Ευσταθία Δήμου (Εισαγωγή – Μετάφραση – Σχόλια): «Αρχίλοχος»

Διάβασα τον Αρχίλοχο σε μετάφραση και σχόλια της Ευσταθίας Δήμου και θυμήθηκα την ποίησή του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όπως φάνηκε. Μια ποίηση που έχει τον ανθρωποκεντρισμό στη βάση της, αλλά και τη φωνή του ίδιου του ποιητή.

Ο Αρχίλοχος αντιλαμβάνεται το πώς λειτουργεί ο άνθρωπος, άλλοτε αντιηρωικά και άλλοτε ένδοξα, κατανοεί τις τραγικές αντιθέσεις που ενυπάρχουν στον καθένα μας –άλλωστε, κι ο ίδιος είχε ενώσει μέσα του το χώμα (την ιδιότητα του πολεμιστή) με τον ουρανό (την

ιδιότητα του ποιητή)–, εντοπίζει την ουσία περισσότερο στο «είναι» παρά στο «φαίνεσθαι» και ξέρει ότι η μόνη σταθερότητα στη ζωή είναι η μεταβλητότητά της. Η ευτυχία και η δυστυχία εναλλάσσονται συνέχεια και αυτή η εναλλαγή είναι, όπως λέει κι ο ίδιος, ο ρυθμός των ανθρώπων. Παρατήρησα ακόμη ότι γενικά προτιμά, σε σχέση με τις χαρές και τις λύπες, τη μέση οδό και όχι τα άκρα. Με εντυπωσίασε, επίσης, η εικονοποιία του η οποία, φέροντας τη σχεδόν εικαστική χάρη του αρχαιοελληνικού κόσμου, καταφεύγει συχνά στην αλληγορία.

Πιστεύω ακόμη ότι ο τρόπος με τον οποίον ανατέμνει τον έρωτα είναι απ’ τους καλύτερους που έχω εντοπίσει στην αρχαία ελληνική ποίηση. Μιλά με ειλικρίνεια για την ερωτική αγάπη και το σεξουαλικό ένστικτο, για το πάθος και την τρυφερότητα, που κι αυτά εναλλάσσονται συνέχεια. Κι απ’ ό,τι μπόρεσα να καταλάβω, βλέπει τη γυναίκα, κι αυτό τον τιμά, ως ολοκληρωμένη σφαιρική ύπαρξη, με την αυτονόητη αξία αλλά και τις ανάγκες που έχουν η ψυχή, η καρδιά και το μυαλό της, κι απ’ την άλλη πλευρά με τους ερωτικούς πόθους που έχει το σώμα της, όπως άλλωστε και το σώμα των ανδρών.

{jb_quote} Καταφέρνει να μεταδώσει την αναγνωστική μαγεία και τη μυστηριακή γοητεία των αποσπασμάτων ενός πρωτοπόρου της παγκόσμιας ποίησης. {/jb_quote}

Μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρων επίσης ο τρόπος με τον οποίον ο Αρχίλοχος μετασχηματίζει την ομηρική παράδοση. Από τη μια αφήνει την ομηρική τυπολογία να εισέρχεται στο έργο του όπως η θάλασσα στο ακρογιάλι, κι απ’ την άλλη φαίνεται να απομακρύνεται απ’ τα ομηρικά ιδεώδη και να επινοεί, ποιητικά τουλάχιστον, έναν νέο τύπο ανθρώπου, δηλαδή τον άνθρωπο όπως είναι στην πραγματικότητα.

Τέλος, δεν μπορώ πάλι να μην πω πως εντυπωσιάστηκα από τη βιβλιογραφία που παραθέτει η Ευσταθία Δήμου στο τέλος του βιβλίου, αλλά κυρίως από την αξιέπαινη εργασία που έχει γίνει, τόσο με την ίδια τη μετάφραση όσο και με τις επεξηγηματικές παραγράφους που παρατίθενται έπειτα σχεδόν από κάθε απόσπασμα. Με τον ίδιο τρόπο, η εισαγωγή δεν είναι τυπική, αλλά ουσιαστική, διότι διευκολύνει τον αναγνώστη να δει όψεις του αρχιλόχειου έργου που ίσως να μην μπορούσε να υποψιαστεί.

Με μια εργασία που έγινε με αγάπη και ειλικρίνεια, η ποιήτρια Ευσταθία Δήμου προσεγγίζει με σεβασμό το ήθος, αριστοκρατικό και λαϊκό ταυτόχρονα, του αρχιλόχειου λόγου και καταφέρνει να μεταδώσει την αναγνωστική μαγεία και τη μυστηριακή γοητεία των αποσπασμάτων ενός πρωτοπόρου της παγκόσμιας ποίησης. Αποσπάσματα που λαμποκοπούν σαν αρχετυπικές ιδέες στον βυθό μιας παρθένας συνείδησης.

Αρχίλοχος
Ο ποιητής του δόρατος και της αιχμής
Εισαγωγή – Μετάφραση – Σχόλια: Ευσταθία Δήμου
Νίκας
172 σελ.
ISBN 978-960-296-447-7
Τιμή €15,00