Χρήστος Μέγας: Ένας κόσμος με εμβόλια και χωρίς Μέρκελ…

Από το φθινόπωρο δεν θα υπάρχει Μέρκελ στην Ευρώπη, ο Μακρόν θα εισέρχεται σε κρίσιμες, για το μέλλον της Γαλλικής Δημοκρατίας εκλογές (απειλή Λεπέν) και ο Μπάιντεν θα έχει απλωθεί στον κόσμο με τα εμβόλια, όχι τον στόλο.

Πριν 40 χρόνια ζούσαμε στη Ελλάδα μια παραζάλη. Με την άνοδο των κοινωνικών δυνάμεων, την έλευση του Ανδρέα Παπανδρέου,

Με την νίκη της Θάτσερ αρχικά (1979) και του Ρήγκαν στη συνέχεια (1980), o Δυτικός κόσμος ακολούθησε μια αντίστροφη και ακραία κοινωνικά πορεία, με φορολογικές απαλλαγές και κίνητρα στο πιο πλούσιο δεκατημόριο (1/10) του Κεφαλαίου, με το σύνθημα των «Οικονομικών της Προσφοράς». Ήταν μια ταξική επιλογή, ενώ λειτούργησε και στρατηγικά: Η παραγωγή καταναλωτικών (και αξιόπιστων είναι αλήθεια) προϊόντων συντέλεσε στην αποσύνθεση της παραπαίουσας Σοβιετικής Ένωσης. Ήδη, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 αμερικανοί επιστήμονες και μυστικές υπηρεσίες είχαν εντοπίσει την αρχή κατάρρευσής της λόγω αυξημένης παιδικής θνησιμότητας στο (τότε) Ανατολικό μπλοκ.

Ακολούθησαν άλλες δύο χαρακτηριστικές «πτώσεις» φόρων και ασυδοσίας στο (πολύ) Μεγάλο Κεφάλαιο επί Μπους και, εσχάτως, επί Τραμπ. Αποτέλεσμα:

-Τα Χρηματιστήρια και οι τράπεζες έμειναν χωρίς εποπτικό σύστημα. Το μεγάλο κραχ του 2008 οφείλεται, εν πολλοίς, σε αυτή την απρονοησία και την ευχέρεια των «επενδυτικών» τραπεζών να δανείζουν αφειδώς κεφάλαια τα οποία δεν διέθεταν (συνήθως τα δανειζόταν από τις κλασικές-αποταμιευτικές τράπεζες).

-Η (πρώιμη) e-economy προκάλεσε την χρηματιστηριακή κρίση του 2000.

-Η μονοπωλιακή εκμετάλλευση της γνώσης (και πληροφορίας) των mega-μετα-καπιταλιστικών κολοσσών τύπου Google, Amazon, Facebook, Apple, and Microsoft κ.α. έχει προκαλέσει ακόμη και έλεγχο των κοινωνικών συμπεριφορών.

Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί αυτή η αναπόληση;

«Απόβαση» ΗΠΑ με εμβόλια

Σήμερα η νέα οικονομία πρέπει να μεταρρυθμιστεί αφενός για να εξελιχτεί, αφετέρου δε για να διατηρηθούν οι αγορές κυριολεκτικά ζωντανές ώστε να πουλήσει η (συνολική) οικονομία. Σε αυτή την επιλογή φαίνεται να οδηγείται ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προκρίνοντας φθηνά εμβόλια (κατάργηση πατέντας) για ολόκληρο τον κόσμο.

Η υγειονομική κατάσταση στην Ινδία, την Βραζιλία κ.α. δείχνει ότι ο αναπτυγμένος κόσμος πρέπει να δράσει: Πρώτον για να έχει καταναλωτές. Δεύτερον για να έχει επιρροή, ενόσω τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα (όπως έδειξε η Α. Μεσόγειος, το Αφγανιστάν, η θάλασσα της Κίνας κ.λπ.) δεν αρκεί. Οι νέες «αποβάσεις» των ΗΠΑ μοιάζει να σχεδιάζονται με τα εμβόλια. Το νέο «σχέδιο Μάρσαλ» περιλαμβάνει διάσωση για την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, για την στήριξη του τοπικού εισοδήματος ώστε να λειτουργεί το παγκόσμιο εμπόριο.

Πέραν του νέου «διεθνούς καταμερισμού εργασίας», εμείς ας κρατήσουμε τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα αυτής της επιλογής.

Αντιθέτως όμως από την πορεία προ 40 ετών, όταν ο κόσμος κινούταν μονεταριστικά, νεοφιλελεύθερα, κινητροδοτώντας τους εξαιρετικά πλούσιους (οι οποίοι εξελίχθηκαν σε διαφθαρμένους και απολυτάρχες), στη σημερινή συγκυρία η ελληνική κυβέρνηση ακολουθεί τον παλαιό δρόμο. Και η Ευρώπη μοιάζει να είναι προσκολλημένη στον προηγούμενο πόλεμο.

Μοιάζει αναμενόμενο. Η Γερμανία έχει την πατέντα των νέων εμβολίων (BioNtech), οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν το ελληνικό χρέος, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει δεσμευτεί για: α) υψηλές φοροαπαλλαγές στους κατέχοντες, β) την διάθεση του 70% του Ταμείου Ανάκαμψης στους ισχυρούς παίχτες εδώ και στο εξωτερικό (ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά, ψηφιακή «επιμόρφωση» των δημοσίων υπαλλήλων κ.α.) και γ) φθηνή εργασία με το 10ωρο (ειδικά για το προσωπικό χαμηλής εξειδίκευσης).

Αλλά δεν δουλεύει πια. Η πανδημία θα αντιμετωπιστεί ΜΟΝΟ όταν περιοριστεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Η οικονομία δεν αποδίδει εάν δεν παράγει και καταναλώνει όλος ο πλανήτης. Το χρέος είναι τόσο υψηλό που μόνο μια διαρρύθμισή του (από ομόλογα εις το διηνεκές μέχρι περικοπή κεφαλαίων) θα αναζωογονούσε την παγκόσμια οικονομία.

Η ελληνική κυβέρνηση μοιάζει διστακτική να θέσει το θέμα του χρέους, των εμβολίων, της χρηματοδότησης της Υγείας και της Παιδείας. Και αυτό γίνεται πρόβλημα καθώς δεν αναζητά συμμαχίες προς τούτο.

Αποπληθωρισμός και μονοπώλια

Η (Γερμανική) ηγεσία της Ευρώπης φαίνεται να προτάσσει την προείσπραξη των δανεικών και να καθυποτάξει(;) τον πληθωρισμό. Ξεχνώντας ότι το χρέος που δεν μπορεί να πληρωθεί (όρα το Ελληνικό) κάποια στιγμή δεν θα πληρωθεί. Εξακολουθεί να αγνοεί ότι ο πληθωρισμός από τη νομισματική επέκταση (νέο χρήμα που θα ελαφρύνει και το χρέος) αφορούσε τις προηγούμενες δεκαετίες. Η ρομποτική και οι αυτοματισμοί μειώνουν δραστικά το κόστος των καταναλωτικών προϊόντων οδηγώντας στον αποπληθωρισμό, ενώ η Υγεία και η Παιδεία απαιτούν δημόσιες επενδύσεις.

Την (σημερινή) κυβέρνηση της ΝΔ δεν την ενδιαφέρει η υπόσταση της χώρας μετά από 3 ή 5 χρονιά όταν θα εξακολουθεί να πληρώνει πάνω από 7 δις το χρόνο σε τόκους και αυτά τα χρήματα θα φεύγουν στην αλλοδαπή (το χρέος διακρατείται από τους θεσμούς στο εξωτερικό), διευρύνοντας ακόμη περαιτέρω το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών. Μοιάζει να ενδιαφέρεται περισσότερο για την… διαρρύθμιση των εγχώριων συμφερόντων. Γι’ αυτό και οι μονοπωλιακές συνθήκες στα τρόφιμα και τα Σουπερ Μάρκετ, τις υψηλές τιμές και τις χαμηλές ταχύτητες στο internet, τα καζίνα στην Αττική, τις ιδιωτικές ΔΕΗ κ.α.

Όμως, από το φθινόπωρο δεν θα υπάρχει Μέρκελ στην Ευρώπη, ο Μακρόν θα εισέρχεται σε κρίσιμες, για το μέλλον της Γαλλικής Δημοκρατίας εκλογές (απειλή Λεπέν) και ο Μπάιντεν θα έχει απλωθεί στον κόσμο με τα εμβόλια, όχι τον στόλο. Σε αυτό το περιβάλλον, οι νουνεχείς στην Ελλάδα καλόν είναι να αναπροσαρμοστούν για την, παγκόσμια αυτή τη φορά, «Αλλαγή» που πυροδοτήθηκε με αφορμή την πανδημία.

(Ο Χρήστος Μέγας είναι δημοσιογράφος)