Ανατολική Ουκρανία:μετέωρο βήμα αποκλιμάκωσης στη συνάντηση της Γενεύης

Το μεγάλο ερώτημα, ως συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι πλέον τι ερμηνεία δίνει η κάθε πλευρά σε αυτά τα βήματα όπως και το αν μπορέσουν να εφαρμοστούν μετά το αίμα που χύθηκε τις τελευταίες ημέρες (με τη Μαριούπολη να είναι η τελευταία περίπτωση). Αναλυτές, πάντως, εκτιμούσαν ότι ασχέτως των σχετικά υψηλών τόνων σε διπλωματικό επίπεδο, όλες οι εμπλεκόμενες, στην Ουκρανία, μεγάλες δυνάμεις, έχουν πλήρως αντιληφθεί ότι ο κίνδυνος εμφύλιας διαμάχης που θα οδηγήσει σε γενικευμένη ανάφλεξη στην περιοχή είναι υπαρκτός. Και καμία δεν φαίνεται διατεθειμένη, στην παρούσα φάση τουλάχιστον, να

προκαλέσει μια τέτοια εξέλιξη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και τα ίδια τα γεγονότα ενίοτε δεν αποκτούν μια ξεχωριστή δική τους δυναμική που διαμορφώνει δεδομένα.

Οι Λαβρόφ, Κέρι και Άστον, συμφώνησαν (γιατί είναι προφανές ότι αυτοί συμφώνησαν και ο Ουκρανός υπηρεσιακός υπουργός παρευρισκόταν) σε ορισμένα συγκεκριμένα μέτρα: αφοπλισμό όλων των παραστρατιωτικών ομάδων αλλά και ενόπλων, αποχώρηση και αφοπλισμό όλων των καταληψιών από τα δημόσια κτίρια, χορήγηση αμνηστίας σε όλους τους φιλορώσους διαδηλωτές που έχουν συλληφθεί ή που καταλαμβάνουν δημόσια κτίρια. Την εφαρμογή των βημάτων αυτών θα επιβλέψει ομάδα παρατηρητών του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Παράλληλα θα συνεχιστούν σε κάθε δυνατή μορφή οι συναντήσεις όλων των πλευρών προκειμένου να δρομολογηθούν τα επόμενα βήματα, στα οποία κομβικό ζήτημα είναι η συνταγματική μεταρρύθμιση και η διεξαγωγή εκλογών στη βάση του νέου αυτού συντάγματος.

Η αναφορά στον αφοπλισμό όλων των παράνομα ενόπλων καθώς και στην εκκένωση των κατειλημμένων κτιρίων είναι προφανές ότι δεν αφορά μόνο στους ρωσόφωνους ακτιβιστές των ανατολικών περιοχών. Ακόμη και ορισμένοι στο Κίεβο θελήσουν να το δουν έτσι, Ρώσοι διπλωμάτες αλλά κυρίως εκπρόσωποι των ρωσόφωνων ακτιβιστών στα ανατολικά, ήδη, ξεκαθάριζαν ότι θα προχωρήσουν στα βήματα αυτά ότι αποδειχτεί ότι αφοπλίστηκαν τα μέλη του φασιστικού Δεξιού Τομέα (πολλά από τα οποία αποτελούν πλέον τον κορμό της νεοσυσταθείσας εθνοφρουράς) και ότι εγκατέλειψαν οι διαδηλωτές της Μαϊντάν τόσο τον καταυλισμό που διατηρούν στην ομώνυμη πλατεία όσο και τα κτίρια που καταλαμβάνουν στο Κίεβο. «Ας εφαρμοστούν τα βήματα στην ίδια την Μαϊντάν και μετά θα τα κάνουμε και εμείς» διεμήνυαν αργά το βράδυ της Παρασκευής. Επίσης, πολλές ερμηνείες και αφορμές για νέες τριβές αναμένεται να δοθούν και στην πρόβλεψη για συνταγματική μεταρρύθμιση, καθώς οι ρωσόφωνοι ακτιβιστές έχουν σχεδόν ως μοναδικό αίτημα ακριβώς αυτό: την παροχή μεγαλύτερης αυτονομίας και εξουσίας στις τοπικές κυβερνήσεις, κάτι, όμως, που δεν δέχεται εύκολα η νέα ηγεσία του Κιέβου.

Συμφωνία μεν, διαφωνίες και απειλές δε

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε ότι η κρίση στην ανατολική Ουκρανία έχει φτάσει σε πρωτοφανή σημεία και ανέφερε ως παράδειγμα την αποστολή ανώνυμων μηνυμάτων προς τους εβραίους που κατοικούν στα ανατολικά της χώρας, ότι θα πρέπει στο εξής να καταγράφονται ως εβραίοι και όχι ως Ουκρανοί. Ο Κέρι άφησε να εννοηθεί ότι πίσω από τις κινήσεις αυτές βρίσκονται φιλορώσοι αυτονομιστές, οι οποίοι, όμως, από την πλευρά τους υποστηρίζουν ότι τέτοιου είδους απειλές δέχονται διάφορες μειονότητες και προέρχονται από το φασιστικό Δεξιό Τομέα. Εξήρε την «αυτοσυγκράτηση» που έδειξε η ουκρανική κυβέρνηση προσπαθώντας να αποφύγει την αιματοχυσία απέναντι στις, όπως είπε, «προκλήσεις των φιλορωσικών στοιχείων», αν και πλέον είναι πασιφανές ότι μάλλον το Κίεβο δεν ελέγχει το στρατό και δεν μπόρεσε να τον κινητοποιήσει παρά ότι «αυτοσυγκρατήθηκε». Συμπλήρωσε επίσης ότι η ουκρανική πλευρά δεσμεύτηκε να προχωρήσει σε συνταγματική μεταρρύθμιση.

Η Κάθριν Άστον, από την πλευρά της, υποστήριξε ότι πρόκειται για βήματα «που πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα» και σημείωσε ότι τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ συνεχίζουν να έχουν πολύ μεγάλες διαφωνίες με τη Ρωσία ως προς το καθεστώς της Κριμαίας. Επανέφερε, επίσης, όπως και ο Κέρι την απειλή των περαιτέρω κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας.

Ο Ουκρανός προσωρινός υπουργός Εξωτερικών Αντρέι Ντεστσίτσια αρκέστηκε να δηλώσει ότι η εφαρμογή των συμφωνηθέντων αποτελεί «δοκιμασία για τη Ρωσία για να αποδείξει ότι πραγματικά επιθυμεί σταθερότητα στην περιοχή». Διευκρίνισε επίσης ότι οι διαφωνίες ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο σχετικά με το στρατιωτικό και πολιτικό καθεστώς της Ουκρανίας, παραμένουν. Υπενθυμίζεται ότι η Μόσχα υπογραμμίζει ότι δεν θα δεχτεί τίποτε λιγότερο από μια Ουκρανία στρατιωτικά ουδέτερη που δεν θα συμμετάσχει στο ΝΑΤΟ ενώ σε πολιτικό επίπεδο έχει ταχθεί υπέρ της ομοσπονδιοποίησης της χώρας.

Στα ζητήματα αυτά αναφέρθηκε εκ νέου, στις δικές του δηλώσεις, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος χαρακτήρισε «εντελώς απαράδεκτη» τη δήλωση του ΓΓ του ΝΑΤΟ Ράσμουσεν, σύμφωνα με την οποία η Ουκρανία μπορεί να μην είναι ουδέτερη στρατιωτικά και επανέλαβε ότι η κατάσταση στη χώρα μπορεί και πρέπει να λυθεί μόνο από τους ίδιους τους Ουκρανούς αλλά και ότι η Ρωσία δεν έχει καμία διάθεση να εισβάλλει στρατιωτικά. Ο Λαβρόφ «πέταξε το γάντι» στην νέα ηγεσία του Κιέβου καλώντας την να προχωρήσει στις πρωτοβουλίες που της αναλογούν στο πλαίσιο της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στη Γενεύη προκειμένου να πείσει τους συμπολίτες της στα ανατολικά ότι «τους ακούει» για να αρχίσει να διαπραγματεύεται μαζί τους. Θα πρέπει, όπως είπε, όχι μόνο να τους πείσει ότι θα γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα τους και οι ανησυχίες τους αλλά και να τους παράσχει σχετικές εγγυήσεις. Τέλος χαρακτήρισε «αδιανόητη» την ουκρανική απόφαση να απαγορευτεί η είσοδος στη χώρα σε Ρώσους άνδρες μεταξύ 17 και 60 χρόνων εκτός από συγκεκριμένες εξαιρέσεις.

Πούτιν: η Κριμαία ήταν απαραίτητη για να προλάβουμε το ΝΑΤΟ και να διασφαλίσουμε πρόσβαση στην Μαύρη Θάλασσα

Ώρες νωρίτερα, σε μια συνέντευξη – ποταμό, την ετήσια «συνομιλία» του με τους πολίτες, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν είχε επίσης προβεί σε ανάλογες δηλώσεις σημειώνοντας ότι η Ρωσία δεν θέλει να στείλει στρατό στην Ουκρανία υπενθυμίζοντας, όμως, ότι αν χρειαστεί θα το κάνει, ασχέτως αν πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει διπλωματική επίλυση της κρίσης. Εκτίμησε ότι η χώρα βρίσκεται στο χείλος της αβύσσου και ότι θα ήταν καλό να το συνειδητοποιήσει αυτό η νέα ηγεσία του Κιέβου για να αρχίσει το διάλογο, να δώσει εγγυήσεις για το σεβασμό των δικαιωμάτων των πολιτών στα ανατολικά και να σταματήσει τις απειλές. Έχει ενδιαφέρον ότι από τις 81 ερωτήσεις που δέχτηκε ο Πούτιν, οι 35 αφορούσαν τις εξελίξεις στην Ουκρανία και στην Κριμαία.

Σχολιάζοντας, δε, τις εξελίξεις στην Κριμαία τις έθεσε, εκτός από τα γνωστά περί θέλησης της πλειοψηφίας των κατοίκων της Κριμαίας, και σε γεωπολιτικό πλαίσιο, λέγοντας ότι ήταν η απάντηση στην πιθανότητα το ΝΑΤΟ να ενσωματώσει κάποια στιγμή την Ουκρανία και να μπλοκάρει την έξοδο της Ρωσίας στην Μαύρη Θάλασσα ενώ παραδέχτηκε ότι στην Κριμαία όντως αναπτύχθηκαν λίγοι Ρώσοι στρατιώτες, τις μέρες του δημοψηφίσματος, για να «διασφαλίσουν την ομαλότητα της διαδικασίας». Τέλος, εξέφρασε την ελπίδα να λυθούν τα ζητήματα που έχουν προκύψει με την παροχή φυσικού αερίου στην Ουκρανία και δια μέσου αυτής στην ΕΕ, με την εφαρμογή των ήδη υπαρχουσών συμφωνιών. Προειδοποίησε, όμως, τη Δύση ότι αν θέλει να προχωρήσει σε έναν «ενεργειακό πόλεμο με τη Ρωσία» οι συνέπειες θα είναι μεγάλες για πάρα πολλούς, και σε αυτούς δεν περιλαμβάνεται απαραίτητα η Ρωσία.

Πηγές: bbc, reuters, france – info, ria novosti, Interfax, afp, Russia today

Διαβάστε περισσότερα