Γιατί το Ιταλικό "όχι" είναι μια δοκιμασία για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι θα παραιτηθεί μετά την ήττα του στο δημοψήφισμα της Κυριακής, προκαλώντας μια κρίσιμη καμπή στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η νομισματική αρχή της Ευρωζώνης ετοιμάζεται για μια μεγάλη σημαντική συνάντηση την Πέμπτη, όταν θα αποφασίσει για το μέλλον του προγράμματος 1,7 τρις ευρώ αγοράς ομολόγων, που λήγει το Μάρτιο.

Οι αγορές ομολόγων της ΕΚΤ έχουν ενεργήσει

ως μια προστασία για τη νομισματική ένωση των 19 κρατών, κατά τη διάρκεια ενός έτους γεμάτου πολιτικές ανατροπές, αμβλύνοντας την οικονομία και διατηρώντας τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων υπό έλεγχο εν μέσω αυτών των απροσδόκητων πολιτικών γεγονότων, όπως το δημοψήφισμα του Brexit τον Ιούνιο και η εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ τον περασμένο μήνα.

Η έκπληξη δεν έπαιξε τόσο μεγάλο ρόλο αυτή τη φορά, αφού οι δημοσκοπήσεις είχαν δώσει ένα πλεονέκτημα στην ενδεχομένως διασπαστική επικράτηση του "όχι" στην Ιταλία. Αλλά το δημοψήφισμα έλαβε χώρα εντός των συνόρων της ευρωζώνης και σε μια ευαίσθητη στιγμή για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης. Οι τράπεζες της Ιταλίας αγωνίζονται υπό ένα βαρύ φορτίο των μη εξυπηρετούμενων δανείων και αρκετές από αυτές πρέπει επειγόντως να αντλήσουν κεφάλαια. Η παραίτηση του Ρέντσι και οποιαδήποτε ακόλουθη πολιτική αστάθεια στην Ιταλία θα μπορούσε να τρομάξει τους επενδυτές.

Η επικράτηση του "όχι" ως εκ τούτου θα συζητηθεί στην ΕΚΤ την Πέμπτη, δήλωσαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και επενδυτές, αυξάνοντας δυνητικά την αντιληπτή ανάγκη να συνεχίσει την αγορά ομολόγων αξίας 80 δις ευρώ το μήνα, παρότι κάποιοι φορείς χάραξης πολιτικής πιέζουν τον Ντράγκι να στείλει ένα σαφές μήνυμα σχετικά με το πώς και πότε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα μειωθεί. "Η ΕΚΤ θα μπορούσε να σκεφτεί τον κίνδυνο ότι η επικράτηση του 'όχι' θα καθυστερήσει τις απολύτως απαραίτητες εργασίες 'διόρθωσης' στις τράπεζες της Ιταλίας", λέει ο Μάρτν Λακ, επικεφαλής στρατηγικής επενδύσεων της Γερμανίας στην BlackRock Inc. "Θέλει να βεβαιωθεί ότι αυτό δεν θα συμβεί."

Για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε άμεση αστάθεια της αγοράς μετά το δημοψήφισμα, η ΕΚΤ θα μπορούσε να κλίνει προσωρινά προς τις αγορές περισσότερων ομολόγων του ιταλικού δημόσιου χρέους. Τέτοιες ενέργειες, που θα μπορούσαν να ληφθούν χωρίς επίσημη απόφαση από τους φορείς χάραξης πολιτικής της τράπεζας, θα στηρίξουν την ιταλική αγορά ομολόγων προς το επόμενο έτος. Η κεντρική τράπεζα έχει δεσμευθεί σε κάθε περίπτωση προς για εμπροσθοβαρείς αγορές ομολόγων πριν από τις διακοπές. Οι αγορές ομολόγων της ΕΚΤ, ωστόσο, δεν έχουν σχεδιαστεί για να στηρίξουν επιμέρους τις χώρες, αλλά για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της εντολής της κεντρικής τράπεζας για διατήρηση του πληθωρισμού λίγο κάτω από το 2% και στα 19 κράτη της ευρωζώνης, με τη μείωση των επιτοκίων δανεισμού για την ενίσχυση της δανειοδότησης και την ανάπτυξη. Οποιοδήποτε ενδεχόμενο για σχέδιο διάσωσης για την Ιταλία θα μπορούσε να αποτελέσει έναν πολιτικό δυναμίτη σε χώρες όπως η Γερμανία, όπου ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν πιέσει την ΕΚΤ να ξεκινήσει τη μείωση των μέτρων τόνωσης της οικονομίας.

"Η ΕΚΤ δεν έχει την πολυτέλεια να αποκλίνει συστηματικά από τους κανόνες του προγράμματος αγοράς ομολόγων" δήλωσε ο Γεργκ Κράμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank στη Φρανκφούρτη. "Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι το QE είναι το ίδιο με τις Οριστικές Νομισματικές Συναλλαγές (Outright Monetary Transactions)", ένα αμφιλεγόμενο, δυνητικά απεριόριστο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που δημιουργήθηκε από την ΕΚΤ το 2012, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί.

Ακόμα, η εντολή της ΕΚΤ παραμένει ευρεία. Οτιδήποτε επηρεάζει την οικονομία των 10 τρις ευρώ του μπλοκ, από έναν σεισμό μέχρι τις εκλογές, θα πρέπει να εξετασθεί από τους φορείς χάραξης πολιτικής της τράπεζας για να συνεχιστεί. Ο Λακ υποστηρίζει ότι αν τα spreads των ομολόγων μέσα στις επόμενες μέρες αυξηθούν με έναν ακραίο τρόπο -ένα αποτέλεσμα που θεωρεί απίθανο- "ο Ντράγκι ίσως υπαινιχθεί την ύπαρξη του OMT" στη συνέντευξη Τύπου του την Πέμπτη. Για να ενεργοποιήσει αυτό το πρόγραμμα, η Ιταλία θα πρέπει πρώτα να ζητήσει επισήμως ένα σχέδιο διάσωσης από την ΕΕ.

Παρότι οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην αγορά είναι περιορισμένες, το ιταλικό δημοψήφισμα έδωσε το έναυσμα για ένα γεμάτο πολιτικό ημερολόγιο στην Ευρώπη. Η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία θα έχουν σημαντικές εκλογές το επόμενο έτος, στις οποίες οι λαϊκιστές αναμένεται να έχουν κέρδη. Οι επενδυτές ανησυχούν ότι το δημοψήφισμα της Ιταλίας "σηματοδοτεί την έναρξη μιας καταιγίδας που έρχεται προς την Ευρώπη", δήλωσε ο Αλεξ Ντράιντεν, παγκόσμιος στρατηγικός αναλυτής της αγοράς στην J.P. Morgan στο Λονδίνο. "Οι άνθρωποι πρέπει να προετοιμάζονται για δύσκολες μέρες εν όψει αυτών".

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα