Αμφιλεγόμενοι «χρησμοί» Πάιατ για τις θαλάσσιες ζώνες των ελληνικών νησιών

"Χαμένη στη μετάφραση" είναι η τελευταία δήλωση του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρυ Πάιατ, σύμφωνα με τον οποίο μόνο τα μεγάλα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα -με τα ηπειρωτικά εδάφη- σε θαλάσσιες ζώνες ή κάτι έχει αλλάξει στις αμερικανικές θέσεις; Διότι, μόλις το Δεκέμβριο, ο ίδιος έλεγε ότι όλα τα κατοικημένα νησιά δικαιούνται την ίδια μεταχείριση με τα ηπειρωτικά εδάφη.

Αναλυτικότερα. Στη συνέντευξή του, στην εφημερίδα "τα Νέα", το περασμένο Σάββατο, ο Τ.Πάιατ είπε τα εξής: "Σχετικά

με τη συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης της Τουρκίας και μέρος των αρχών της Λιβύης (σ.σ. εννοεί την κυβέρνηση - μαριονέτα της Τρίπολης) ξεκαθάρισα τον Δεκέμβριο (σ.σ. του 2019) τη νομική ερμηνεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι τα νησιά, περιλαμβανομένων των μεγάλων νησιών όπως η Κρήτη, έχουν τα ίδια δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες με τις ηπειρωτικές περιοχές. Θέματα σχετικά με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών πρέπει να λύνονται με διάλογο μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών όχι με μονομερείς ενέργειες ".

Τον Δεκέμβριο του 2019, ο Αμερικανός πρέσβης είχε δηλώσει: "Έχουμε λάβει τα συγκεκριμένα κείμενα και έχουμε ολοκληρώσει τη νομική ανάλυση για το μνημόνιο της Τουρκίας και της Λιβύης. Η νομική άποψη των ΗΠΑ είναι ότι οι ισχυρισμοί της τουρκικής κυβέρνησης για τις διεκδικήσεις των θαλάσσιων ζωνών και συγκεκριμένα για τις υφαλοκρηπίδες διαφέρουν από τη νομική μας ανάλυση και από τη νομική ανάλυση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας που αφορά το καθεστώς των νησιών". Και πρόσθεσε: "Τα κατοικημένα νησιά, ως ζήτημα του εθιμικού διεθνούς δικαίου, δικαιούνται την ίδια μεταχείριση με τα ηπειρωτικά εδάφη".

Διαφορές

Μεταξύ της τελευταίας και της προτελευταίας δηλώσεών του διαπιστώνονται ορισμένες σημαντικές διαφορές. Στην τελευταία δήλωσή του, ναι μεν κάνει λόγο για νησιά γενικώς, αλλά επικεντρώνει την προσοχή του σε μεγάλα νησιά, μεγέθους Κρήτης. Στη δήλωσή του, τον Δεκέμβριο, μιλάει συνολικότερα για κατοικημένα νησιά και όχι μόνο για μεγάλα, και μάλιστα μεγεθών Κρήτης.

Τα ερωτήματα είναι εύλογα, δεδομένου ότι και το Καστελόριζο είναι κατοικημένο νησί, αλλά όχι του μεγέθους της Κρήτης. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλα μεγάλα νησιά, όπως η Ρόδος και πολλά άλλα, που δεν είναι μεν τόσο μεγάλα όσο η Κρήτη, αλλά η Τουρκία αμφισβητεί, όπως φάνηκε και από τους χάρτες με αφορμή το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Εν τέλει, ποια από τις δύο δηλώσεις του κ.Πάιατ εκφράζει τη θέση της Ουάσιγκτον; Έχουν ή δεν έχουν όλα τα κατοικημένα νησιά, μικρά ή μεγάλα, αντίστοιχα δικαιώματα με τα ηπειρωτικά εδάφη σε θαλάσσιες ζώνες;

Διότι, η τελευταία δήλωση Πάιατ στα "Νέα", εύλογα αυξάνει τις υποψίες ότι και οι ΗΠΑ επιχειρούν να διαγράψουν παντελώς το Καστελόριζο, ενώ, ενδεχομένως, νίπτουν τας χείρας των και στις περιπτώσεις της επήρειας άλλων σημαντικών -όχι του μεγέθους της Κρήτης- ελληνικών νησιών.

Ως γνωστόν, η Τουρκία όχι μόνον θέλει να "εξαφανίσει" το Καστελόριζο από τον χάρτη, αλλά, όπως φαίνεται από τους χάρτες της "γαλάζιας πατρίδας" και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, εγείρει μαξιμαλιστικές αξιώσεις, προφανώς στο πλαίσιο του παζαριού που θέλει να κάνει είτε με την προοπτική της Χάγης, είτε χωρίς, αγνοώντας πλήρως τα δικαιώματα που παράγονται από το τόξο της Ρόδου, της Καρπάθου, της Κάσου και της Κρήτης. Κατά τους απαράδεκτους ισχυρισμούς της, τα νησιά "βρίσκονται σε λάθος πλευρά" (!), και δεν δικαιούνται θαλάσσιες ζώνες, αλλά μόνο αιγιαλίτιδα, ενώ προσπαθεί να διαγράψει την επήρεια ακόμα και μεγάλων νησιών, όπως η Κρήτη, η Ρόδος, κ.α..

Σαλαμοποίηση

Η νέα τοποθέτηση Πάιατ, λοιπόν, εγείρει ερωτηματικά, πόσο μάλλον, όταν είναι γνωστές οι θέσεις μερίδας πολιτικών, ειδικών και διπλωματών περί διευθέτησης του ζητήματος της Ανατολικής Μεσογείου (τρίγωνο Καστελόριζου, Κύπρου, Κρήτης), αποκομμένο από τα ζητήματα του Αιγαίου, και με συνοπτικές διαδικασίες. Προωθούνται, συστηματικά μάλιστα, και οι θέσεις περί "συνεκμετάλλευσης".

Εσχάτως, η εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος" ανακάλυψε αυτό που εδώ και μήνες τονίζει το Antinews. Ότι δεν αποκλείεται να σχεδιάζεται "λύση" μόνο για το Καστελόριζο, ξεκομμένη από το Αιγαίο. Αντίθετα, ως γνωστόν, μόνιμη θέση της Αθήνας είναι η προσφυγή στη Χάγη "κυρίως" για την υφαλοκρηπίδα. Άραγε, υπάρχει περίπτωση η ελληνική κυβέρνηση να δεχτεί προσφυγή στη Χάγη ή διευθέτηση σε διμερές επίπεδο μόνο για την Α.Μεσόγειο;

Ιδού τι αναφέρει η ανταπόκριση της εφημερίδας από την Κωνσταντινούπολη: "Η Τουρκία φαίνεται πως αλλάζει στάση στην Ανατολική Μεσόγειο και έχει ως στόχο να μειωθεί η ένταση ώστε να ξεκινήσει μια συνολική διαπραγμάτευση με την Ελλάδα για την υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου μέσω του Δικαστηρίου της Χάγης αφήνοντας για αργότερα εκείνη του Αιγαίου σε μία προσπάθεια σαλαμοποίησης της διαδικασίας .

"Έμπειροι διπλωμάτες και αναλυτές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να προτείνει η ίδια η Τουρκία να οδηγηθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου. Δηλαδή υφαλοκρηπίδας της Ελλάδας που δεν έχει κηρύξει, και της περιοχής που η Τουρκία υποστηρίζει πως της ανήκει , σύμφωνα με το μνημόνιο με τη Λιβύη, αλλά και μέχρι την Κύπρο.

"Στο ζήτημα του Αιγαίου θεωρείται πως πρέπει προηγουμένως να διευθετηθούν διμερώς και άλλα ζητήματα, όπως το εύρος των χωρικών υδάτων , σε συνδυασμό με τον εναέριο χώρο , οι κατά τους Τούρκους γκρίζες ζώνες, με την υποσημείωση ότι, αν δεν καταλήξουν κάπου οι διαπραγματεύσεις , θα μπορούν να οδηγηθούν επίσης στη Χάγη .

"Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια τέτοια πρόταση για κοινή προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο να έρθει προς την Ελλάδα από την κυβέρνηση της Τρίπολης του Σάρατζ που είχε στείλει πριν από το μνημόνιο με την Τουρκία διαβήματα στην Αθήνα για παραχωρήσεις οικοπέδων της Ελλάδας νοτίως της Κρήτης. Η Τρίπολη ζητούσε διευκρινίσεις καθώς θεωρούσε πως οι παραχωρήσεις εφάπτονταν με περιοχές της δικής της υφαλοκρηπίδας ".

Όλοι κερδισμένοι!

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν και οι τοποθετήσεις που έκανε ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για θέματα Ενέργειας, Φράνσις Φάνον, μιλώντας στην "Καθημερινή", ο οποίος, ούτε λίγο ούτε πολύ, όπως είπε, κατέβηκε στην Κύπρο και την Τουρκία, για να τους πει ότι όλοι έχουν να κερδίζουν από τις ενεργειακές μπίζνες στην περιοχή, και γι' αυτό, ας τα βρουν μεταξύ τους.

Αναφερόμενος στις τουρκικές κινήσεις στην Κύπρο και την ΑΟΖ της, είπε: "Έχουμε καλέσει όλα τα μέρη να σταματήσουν οποιαδήποτε προκλητική ενέργεια που ενδεχομένως να προκαλέσει περαιτέρω αστάθεια στην περιοχή και αυτή της Τουρκίας είναι μία τέτοια ενέργεια".

Παρ' ότι είναι μια θετική τοποθέτηση, αφού ρίχνει περισσότερο βάρος στις τουρκικές προκλήσεις, ο ίδιος δεν παύει να τηρεί γραμμή "ισαποστάκια", καλώντας, γενικώς και αορίστως, "όλα τα μέρη" να αποφεύγουν την όξυνση. Λες και είναι η Ελλάδα και η Κύπρος οι ταραξίες.

Όσον αφορά "την ανάπτυξη της περιοχής στο σύνολο της", εξήγησε: "Αυτός είναι ο λόγος που, όταν έφυγα από την Κύπρο, πήγα απευθείας στην Άγκυρα. Η Τουρκία, λόγω και της γεωγραφικής θέσης της, μπορεί να καταστεί ενεργειακός κόμβος . Υπάρχουν, λοιπόν, αρκετές προοπτικές που μπορούν να αξιοποιήσουν όλοι. Δεν βρίσκομαι εδώ για να λύσω μακροχρόνια πολιτικά ζητήματα, αλλά για να δείξω πως όλες οι χώρες της περιοχής μπορούν να επωφεληθούν από αυτές τις συνεργασίες".

Ως γνωστόν, μια από τις βασικές θέσεις που κατά καιρούς έχει εκφράσει η Άγκυρα, είναι ότι δεν πρέπει να προωθηθούν σχέδια, όπως ο υποθαλάσσιος αγωγός East Med (υπέγραψαν τον Ιανουάριο μνημόνιο προθέσεων οι Μητσοτάκης, Αναστασιάδης, Νετανιάχου, ενώ ακόμα δεν έχει υπογράψει η Ιταλία), ούτε και η μεταφορά υγροποιημένου αερίου, αλλά να γίνει ένας αγωγός μεταφοράς των κυπριακών κοιτασμάτων μέσω Τουρκίας. Συμμερίζεται, άραγε, η Ουάσιγκτον ένα σχέδιο αγωγού μέσω Τουρκίας;

Ο Φ.Φάνον, επίσης, ανέφερε ότι "αυτή τη στιγμή υπάρχει η πιθανότητα πολλών εσόδων από αυτή τη διαδικασία (σ.σ. των κοιτασμάτων). Γι αυτό τον λόγο δεν πρέπει να έχουμε την προσέγγιση του "εμείς εναντίον των άλλων" ή ότι "εμείς θα πρέπει να πάρουμε το μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας ", αλλά να δημιουργήσουμε μία μεγάλη πίτα όπου όλοι θα μπορούν να επωφεληθούν από αυτήν. Διαφορετικά κανείς δεν θα μπορέσει να βγει κερδισμένος".

Είναι αδιευκρίνιστο σε ποιον απηύθυνε αυτό το μήνυμα. Πόσο μάλλον, όταν η Άγκυρα μονίμως κατηγορεί τη Λευκωσία ότι τα θέλει όλα δικά της.

Τέλος, ενδιαφέρον έχει η απάντηση Φάνον στην ερώτηση ότι ο Toύρκος υπουργός Εξωτερικών έχει αναφέρει πως σε ένα ενδεχόμενο πενταμερούς για την επίλυση του Κυπριακού, θα πρέπει να μπουν όλα τα σχέδια στο τραπέζι , συμπεριλαμβανομένης της "λύσης" των δύο κρατών. "Οι ΗΠΑ δεν έχουν εισηγηθεί κάτι τέτοιο ", είπε.

Και πρόσθεσε: "Αυτό που βλέπω από την πλευρά της ενέργειας είναι ότι το ενεργειακό κομμάτι μπορεί να δώσει σημαντικά έσοδα και στις δύο κοινότητες . Είναι βεβαίως θέμα των δύο κοινοτήτων το πως θα διευθετήσουν την κατανομή των εσόδων. Υπάρχουν πολλά μοντέλα ανά τον κόσμο. Υπάρχουν επίσης περιοχές που οι θαλάσσιες ζώνες δεν έχουν ρυθμιστεί και που οι διενέξεις αναφορικά με τα σύνορα δεν έχουν επιλυθεί. Ωστόσο, όταν υπάρχουν φυσικοί πόροι, οι διάφορες χώρες θα πρέπει να δουν πώς θα συνεργαστούν ούτως ώστε όλοι να επωφεληθούν από αυτές, έστω κι αν υπάρχουν άλλες γεωπολιτικές διαμάχες".

Στην προκειμένη, ο κ.Φάνον εμφανίζεται σαν να αγνοεί ότι τα κατεχόμενα δεν είναι αναγνωρισμένο κράτος, αλλά, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, ένα κατασκεύασμα - προϊόν εισβολής και κατοχής. Ναι μεν οι Τουρκοκύπριοι (όσοι έχουν απομείνει, ως μειοψηφία πλέον) επιβάλλεται να έχουν το μερίδιό τους. Όμως είναι η Τουρκία που εμφανίζεται ως ο "πατερούλης" των κατεχομένων, προασπίζοντας επί της ουσίας όχι τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, αλλά διεκδικώντας -μέσω των κατεχομένων- γενναίο κομμάτι από την "ενεργειακή πίτα" της περιοχής.

Ο κ.Φάνον, ο οποίος υποστηρίζει ότι όλοι πρέπει να βγουν κερδισμένοι, προφανώς με πρώτες απ' όλες τις αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες, αφήνει "θολό" τι θα γίνει με την Τουρκία, η οποία εμφανίζεται ως το "αφεντικό" στην περιοχή, χρησιμοποιώντας ως βιτρίνα την αποικία της, τα κατεχόμενα κυπριακά εδάφη. Και μάλλον, υποννοεί ότι άπαντες οι εμπλεκόμενοι στην περιοχή πρέπει να τα βρουν μεταξύ τους. Ναι, αλλά με ποιους όρους; Της συνθηκολόγησης με μια Τουρκία - μοναχοφάη;

Στόχοι της συμφωνίας για τις βάσεις

Τέλος, από τις αμερικανικές τοποθετήσεις των ημερών, λίαν ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά του Τ.Πάιατ για την ελληνοαμερικανική συμφωνία, η οποία προσφέρει νέες, θεαματικά περισσότερες στρατιωτικές διευκολύνσεις προς τις ΗΠΑ.

Ο Αμερικανός πρέσβης, λοιπόν, είπε μεταξύ άλλων:

-Διαπιστώνει ότι ζούμε σε "μια εποχή που ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων επέστρεψε στην Ανατολική Μεσόγειο".

-Σημειώνει ότι "το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αυξάνει την εμπορική αξία του λιμανιού και δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ να χρησιμοποιούν την Αλεξανδρούπολη ως στρατηγικό περιουσιακό στοιχείο για την ανάπτυξη αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα και την περιοχή της Βαλκανικής μέσω της ανανεωμένης MDCA (σ.σ. συμφωνίας για τις βάσεις)".

Δυο σημεία που αφήνουν εντονότατα την αίσθηση ότι η νέα συμφωνία για τις αμερικανικές βάσεις έχει πρωτίστως ως στόχο τη Ρωσία.

-Αναφέρει ότι "η Ελλάδα παίζει ήδη περιφερειακό ρόλο ως εγγυήτρια της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας και της διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών, ένας κήρυκας περιφερειακής συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας, και ο μεγαλύτερος υποστηρικτής των Βαλκάνιων γειτόνων της στην πορεία τους προς την ευρωατλαντική μας κοινότητα ".

Πανικόβλητος, ωστόσο, μετά τον ντόρο, ο Τ. Πάιατ έσπευσε να διευκρινίσει τι πραγματικά εννοούσε στη συνέντευξή του στα “Νέα”.

Συγκεκριμένα, σε ανάρτησή της στο Twitter η πρεσβεία των ΗΠΑ αναφέρει: “Στη συνέντευξη σχετικά με το MOU (ο Τζέφρι Πάιατ) λέει "τα νησιά – περιλαμβανομένων των μεγάλων νησιών όπως η Κρήτη-, έχουν τα ίδια δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες με τις ηπειρωτικές περιοχές". Όχι μόνο νησιά σαν την Κρήτη”.

Δυστυχώς, ο κύριος πρέσβης θα έπρεπε να γνωρίζει ότι όσες διευκρινιστικές ανακοινώσεις κι αν βγάλει, τα πρώτα λόγια είναι αυτά που μένουν.

Διαβάστε περισσότερα