Ιφιγένεια Ντούμη: «Όλα μ’ αρέσουν»

Η νέα, δεύτερη κατά σειρά, ποιητική συλλογή της Ιφιγένειας Ντούμη συστήνεται με έναν τίτλο, Όλα μ’ αρέσουν, που θέτει στο κέντρο της ποιητικής σύνθεσης την έννοια του γούστου και κατ’ επέκταση την έννοια της αισθητικής στη ζωή και την τέχνη και, μάλιστα, μέσα από μια αισιόδοξη, «καταφατική» ματιά. Η συλλογή αποτελείται, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, από ολιγόστιχα ποιήματα, γραμμένα σε ελεύθερο στίχο και σε τόνο οικείο και εξομολογητικό μαζί. Η ποιήτρια ουσιαστικά αφήνει καθημερινές εικόνες και στιγμιότυπα να κεντρίσουν

τη σκέψη της και να την κάνουν να εκτυλιχθεί, να απλωθεί, να αγγίξει το άπειρο και την απορία, να διερωτηθεί δηλαδή για τον άνθρωπο, τη ζωή, τον κόσμο. Ο ποιητικός της λόγος προσεγγίζει σε πολλά σημεία την καθημερινή ομιλία και αυτό είναι κάτι που κάνει την ποίησή της να μετεωρίζεται ανάμεσα στην παρατήρηση και τον βαθύ και καίριο στοχασμό, ανάμεσα στην πραγματικότητα και την ερμηνεία της, ανάμεσα στη δημιουργία, στο υλικό δηλαδή της ζωής, και την αναδημιουργία, το υλικό δηλαδή της ποίησης. Από αυτήν ακριβώς την ταλάντευση προκύπτει και η ιδιαίτερη δύναμη που αντιλαμβάνεται κανείς ότι διαθέτουν τα ποιήματα της Ντούμη, μια δύναμη που τροφοδοτείται και τροφοδοτεί την ανάγκη της ποιήτριας να φτάσει στην αλήθεια, να την ανασύρει μέσα από τις λέξεις και να την κλείσει πάλι μέσα σε λέξεις, για να μπορέσει ακριβώς να γίνει κτήμα κάθε ανθρώπου. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και τη συχνά τολμηρή της έκφραση, την καθαρή της γλώσσα που ακτινοβολεί από ειλικρίνεια και που μετέρχεται μια έκφραση απροσποίητη, απλή αλλά –και αυτό είναι το σημαντικότερο– όχι απλοϊκή: […] Όταν μ’ αγαπάς γίνομαι ελαφριά σαν πουλί,/ όταν μ’ αφήνεις με τραβάει/ με όλη της τη δύναμη η γη/ να θαφτώ./ Κρίμα κρίμα κρίμα./ Αποτύχαμε («Εφιάλτης»).

{jb_quote} Ταιριάζει και συναρμόζει τα ποιήματά της μέσα στον ανθρώπινο βίο, το κοινωνικό γίγνεσθαι, την υπαρξιακή συνθήκη και με αυτόν τον τρόπο κατορθώνει να δώσει μια νέα ζωή στη ζωή. {/jb_quote}

Ιδιαίτερος είναι ο τρόπος με τον οποίο η Ντούμη χειρίζεται την εικονοποιία της. Στην πραγματικότητα η ποιήτρια εκκινεί από τα αντικείμενα, από το απτό και το χειροπιαστό, από πράγματα γνωστά στην καθημερινότητα των ανθρώπων και τα τοποθετεί μέσα στο ποιητικό της σύμπαν κατά τέτοιον τρόπο ώστε να φαίνεται ότι νοηματοδοτούν την ανθρώπινη ύπαρξη. Ότι, δηλαδή, έχουν απορροφήσει την ενέργεια και τη δυναμική της ζωής και συνιστούν για τη δημιουργό έναν κόσμο που είναι μάρτυρας των μεταπτώσεων, των ανατάσεων, των ελπίδων και των παθών του ανθρώπου: Πόσος καιρός ομορφιάς/ σπαταλήθηκε σε εντάσεις.// Δες τι ωραία σκοτεινή γραμμή/ σχηματίζουν οι θερμοσίφωνες,// όλοι στραμμένοι προς το φως/ της επόμενης μέρας («Ηλιοτρόπια»). Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει αυτή την προσήλωση και την εκκίνηση από την καθημερινή πράξη μια ένδειξη της στενής σύνδεσης και σχέσης που η ποίηση της Ντούμη έχει με τη συγχρονία, με το παρόν και τις εκφάνσεις του. Πρόκειται, βασικά, για τον άνθρωπο της εποχής όπως αυτός προσδιορίζεται από ένα διαρκές «πηγαινέλα» ανάμεσα στην επιθυμία και τη ματαίωση, από την πικρή συνειδητοποίηση ότι το αίσθημα είναι κάτι που θέλει χώρο για να εκδιπλωθεί και πως αυτός ο χώρος είναι δύσκολο να βρεθεί. Αν, λοιπόν, ήθελε κανείς να αποτυπώσει με μια μονάχα λέξη αυτή τη συνθήκη που βιώνει η ποιήτρια και, πίσω από αυτή, κάθε άνθρωπος είναι η «αμηχανία», ο δισταγμός δηλαδή μπροστά στη βούληση πλήρωσης του εσωτερικού κενού μέσα από την ανθρώπινη επικοινωνία και διάδραση και η αδυναμία να βρεθεί διέξοδος και λύση. Για τον λόγο αυτό η ποιήτρια σταθμεύει μέσα στην ποίηση και επιχειρεί, από τη θέση αυτή, να προσδιοριστεί μέσα από τον λόγο, ως εργαλείο και στόχο μαζί μιας ανθρώπινης συνείδησης που στοχάζεται και δημιουργεί για να υπάρξει και για να κάνει τον κόσμο (της) να υπάρξει.

Κυρίαρχα γραμματικά πρόσωπα μέσα στην ποίηση της Ντούμη είναι το πρώτο και το δεύτερο ενικό. Η επιλογή, φυσικά, αυτή δεν μπορεί να είναι τυχαία. Ίσως σχετίζεται με τη σημασία και την αξία που δίνει η ποιήτρια στην επικοινωνία ως πεμπτουσία της ύπαρξης –προς αυτή άλλωστε την κατεύθυνση συνηγορούν και οι μικροί διάλογοι που παρεισφρέουν μέσα στα ποιήματα–, αλλά και της ίδιας της ποίησης. Εδώ αξίζει να σταθεί κανείς περισσότερο και να διερευνήσει καλύτερα το ζήτημα. Η ποίηση είναι, ως γνωστόν, μια μοναχική διεργασία, μια δραστηριότητα που απαιτεί και προϋποθέτει τη μόνωση του δημιουργού, την απόσυρσή του σε ένα περιθώριο από όπου θα μπορεί να παρατηρεί και να συνθέτει με την απαραίτητη ψυχραιμία και με την απόσταση που χρειάζεται να κρατά το έργο τέχνης από τη ζωή. Η Ντούμη δεν αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα αυτό. Η ποίησή της φέρει έντονη τη σφραγίδα της δούλεψής της μέσα σε ένα εργαστήριο που απέχει μεν από τη ζωή, διαθέτει ωστόσο την απαραίτητη, τόσο στην επιφάνεια όσο και στο βάθος, γνώση, την πρόσβαση σε αυτή με όλη την ευαισθησία που μια τέτοια επικοινωνία ζητά. Ωστόσο, και παρότι η ποιήτρια αποσπάται από την πραγματικότητα για να τεχνουργήσει τον δικό της κόσμο, δεν παγιώνει ούτε αποδέχεται ως τετελεσμένη την απόσπαση αυτή. Αντίθετα επανέρχεται στη ζωή, ταιριάζει και συναρμόζει τα ποιήματά της μέσα στον ανθρώπινο βίο, το κοινωνικό γίγνεσθαι, την υπαρξιακή συνθήκη και με αυτόν τον τρόπο κατορθώνει να δώσει μια νέα ζωή στη ζωή.

Όλα μ’ αρέσουν
Ιφιγένεια Ντούμη
Εκδόσεις Καστανιώτη
σ. 96
ISBN: 978-960-03-6964-9
Τιμή: 10,00€