Στέφανος Μίλεσης – Κωνσταντίνος Κυρίμης: «Ο πόλεμος των αμάχων»

Τον Πειραιά του πολέμου και της Κατοχής αναπλάθουν εδώ ο Στέφανος Μίλεσης κι ο Κωνσταντίνος Κυρίμης, τον Πειραιά του περίφημου καπετάν Ανδρέα Ζέππου, που πρόσφερε απλόχερα την ψαριά του στους φτωχούς, τον Πειραιά των πεινασμένων που προσπαθούσαν να χορτάσουν με το σιτάρι τύπου Μανιτόμπα από τον μακρινό Καναδά, τον Πειραιά

των δελτίων του τσιγάρου που είχαν φτάσει σε τιμές αστρονομικές (60.000 δραχμές το πακέτο), τον Πειραιά των αφανών ηρώων, που έκοβαν τα καλώδια για να σώσουν την πόλη από τις δολοφονικές εκρήξεις. Στην αφήγησή τους ζωντανεύει η εικόνα του λιμανιού, όπου οι άνθρωποι ξύλευαν οποιοδήποτε δέντρο φύτρωνε ψάχνοντας απεγνωσμένα για καύσιμη ύλη, των ανατιναγμένων κρηπιδωμάτων που άφηναν πίσω τους οι Γερμανοί με τη φυγή τους, του παραεμπορίου στα «Λεμονάδικα» της Πλατείας Καραϊσκάκη. Και βέβαια, στην απεικόνισή τους υπάρχει και η άλλη σκοτεινή πλευρά, που αφορά τον Πειραιά των μαυραγοριτών όπως ο Γιόχαν Κόβερης, ο επονομαζόμενος «Βασιλεύς του Ελαίου», που έγινε μεγιστάνας αγοράζοντας τα καλύτερα ακίνητα, τον Πειραιά των λεγόμενων «υπεραστικών μαυραγοριτών», που όργωναν την επαρχία αγοράζοντας τρόφιμα για να τα μοσχοπουλήσουν, τον Πειραιά του υποκόσμου, που βρήκε την ευκαιρία να λεηλατήσει τα ερημωμένα σπίτια και καταστήματα.

Ένα ακόμα γεγονός που ζωντανεύει στο βιβλίο είναι ο βομβαρδισμός του λιμανιού από τους συμμάχους κατά τη διάρκεια της φυγής των Γερμανών, ένας βομβαρδισμός που σκόρπισε τον όλεθρο –850 νεκροί– και γκρέμισε τον καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδας, κοινωφελή ιδρύματα, κατοικίες και γραφεία, ένα έγκλημα για το οποίο ποτέ κανείς δεν τιμωρήθηκε και για το οποίο πανηγύριζε η ελληνική εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου, έχοντας αποκοπεί εντελώς από την κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα, το ανακοινωθέν μάλιστα που εξέδωσε τελείωνε με τα λόγια: «Η επίθεσις υπήρξε λίαν επιτυχής»! Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι σύμμαχοι δεν σεβάστηκαν τον ελληνικό πληθυσμό, από την αρχή του πολέμου είχαν εμποδίσει την παροχή εφοδίων θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο ωφελούνταν οι Γερμανοί, όμως το αποτέλεσμα ήταν οι χιλιάδες θάνατοι παιδιών και αρρώστων που στερήθηκαν την πολύτιμη βοήθεια, η οποία συνέρρεε από όλα τα μέρη του κόσμου. Εξαιτίας των βομβαρδισμών και της υποβάθμισης του λιμανιού, ο αστικός πληθυσμός εγκατέλειψε την πόλη ψάχνοντας για καλύτερη τύχη κι αφήνοντας πίσω του τους εγκλωβισμένους φτωχούς εργάτες, οι οποίοι ανέλαβαν το δύσκολο έργο της ανοικοδόμησης.

{jb_quote}Ανασύρουν μνήμες, οι οποίες μπορούν να αναστήσουν εποχές που σημάδεψαν ένα από τα πιο ιστορικά λιμάνια της χώρας μας.{/jb_quote}

Έτσι, ενώ προπολεμικά το λιμάνι αποτελούσε μια ονειρεμένη περιοχή, οι κάτοικοι της οποίας δεν χρειάζονταν διακοπές μιας και είχαν τις καλύτερες ακτές στη διάθεσή τους, μεταπολεμικά μετατράπηκε σ’ ένα απέραντο ερημωμένο τοπίο. Όπως αναφέρεται στον πρόλογο του βιβλίου: «Γερμανοί, Ιταλοί, Άγγλοι και Αμερικανοί, ο καθένας για διαφορετικό λόγο και σκοπό, στάθηκαν δημιουργοί συμφοράς για την πόλη και τους κατοίκους της, επειδή ήταν λιμάνι. Και ως λιμάνι έπρεπε να καταστραφεί! Και αυτοί οι ίδιοι οι κάτοικοί της είναι που κλήθηκαν μεταπολεμικά να πληρώσουν ανάμεσα στα τόσα που προσέφεραν σε ανθρώπινες ψυχές και υλικές απώλειες, το δεκαράκι (δεκάλεπτο) ως υποχρεωτική συνεισφορά στα εισιτήρια των λεωφορειακών γραμμών του Πειραιά για να σταθεί ξανά ο Μητροπολιτικός Ναός, η Αγία Τριάδα, που είχε σωριαστεί σε ερείπια όπως και ολόκληρη η πόλη του Πειραιά».

Ο χρόνος αλλοιώνει τη φυσιογνωμία των πόλεων, τις κάνει αγνώριστες, κι ο Πειραιάς δεν ξέφυγε από τον κανόνα, όμως άνθρωποι σαν τον Στέφανο Μίλεση και τον Κωνσταντίνο Κυρίμη, που αγαπούν πραγματικά τον τόπο τους, θα βρουν τρόπους να ανιχνεύσουν το παρελθόν, θα ανακαλύψουν σημάδια σε απομεινάρια και θραύσματα, θα ανασύρουν μνήμες, οι οποίες μπορούν να αναστήσουν εποχές που σημάδεψαν ένα από τα πιο ιστορικά λιμάνια της χώρας μας.

Ο πόλεμος των αμάχων
Οδοιπορικό ιστορίας στον Πειραιά του πολέμου και της κατοχής
Στέφανος Μίλεσης – Κωνσταντίνος Κυρίμης
Εκδόσεις Κυριακίδη
σ. 456
ISBN: 978-960-599-412-9
Τιμή: 35,00€