Τα Θεοφάνεια του διχασμού…

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Το 1917 η Ελλάδα ήταν ένα… καζάνι που έβραζε!

Τα πολιτικά πάθη και οι αντιπαλότητες είχαν διχάσει την χώρα και η κατάσταση ήταν έκρυθμη…

Ο Εθνικός Διχασμός (1914-1917) υπήρξε μία σειρά γεγονότων που επικεντρώνονται στη διένεξη μεταξύ του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας, Ελευθερίου Βενιζέλου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄

Τα κύρια γεγονότα της διένεξης αφορούν διαδοχικά την παραίτηση του Βενιζέλου, τη δημιουργία ξεχωριστού κράτους με πρωτοβουλία του στη Βόρεια Ελλάδα με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη και την εκδίωξη του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα μετά από παρέμβαση των δυνάμεων της Αντάντ.

Η διένεξη αυτή χώρισε τη χώρα σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα και προκάλεσε εξαιρετικά βαθύ χάσμα στην ελληνική κοινωνία.

Οι επιπτώσεις του χάσματος παρέμειναν ως το τέλος της δεκαετίας του ’30.

Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν μάλιστα, ότι και η Μικρασιατική καταστροφή μετέπειτα, ήταν σε μεγάλο βαθμό απόρροια του Εθνικού Διχασμού.

ΤΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑΚΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

Ο πιο περιπετειώδης εορτασμός των Θεοφανείων υπήρξε ήταν εκείνης της χρονιάς.

Ποτέ άλλοτε μια θρησκευτική τελετή δεν έλαβε τόσο έντονο πολιτικό χαρακτήρα. Γενικότερα οι γιορτές εκείνης της εποχής, δηλαδή τα Χριστούγεννα του 1916, ο εορτασμός της Πρωτοχρονιάς και τα Θεοφάνεια έμειναν αξέχαστα, αφού βρήκαν την Ελλάδα βαθιά διχασμένη και την πρωτεύουσά της να αποθεώνει τον βασιλιά Κωνσταντίνο.

Ογκώδεις διαδηλώσεις ξεκινούσαν από την πλατεία Ομονοίας για να καταλήξουν στο Παλάτι της Ηρώδου του Αττικού –όπου σήμερα το Προεδρικό Μέγαρο– για να ψάλουν ομαδικά τα Κάλαντα στον «Κουμπάρο», όπως αποκαλούσαν τότε τον Κωνσταντίνο.

Και αντί για Κάλαντα έψαλαν «Του Αητού ο Γιoς» και διάφορες παραλλαγές της εποχής.

Η Ελλάδα ήταν χωρισμένη στα δύο.

Στο «Κράτος των Αθηνών» και στο «Κράτος της Θεσσαλονίκης».

Το πρώτο έχοντας ως Πρωθυπουργό τον καθηγητή Σπυρίδωνα Λάμπρο και το δεύτερο έχοντας την τριανδρία Ελ. Βενιζέλου, Π. Κουντουριώτη και Π. Δαγκλή.

Άγγλοι, Γάλλοι και Ιταλοί επιχείρησαν ανεπιτυχώς να καταλάβουν στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας.

Η καθιερωμένη εκδήλωση της Κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού στον Πειραιά μετατράπηκε στην ογκωδέστερη διαδήλωση που γνώρισε ποτέ η Αττική.

Η μετακίνηση ανθρώπινων ομάδων απ’ όλα τα μέρη της χώρας προς το επίνειο των Αθηνών υπήρξε πρωτοφανής.

Οι ουρές στα ταμεία του Σιδηροδρόμου που οδηγούσε στον Πειραιά είχαν σχηματιστεί από τα χαράματα, με αποτέλεσμα η Εταιρεία του Σιδηροδρόμου να αναγκαστεί να κλείσει τις πόρτες για να αποφευχθούν ατυχήματα. Οι πόρτες έσπασαν και τα βαγόνια πλημμύρισαν από κόσμο που καθόταν στα παράθυρα, κρεμόταν από τις πόρτες ή είχε ανεβεί στις οροφές των βαγονιών.

ΒΟΥΛΙΑΞΑΝ ΠΛΟΙΑ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ

Μεταξύ του τότε Δημαρχείου του Πειραιώς, του Τινάνειου Κήπου και της Αγίας Τριάδος οι χώροι είχαν κατακλυστεί από κόσμο.

Όπως και η αποβάθρα, οι εξώστες, τα παράθυρα, οι στέγες των σπιτιών, οι λέμβοι, οι φορτηγίδες και τα ατμόπλοια.

Ένα μικρό ατμόπλοιο, το «Κύμα», δεν άντεξε τον κόσμο και έγειρε επικίνδυνα προς τη μία πλευρά, βούλιαξε, στέλνοντας στο κρύο νερό μερικούς από τους επιβάτες, καθώς και τρεις κυρίες με τα καπελίνα τους.

Πράσινες γιρλάντες, γλάστρες και φοινικοειδή στόλιζαν την εξέδρα, τα λάβρα των Σωματείων και οι χρυσές στολές των αξιωματικών με τα λοφία συμπλήρωναν την εικόνα.

Η άφιξη του Κωνσταντίνου και όλης της βασιλικής οικογένειας σήμανε γενικό συναγερμό.

Η μπάντα να παιανίζει τον βασιλικό ύμνο, οι καμπάνες των εκκλησιών να δημιουργούν κλίμα και οι σειρήνες των πλωτών ένα σωστό πανδαιμόνιο.

Όσο για τους ιερωμένους έφθασαν εν πομπή, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη και Πρόεδρο της Ιεράς Συνόδου Θεόκλητο, ο οποίος πέραν των άλλων αφού έψαλε το «Πολυχρόνιον» -ανάμεσα σε ζητωκραυγές και συνθήματα- τελείωσε λέγοντας πως «τοιούτος Βασιλεύς δεν εκθρονίζεται.

Τον αναμένει το Αυτοκρατορικόν διάδημα των Κωνσταντίνων»!

Ο αργυρός σταυρός ρίχτηκε στη θάλασσα, ενώ πάνω από το κεφάλι του Κωνσταντίνου πετούσαν τρία περιστέρια που άφηνε από τα χέρια του ο γνωστός Πειραιώτης καταστηματάρχης Κ. Λάγκας Σαλιπάστρας.

Ήταν δε η μόνη ίσως εποχή που υπήρξαν έντονες φιλογερμανικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα υπέρ του Γερμανού αυτοκράτορα που στήριζε το καθεστώς του Κωνσταντίνου. Οι εξελίξεις βέβαια δεν ανταποκρίθηκαν στο κλίμα του εορτασμού των Θεοφανείων. Λίγους μήνες αργότερα, ο Κωνσταντίνος έφευγε από την Ελλάδα, τοποτηρητής αναλάμβανε ο γιος του Αλέξανδρος, ο Ελ. Βενιζέλος σχημάτιζε την Κυβέρνησή του υπό την προστασία γαλλικών στρατευμάτων και τον Ιούνιο 1917 κήρυσσε επισήμως τον πόλεμο στις κεντρικές δυνάμεις.

Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Την ίδια ώρα ο Βενιζέλος βρισκόταν μακριά από τον βασιλια, αφού ως πρωθυπουργός  της Προσωρινής Κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης, παρεστη στην τελετή αγιασμού των υδάτων στον Θερμαϊκό.

Το κλικ του ανώνυμου φωτογράφου, που στέκεται σε πλεούμενο, έπιασε πάνω στην ξύλινη αποβάθρα του λιμανιού μια συμπαγή ομάδα των εορταζόντων, με τον κλήρο, τους επισήμους και τους πιστούς.

Κεντρικό πρόσωπο ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με το λευκό μούσι και το επίσημο καπέλο της εποχής, δεξιά του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γενναδίου.

Γύρω τους συνωστίζονται τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης της Τριανδρίας, που είχε συγκροτηθεί το καλοκαίρι του 1916, αξιωματικοί του κινήματος της Εθνικής Άμυνας και εκπρόσωποι των στρατευμάτων της Αντάντ που πολεμούσαν τους Γερμανούς στο Μακεδονικό Μέτωπο, δηλαδή των συμμάχων Γάλλων, Βρετανών, Σέρβων, Ρώσων και Ιταλών.

Το βαρύ ντύσιμο των συμμετεχόντων στο θρησκευτικό δρώμενο δείχνει ότι επικρατούσε παγωνιά.

Ίσως ο λόγος αυτός να δικαιολογεί και την απουσία κολυμβητών.

Έτσι η ρίψη και η ανάσυρση του σταυρού από τη θάλασσα γίνεται από τους κληρικούς με σχοινί.

Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη διαδικασία ανάσυρσης, εκτός από τον δεσπότη Γεννάδιο που βλέπει μακριά, πιθανώς τα καΐκια με τους ναυτικούς του Θερμαϊκού που συμμετείχαν στη γιορτή του αγιασμού των νερών με την προσδοκία να γίνουν πιο ήρεμα στις πλόες τους.

Η απαγόρευση των κολυμβητών να πιάσουν τον σταυρό μπορεί να έγινε και για λόγους ασφαλείας, καθώς τα νερά του Θερμαϊκού έκρυβαν στο βυθό τους επικίνδυνα κατάλοιπα πυρομαχικών από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις της πολεμικής δεκαετίας.

Πληροφορίες

Τα Αθηναϊκά

Ekriti

The post Τα Θεοφάνεια του διχασμού… appeared first on Militaire.gr.