Η Δίκη των Αεροπόρων, όταν η Ελλάδα καταδίκασε τους ίδιους της τους πιλότους για προδοσία, ενώ απλώς εκτελούσαν εντολές

23:58 10/6/2025 - Πηγή: Sportime

Το 1952, πέντε μήνες μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη, η Ελλάδα έστησε ακόμη μία θεαματική δίκη. Αυτή τη φορά, όμως, δεν δικάζονταν πολιτικοί αντίπαλοι, αλλά στρατιωτικοί της ίδιας της Πολεμικής Αεροπορίας. Είκοσι άνδρες, ανάμεσά τους πιλότοι, υπαξιωματικοί και τεχνικοί, κατηγορήθηκαν ότι συγκροτούσαν «κομμουνιστική οργάνωση» μέσα στο σώμα. Οι περισσότεροι βασανίστηκαν, δύο καταδικάστηκαν σε θάνατο και πολλοί πέρασαν χρόνια στη φυλακή. Η Ελλάδα

τούς καταδίκασε ως προδότες — και τριάντα χρόνια μετά, παραδέχτηκε ότι ήταν όλοι αθώοι.

Η αφορμή ήταν η εξαφάνιση του νεαρού δόκιμου Νίκου Ακριβογιάννη, που πέρασε από την Ελλάδα στην Αλβανία. Τότε διαδόθηκε πως «αυτομόλησε στους κομμουνιστές». Ήταν η εποχή του Ψυχρού Πολέμου, και κάθε απόκλιση βαφτιζόταν κίνδυνος. Όμως αργότερα έγινε γνωστό ότι ο Ακριβογιάννης είχε σταλεί επίσημα για κατασκοπεία, συνελήφθη στην Αλβανία και εκτελέστηκε με τουφεκισμό. Το ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να παραδεχτεί την αποτυχία της αποστολής. Έτσι, παρουσίασε τον νεαρό σαν προδότη και έψαξε συνεργούς μέσα στην Αεροπορία.

Το επόμενο στάδιο ήταν η «ανάκριση». Με ξύλο, βασανισμούς, απειλές, προχρονολογημένα έγγραφα και τρομοκράτηση, ο ανακριτής Μητσάκος εξανάγκασε τους κατηγορούμενους να ομολογήσουν σχέδια δολιοφθοράς. Την ίδια στιγμή, στην κοινή γνώμη διοχετευόταν πως «ο κομμουνισμός φτάνει ως τον στρατό». Μια δίκη-σκιά, με στημένο σενάριο, ξεκινούσε.

Η Δίκη των Αεροπόρων άρχισε τον Αύγουστο του 1952. Καταδικάστηκαν 2 σε θάνατο, 4 σε ισόβια και άλλοι σε δεκαετείς ποινές. Η κοινή γνώμη είχε πειστεί: κάποιοι πρόδιδαν την πατρίδα. Κανείς δεν ήξερε ότι το μόνο που είχαν κάνει ήταν να υπηρετούν τη χώρα τους.

Το 1953 ξεκίνησε η επανεξέταση. Οι ποινές μειώθηκαν. Το 1955, λίγο μετά την άνοδο του Καραμανλή, δόθηκε αμνηστία και όλοι αφέθηκαν ελεύθεροι. Όμως η ντροπή έμεινε. Είχαν χάσει καριέρες, οικογένειες, τιμή. Το ελληνικό κράτος δεν τους αποκατέστησε επίσημα μέχρι το 1983, όταν ψηφίστηκε ο νόμος 1378/83 από την κυβέρνηση Παπανδρέου.

Η αποκάλυψη ήρθε λίγο αργότερα. Ο Βλάσσης Δέδες, στέλεχος της Πολεμικής Αεροπορίας και διευθυντής ασφαλείας πτήσεων, αποκάλυψε με έγγραφο προς το ΓΕΑ ότι ο Ακριβογιάννης δεν αυτομόλησε, αλλά εκτελούσε αποστολή που του είχε δοθεί από την ίδια την υπηρεσία. Ο πατέρας του, απόστρατος χωροφύλακας, το φώναζε χρόνια. Κανείς δεν τον πίστεψε.

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος δήλωσε το 1977: «Τότε είχα αμφιβολίες. Σήμερα είμαι βέβαιος: ήταν όλοι αθώοι». Ο Γεώργιος Μαύρος είπε το ίδιο. Αλλά οι άνθρωποι εκείνοι είχαν ήδη προδοθεί. Όχι από κάποια κατασκοπεία. Από την ίδια τους την πατρίδα.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords