O πρώτος δημοκρατικός δικτάτορας της Αιγύπτου;

Ο αιγύπτιος πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι αποφάσισε πρόσφατα να συγκεντρώσει υπερεξουσίες, υποστηρίζοντας ότι έτσι θα πετύχει τους στόχους της επανάστασης που ανέτρεψε τη δικτατορία του Χόσνι Μουμπάρακ. Οι αντίπαλοί του – πολλοί από αυτούς επαναστάτες ενάντια στον Μουμπάρακ – διαμαρτύρονται, γράφει ο Οmar Ashour, διευθυντής σπουδών της Μέσης Ανατολής, στο  Ινστιτούτο Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Έξετερ, εν μέρει όμως

αυτός μοιάζει ο μόνος τρόπος εκδημοκρατισμού.

Ο Μοχάμεντ Μόρσι, ο πρώτος εκλεγμένος από τους πολίτες πρόεδρος της Αιγύπτου, πρόσφατα χορήγησε στον εαυτό του υπερβολικές προσωρινές εξουσίες, προκειμένου, όπως υποστηρίζει, να πετύχει τους στόχους της επανάστασης που ανέτρεψε τη δικτατορία του Χόσνι Μουμπάρακ. Αλλά τα διατάγματα υποκίνησαν έντονες αντιδράσεις από πολλές επαναστατικές δυνάμεις που βοήθησαν στην ανατροπή του Μουμπάρακ (καθώς και από δυνάμεις πιστές σ ‘αυτόν), με νέες διαμαρτυρίες να ξεσπούν στην πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου.

Ο Μόρσι έχει βρεθεί στη δύσκολη κατάσταση να πρέπει να υπερασπιστεί την απόφασή του εναντίον των διαδηλωτών, ενώ ταυτόχρονα να πρέπει να κάνει κοινό μέτωπο μαζί τους. «Συμμερίζομαι το όνειρό σας από για ένα σύνταγμα για όλους τους Αιγυπτίους, με το διαχωρισμό των τριών εξουσιών: εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής» είπε στους αντιπάλους του. «Θα εμποδίσω όποιον θέλει να χάσουν οι Αιγύπτιοι αυτή την ευκαιρία». Ήταν λοιπόν το «αυτό-πραξικόπημα» του Μόρσι  απαραίτητο για την υλοποίηση των στόχων της δημοκρατικής επανάστασης;

Η νέα συνταγματική διακήρυξη, ο νόμος για την προστασία της επανάστασης και τα νέα προεδρικά διατάγματα έχουν πολλούς στόχους:

- Να εκδιώξουν τον δημόσιο κατήγορο, έναν συνεχιστή της εποχής Μουμπάρακ που απέτυχε να καταδικάσει δεκάδες αξιωματούχους του καθεστώτος που κατηγορούνταν για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας.
- Να προστατεύσει τα υπόλοιπα εκλεγμένα και έμμεσα εκλεγμένα θεσμικά όργανα (τα οποία έχουν μια ισλαμική πλειοψηφία) από τη διάλυση, από τους δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου (ως επί το πλείστον συνεχιστές του Μουμπάρακ).

- Να  δικαστούν ξανά οι στρατηγοί του Μουμπάρακ.

- Να αποζημιώσει και να δώσει συντάξεις στα θύματα της καταστολής

Ενώ οι περισσότεροι Αιγύπτιοι υποστηρίζουν τους στόχους του Μόρσι, μια δραματική επέκταση της προεδρικής εξουσίας για την επίτευξη τους ήταν, για πολλούς, ένα πολύ μεγάλο βήμα. Δεδομένης της ακραίας πόλωσης και καχυποψίας ανάμεσα στους Αιγύπτιους ισλαμιστές και τις κοσμικές δυνάμεις, ο Μόρσι θα έπρεπε να προβλέψει τις διαμαρτυρίες. Οι υπόνοιες για τους ισχυρούς, εν τέλει, ήταν ένας από τους παράγοντες που εμψύχωσαν την επανάσταση. Ένας άλλος λόγος είναι η στάση του «μηδενικού αθροίσματος»: κάθε επίτευγμα του Μόρσι γίνεται αντιληπτό από τους αντιπάλους του ως απώλεια.

Οι δυνάμεις ενάντια στον Μόρσι είναι διχασμένες ιδεολογικά και πολιτικά. Ο βραβευμένος με Νόμπελ Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, ένας φιλελεύθερος μεταρρυθμιστής, έχει ελάχιστα κοινά με τον Αχμέντ Ελ-Ζιντ,