Σιακαντάρης: Κριτήριο κομματικότητας η αφοσίωση στον εκάστοτε αρχηγό και όχι στις ιδέες

Υποθέτω ότι ο ίδιος ο ενθουσιασμός θα κτύπησε σαν ηλεκτρικό ρεύμα τους ίδιους με την προσφώνηση «σύντροφος/ισσα» και των άλλων παιδιών των ΑΝΕΛ, όπως της Έλενας Κουντουρά καιτου Θανάση Παπαχριστόπουλου. Υποθέτω, ξανά, πως και οι τρεις τους στήριξαν τον πρόεδρο. Κάτι τέτοιοι πάντα στηρίζουν  προέδρους, ανεξαρτήτως αν τους λένε Καμμένο, Τσίπρα, Μητσοτάκη, Ανδρουλάκη.

Χειρότερα

όμως είναι τα πράγματα με τους πασοκογενείς. Αυτοί θα έπειθαν πως ακολούθησαν μια ιδεολογική και όχι προσωπική επιλογή, αν είχαν μετακομίσει στον Συνασπισμό του 1996 και όχι στον ΣΥΡΙΖΑ του 2010. Ορισμένοι δε εξ αυτών,εθισμένοι στο «ο αρχηγός έχει πάντα δίκιο», μετέφεραν το «κάτσε κάτω κουλοχέρη» σε σύνεδρους μιας άλλης κουλτούρας. Τυχαία αποθεώθηκε ο Πολάκης;

Ο Γκεόργκ Λούντβιχ φον Μάουερ, φημισμένος νομικός της εποχής, υπάλληλος στην αυλή του πατέρα του Όθωνα, του «φωτισμένου» βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’κι ένας εκ των τριών αντιβασιλέων μέχρι την ενηλικίωση του Όθωνα, έγραφε το 1834.«Τα κόμματα δεν είχαν ξεκινήσει από διαφορετικές πολιτικές επιδιώξεις, ούτε υποστήριζαν βασικά διαφορετικά συμφέροντα, όπως συμβαίνει συνήθως στα άλλα κράτη, αλλά είχαν δημιουργηθεί μάλλον για να εξυπηρετήσουν καθαρώς προσωπικές φιλοδοξίες και ατομικά συμφέροντα.

Γι’ αυτό δεν είναι διόλου παράξενο να δεις τον σημερινό π.χ. οπαδό του κυβερνητικού ή του συνταγματικού κόμματος να μεταβάλλεται μετά από ένα μήνα σε φανατικό αντικυβερνητικό ή αντισυνταγματικό» (Ο ελληνικός λαός, Οξύ, σ. 24. Β’ τόμος,μτφ: Όλγα Ρομπάκη). Αν αφαιρούσαμε τα περί κυβερνητικού ή συνταγματικού κόμματος και τοποθετούσαμε λεξούλες όπως ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, θα ήταν σαν να είχαν γραφεί σήμερα.

Βεβαίως το 1834 το πολιτικό προσωπικόαποτελείτο από τους γόνους προεστών, κοτσαμπάσηδων καιμεγάλων γαιοκτημόνων. Τη βενιζελική περίοδο απέκτησε διαφορετική ταξική εικόνα. Ενώ και ο Εθνικός Διχασμός έγινε βάσει δυο διαφορετικών «εθνικισμών» (Θανάσης Διαμαντόπουλος). Το μεταπολεμικό κομματικό  σύστημα συνέχισε κάπως έτσι. Όλα αλλάζουν από τη μεταπολίτευση και μετά όταν τα κόμματα γίνονται αρχηγικά και με την πάροδο του χρόνου αποϊδεολογικοποιούνται. Αλλά και τώρα αν η μετακίνηση είναι σε κόμματα των ίδιων πολιτικών οικογενειών (Κεντροαριστερά-Κεντροδεξιά), στις οποίες ορθά αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός και αν συνοδεύονται από ανάλογη ιδεολογική επιχειρηματολογία, τότε είναι εξηγήσιμες και αποδεκτές.

Οι σημερινές όμως μετακινήσεις είναι δείγμα της μετατροπής σε αρχηγικών κομμάτων ιδεών και πολιτικών ανησυχιών. Κριτήριο κομματικότητας γίνεται η αφοσίωση στον εκάστοτε αρχηγό και όχι στις ιδέες.

Θα έλεγα πως εδώ ταιριάζει το τραγούδι του Χρηστάκη «θα ζήσω ελεύθερο πουλί….από κανάρα σε κανάρα θα πετάω», αν τα πουλιά ήταν ελεύθερα και όχι αναγκασμένα να «πετούν» από αρχηγική «κανάρα σε κανάρα».

*Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι Δρ. Κοινωνιολογίας και συγγραφέας και το άρθρο του δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ»