Γιατί δεν πέφτουν οι τιμές στα τρόφιμα ενώ ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται

“Γιατί οι τιμές των τροφίμων συνεχίζουν να ανεβαίνουν ενώ ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται;”. Εύλογο το ερώτημα των καταναλωτών οι οποίοι ακούν για μείωση του πληθωρισμού για 7ο διαδοχικό βήμα αλλά πηγαίνουν στο σούπερ μάρκετ και έρχονται αντιμέτωποι με ολοένα και υψηλότερες τιμές.

Υπάρχει απάντηση; Υπάρχει. Ο πληθωρισμός δεν καταγράφει τίποτα περισσότερο από τον ρυθμό αύξησης των τιμών σε σχέση με ακριβώς πριν από έναν χρόνο (ή και ακριβώς πριν από έναν μήνα). Έτσι, οι ακριβές τιμές της ενέργειας συγκρίνονται με τις πολύ ακριβότερες αντίστοιχες περυσινές τιμές (ειδικά στα καύσιμα,

στο πετρέλαιο θέρμανσης και στο ρεύμα ή το φυσικό αέριο) και βγάζουν αρνητικό πρόσημο, δηλαδή μείωση τιμών.

Αυτό συμβάλλει καθοριστικά στην “συγκράτηση” του συνολικού πληθωρισμού. Από την άλλη, στα τρόφιμα, το “τσουνάμι” των ανατιμήσεων ήρθε με καθυστέρηση συγκριτικά με την ενέργεια και ουσιαστικά χτύπησε τους Έλληνες καταναλωτές από τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2022 και μετά. Τι θα δούμε λοιπόν τους επόμενους μήνες; Και τον δείκτη μεταβολών των τροφίμων να αρχίσει να υποχωρεί. Και τι θα σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν -σε κάποιες περιπτώσεις θα έχουμε και μειώσεις- αλλά με πιο αργό ρυθμό.

Το “φαινόμενο” εξηγείται και με όρους αγοράς. Οι καταναλωτές ήρθαν αρχικά αντιμέτωποι με την ενεργειακή κρίση. Τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι επιχειρήσεις κλήθηκαν να πληρώσουν υπέρογκους λογαριασμούς φυσικού αερίου, ηλεκτρικού ρεύματος ενώ ανέβηκαν και οι τιμές των καυσίμων. Οι εισαγωγείς και οι παραγωγοί τρόφιμων, δεν πέρασαν αμέσως το υψηλότερο παραγωγικό και μεταφορικό κόστος στις τιμές των προϊόντων τους περιμένοντας να δουν αν πρόκειται για ένα παροδικό ή μόνιμο φαινόμενο. Όταν πλέον κατέστη σαφές ότι η αγορά αντιμετωπίζει μια ενεργειακή κρίση, άρχισε ο κύκλος των ανατιμήσεων ο οποίος συνεχίζεται ακόμη και σήμερα.

Το πώς αυτό έχει εκδηλωθεί χρονικά, αποτυπώνεται στην πορεία του κλαδικού δείκτη τροφίμων που παρακολουθεί η ΕΛΣΤΑΤ. Τον Ιανουάριο του 2022, ο δείκτης των τροφίμων έχει τιμή 105. Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές των τροφίμων είναι μόλις 5% υψηλότερες συγκριτικά με τα επίπεδα του 2020 όταν ακόμη η ακρίβεια ήταν άγνωστη έννοια στην Ελλάδα. Σε ποιο επίπεδο ήταν ο δείκτης της στέγασης; Στο 123 δηλαδή 23% υψηλότερα σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα λόγω της εκτόξευσης του κόστους της θέρμανσης. Φτάνουμε στον Ιανουάριο του 2023.

Πού είναι ο δείκτης τροφίμων; Στο 121 με το δείκτη της στέγασης στο 123. Και τον Μάρτιο -μήνα για τον οποίο έχουμε τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία- έχει ήδη φτάσει στο 123 όσο και τον Φεβρουάριο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι φαίνεται ότι φτάνουμε στην κορύφωση του φαινομένου των ανατιμήσεων και στα τρόφιμα εκτός αν υπάρξει κάποια δυσμενής εξέλιξη. Όπως οι αυξήσεις καθυστέρησαν να περάσουν στην αγορά συγκριτικά με την αύξηση των τιμών της ενέργειας, έτσι και τώρα θα χρειαστούν μερικοί μήνες για να περάσουν οι πρώτες μειώσεις τιμών.

Το επόμενο διάστημα, αναμένεται ότι οι τιμές θα συγκρατηθούν στα σημερινά επίπεδα. Και αυτό θα αποτυπωθεί με μείωση του πληθωρισμού στα τρόφιμα καθώς η σύγκριση θα γίνεται με τις αντίστοιχες ολοένα και υψηλότερες περυσινές τιμές. Μην παραξενευτούμε αν από τον Μάιο και μετά δούμε μονοψήφια ποσοστά στον δείκτη τιμών των τροφίμων. Το 14,4% μπορεί κάλλιστα να γίνει 11,5% τον Απρίλιο, 9,8% τον Μάιο και 8,2% τον Ιούνιο μόνο και μόνο επειδή οι τιμές των τροφίμων θα παραμείνουν στα ίδια με τα σημερινά επίπεδα. Αν έχουμε και κάποιες μειώσεις, ακριβώς λόγω της αποκλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας ο πληθωρισμός των τροφίμων μπορεί να πέσει και κάτω από το 3% μέχρι το τέλος του χρόνου.

Πηγή: THE TOC