τους φοιτητές αν θέλουν να δουν ένα μαγικό πείραμα. Διάλεξα δυο εθελοντές, τον Nicholas και τον  John, και τους είπα ότι μπορώ να εξαφανίσω $200 από τον τραπεζικό λογαριασμό του πρώτου, και να προσθέσω $300 σε αυτόν του δεύτερου. Αυτό το εγχείρημα της κοινωνικής μηχανικής, θα απέφερε κέρδος $100 στην τάξη. Θα μου το επέτρεπαν; Μόνοι μια μικρή μειοψηφία δέχτηκε να γίνει το πείραμα. Πολλοί ήταν αβέβαιοι. Οι περισσότεροι ήταν αρνητικοί.

Το σίγουρο είναι ότι οι συγκεκριμένοι φοιτητές δεν αισθάνονταν άνετα με μια σημαντική αναδιανομή του εισοδήματος, άσχετα αν εξαιτίας της μεγάλωνε η συνολική πίτα.

Τότε είναι που αναρωτήθηκα μεγαλόφωνα, πως γίνεται να υποστηρίζουν όλοι τους το ελεύθερο εμπόριο, που αφορά σε μια παρόμοια, και μάλιστα μεγαλύτερη, αναδιανομή χρήματος από κάποιους χαμένους στους νικητές; Έμειναν άφωνοι.

Στη συνέχεια τους είπα να υποθέσουν ότι ο Nicholas και ο  John έχουν από μια μικρή εταιρία που ανταγωνίζονται η μία την άλλη. Ας υποθέσουμε ότι ο John πλούτισε κατά $300 επειδή εργάστηκε πιο σκληρά, αποταμίευσε, και επένδυσε περισσότερα, παράγοντας καλύτερα προϊόντα, και βγάζοντας από το παιχνίδι τον Nicholas, που έχασε και $200.

Πόσοι από τους φοιτητές θα επικροτούσαν αυτή την αλλαγή; Όλοι σήκωσαν το χέρι (εκτός από τον Nicholas).

Στη συνέχεια έθεσα κάποια άλλα υποθετικά ερωτήματα, σχετικά με το διεθνές εμπόριο.  Ας πούμε ότι ο John έβγαλε από το παιχνίδι τον  Nicholas, επειδή άρχισε να εισάγει καλύτερα προϊόντα από την Γερμανία. Ή επειδή μετέφερε την παραγωγή του στην Κίνα, όπου δεν υπάρχουν εργασιακά δικαιώματα. Ή ότι προσέλαβε παιδάκια εργάτες στην Ινδονησία. Αμέσως, οι φοιτητές έπαψαν να υποστηρίζουν την αναδιανομή εισοδήματος, κάτω από αυτές τις συνθήκες.

Και τι γίνεται με την τεχνολογική καινοτομία, που όπως το εμπόριο, χειροτερεύει την κατάσταση κάποιων; Ελάχιστοι είναι εκείνοι (φοιτητές) που δεν θέλουν την τεχνολογική εξέλιξη. Δεν γίνεται να απαγορεύσουμε τους λαμπτήρες, επειδή θα χάσουν την δουλειά τους αυτοί π