NYT: Γιατί η Ευρώπη είναι πάντα σε κρίση

Τον Ιούλιο του 2020, μαζί με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους και εμπειρογνώμονες, μου ζητήθηκε να συμμετάσχω σε μια άσκηση πολιτικής. Οργανώθηκε από ένα γερμανικό think tank και μας ζητήθηκε να υπολογίσουμε τι θα συνέβαινε εάν ο Ματέο Σαλβίνι ή η Μαρίν Λεπέν, οι ακροδεξιοί ηγέτες στην Ιταλία και τη Γαλλία, έβγαιναν στην εξουσία.

Περάσαμε αρκετές ώρες συζητώντας πώς θα αντιδρούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση σε κάθε περίπτωση. Για ένα πράγμα ήμασταν σίγουροι: Θα αποτελούσε καταστροφή.

Της

Κανένα από τα δύο σενάρια, φυσικά, δεν επαληθεύτηκε. Στην Ιταλία, ο Μάριο Ντράγκι είναι πρωθυπουργός και ο Ματέο Σαλβίνι υποχώρησε στις εκλογές. Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν νίκησε την Μαρίν Λεπέν Την ίδια μέρα, έχασε και ο δεξιός πρωθυπουργός της Σλοβενίας, θαυμαστής του Ντόναλντ Τραμπ. Ήταν μερικές καλές ώρες για την Ευρώπη.

Και τόσο περίπου όσο κράτησαν οι καλές ώρες. Στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η ανακούφιση μετατράπηκε γρήγορα σε άγχος. Στις γαλλικές βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο, στη χώρα κ. Μακρόν μπορεί να χάσει την πλειοψηφία και να αναγκαστεί σε άλλους συμβιβασμούς με την ακροδεξιά ή τη ριζοσπαστική αριστερά. Αυτή είναι η νέα ανησυχία. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, αφού εξασφάλισε την επανεκλογή του στις αρχές Απριλίου, παραμένει μια ανατρεπτική παρουσία στην πολιτική σκηνή. Και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζεται.

Ένα τέτοιο άγχος είναι συνηθισμένο στην Ευρώπη. Πολλοί φαίνεται να πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία σε διάφορες μορφές προσφέρει στους Ευρωπαίους ευημερία και ειρήνη από τη δεκαετία του 1950, βρίσκεται πάντα στο κατώφλι της καταστροφής. Η περασμένη δεκαετία – που περιελάμβανε την κρίση χρέους, την προσφυγική κρίση, το Brexit, την άνοδο της ακροδεξιάς και, κυρίως, την πανδημία – έχει προκαλέσει τακτικά φωνές που μιλούν για το επικείμενο τέλος της ένωσης. Κι όμως, παρ’ όλα αυτά, αντέχει. Σε έναν κόσμο πολέμου και καταστροφής, χρειάζεται να ενωθεί ακόμα περισσότερο.

Η σταθερότητα της Ένωσης είναι ίσως το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της. Αλλά δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στη θεσμική σταθερότητα. Η Ευρώπη αποτελεί και πάλι ένα επικίνδυνο μέρος. Όπως είπε κάποτε ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας, ο Carl Bildt, κάποτε περιβαλλόταν από φίλους, αλλά τώρα περιβάλλεται από «φωτιές». Ορισμένοι γείτονες προσπαθούν ενεργά να υπονομεύσουν την ένωση και να καταστρέψουν όλα όσα πρεσβεύει η Ευρώπη, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να είναι το τελευταίο παράδειγμα που προκαλεί τρόμο. Μπροστά σε έναν τέτοιο κίνδυνο, που απειλεί να επιστρέψει την ήπειρο στη βαρβαρότητα, η υπόθεση για πιο στενή σύνδεση στην Ε.Ε. είναι ακόμη πιο επιτακτική.

Ευτυχώς, οι Ευρωπαίοι έχουν γνωρίσει καλύτερα ο ένας τον άλλον τον τελευταίο καιρό. Κατά τη διάρκεια της κρίσης πριν από μια δεκαετία, άνθρωποι σε όλη την ήπειρο παρακολούθησαν τις έντονες συζητήσεις στο ελληνικό κοινοβούλιο. Η μοίρα της Ελλάδας, δεσμευμένη σε επώδυνες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, είχε απήχηση πολύ πιο πέρα ​​από τα σύνορά της. Οι Ευρωπαίοι δείχνουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για την Πολωνία και την Ουγγαρία που περιορίζουν την ανεξαρτησία των δικαστικών αρχών και του Τύπου και θέλουν το κράτος δικαίου να γίνεται σεβαστό στα κράτη μέλη.

Ο βίαιος πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο αυξανόμενος οικονομικός και πολιτικός καταναγκασμός της Κίνας, έχουν φέρει τους Ευρωπαίους πιο κοντά, ακόμη περισσότερο. Συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυτές τις καταιγίδες μόνοι τους: Νιώθουν ότι ο τρόπος ζωής τους απειλείται και δοκιμάζονται τα αντανακλαστικά. Μπορεί να μην είναι τόσο ευχαριστημένοι με την Ευρωπαϊκή Ένωση -τον τρόπο που λειτουργεί, τους συμβιβασμούς στους οποίους βασίζεται- αλλά είναι σίγουρα πιο ευτυχισμένοι εντός αυτής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια ομοσπονδιακή, κρατική δομή που θα πρέπει να είναι αρκετά ισχυρή για να υπερασπιστεί τα κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα ενόψει των γεωπολιτικών αντιξοοτήτων. Έχει ένα εκτελεστικό όργανο (την Επιτροπή), ένα κοινοβούλιο που εκπροσωπεί τους πολίτες, το Συμβούλιο που εκπροσωπεί τα κράτη, ένα ανεξάρτητο δικαστήριο, μια κεντρική τράπεζα και ακόμη μια κοινή συνοριοφυλακή. Αυτή η στιβαρή ομοσπονδιακή αρχιτεκτονική είναι το θεμέλιο της σταθερότητας της Ευρώπης.

Στην πράξη, όμως, δεν είναι όπως οι ομοσπονδιακές δομές στην Αμερική ή τη Γερμανία. Στις Βρυξέλλες, την de facto πρωτεύουσα της ένωσης, τα κράτη μέλη λαμβάνουν τις περισσότερες αποφάσεις. Όταν οι Ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συναντώνται, το κάνουν ως εθνικοί ηγέτες: Έχουν εκλεγεί για να ενεργούν προς το συμφέρον όχι της Ευρώπης αλλά των εθνών τους. Όποιο κι αν είναι το επίμαχο θέμα, συνεδριάζουν και βάζουν στο τραπέζι τις εθνικές τους ανησυχίες στη διαπραγμάτευση. Στο τέλος, ο καθένας θα βρει κάποιες από τις προτάσεις του στον τελικό κείμενο συμβιβασμού.

Το σύστημα έχει σίγουρα τα πλεονεκτήματά του. Εγγυάται λίγο – πολύ την εθνική ιδιοκτησία της ευρωπαϊκής απόφασης: Όλοι αναγνωρίζουν το δακτυλικό τους αποτύπωμα στην τελική συμφωνία. Αυτή η κοινωνική ένωση βοηθά να εξηγηθεί γιατί έχει επιβιώσει σε πολλές κρίσεις με τα χρόνια: τα κράτη μέλη έχουν επενδύσει σε αυτήν, εξαρτώνται από αυτήν και το σημαντικότερο, θέλουν να επιβιώσουν. Αλλά το μειονέκτημα αυτής της προσέγγισης είναι ότι επιδιώκοντας σύνθεση για σχεδόν κάθε ζήτημα, η Ευρώπη γίνεται τόσο ισχυρή όσο και ο πιο αδύναμος κρίκος της. Οι ηγέτες παίρνουν τακτικά «μισές» αποφάσεις επειδή ορισμένες χώρες αρνούνται να προχωρήσουν παραπέρα, με τα αποτελέσματα που δεν ανταποκρίνονται πάντα στις πραγματικές ανάγκες τη Ευρώπης.

Μερικά παραδείγματα: Η Ουγγαρία έχει μπλοκάρει αρκετές δηλώσεις εξωτερικής πολιτικής κατά της Ρωσίας ή της Κίνας ενώ οι άλλες χώρες συμφώνησαν. Η Πολωνία, από την πλευρά της, μείωσε μόνη της τους κλιματικούς στόχους της Ευρώπης. Και πριν από τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, η κυβέρνηση στο Παρίσι καθυστέρησε μια απόφαση για εμπάργκο στο πετρέλαιο κατά της Ρωσίας, φοβούμενη ότι η επακόλουθη αύξηση των τιμών της ενέργειας θα μπορούσε να ευνοήσει την Μαρίν Λεπέν στην εκστρατεία της κατά του Εμανουέλ Μακρόν. Συχνά, η Ευρώπη είναι το πεδίο για το παιχνίδι των κρατών μελών που επιδιώκουν να προωθήσουν τα δικά τους στενά συμφέροντα.Ο κ. Μακρόν, όσο «φιλοευρωπαίος» κι αν είναι, δεν αποτελεί εξαίρεση.

Γι’ αυτό οι εκλογές συχνά προκαλούν τέτοιους πονοκεφάλους. Η δημοκρατία, ασφαλώς, είναι η δύναμη της Ευρώπης. Είναι η βασική αξία της Ε.Ε, εκεί που χτυπά η καρδιά της. Αλλά η δημοκρατία είναι επίσης η αδυναμία της Ευρώπης. Αυτό συμβαίνει επειδή η ένωση δεν είναι πραγματικά ευρωπαϊκή: Περιλαμβάνει 27 ξεχωριστές, εθνικές δημοκρατίες. Εάν σε ένα από τα κράτη εκλεγεί μια ευρωσκεπτιστική κυβέρνηση, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο ολόκληρο το εγχείρημα, το οποίο εξαρτάται από την ομοφωνία. Η Ε.Ε. ουσιαστικά κρατιέται όμηρος κάθε φορά που διεξάγονται εκλογές κάπου.

Οι γαλλικές εκλογές, είπε ο κ. Μακρόν, ήταν «ένα δημοψήφισμα για την Ευρώπη». Το πρόβλημα με την Ευρώπη είναι ακριβώς αυτό: Κάθε εκλογές είναι ένα δημοψήφισμα για την Ευρώπη, σε κάθε γωνιά της ηπείρου. Θα ήταν περίεργο εάν οι πολιτειακές εκλογές στη Μοντάνα ή στο Μισιπή κινδύνευαν να αναιρέσουν τη Δημοκρατία ή να εκτροχιάσουν την εξωτερική πολιτική. Στην Ευρώπη, αυτό είναι φυσιολογική πρακτική. Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος που, παρά την επιτυχία της ως παγκόσμιας οικονομικής δύναμης και ως φάρος σταθερότητας, η Ευρώπη συχνά στερείται εμπιστοσύνης και μοιάζει ευάλωτη στον πιο ήπιο αντίθετο άνεμο.

Ωστόσο, αυτό το παράδοξο δεν χρειάζεται να είναι μόνιμο. Σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από αστάθεια, μεγάλο ανταγωνισμό και αυξανόμενες τιμές, η Ευρώπη πρέπει να φροντίσει τον εαυτό της – και έχει μέσα να κάνει. Ένα σταδιακό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, που πιθανότατα θα οριστικοποιηθεί αυτή την εβδομάδα, είναι μόνο η αρχή. Στον απόηχο του πολέμου στην Ουκρανία, η συλλογική παροχή άμυνας και η ασφάλεια είναι επίσης απαραίτητη, όπως και μια ενεργειακή ένωση. Επιπλέον, μπορεί επίσης να είναι απαραίτητο κάποιο είδος δημοσιονομικής ένωσης – που ενισχύει την τρέχουσα νομισματική ένωση – για τον συντονισμό των σοβαρών επενδύσεων που απαιτούνται για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ενίσχυση της ενότητας, μια ομάδα Ευρωπαίων διανοουμένων την περασμένη εβδομάδα ζήτησε ακόμη και τη δημιουργία Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.

Δεν είμαι σίγουρη ότι η ένωση θα φτάσει ποτέ σε αυτό. Αλλά θα ήταν ωραίο αν στην άσκηση του think tank στο Βερολίνο φέτος, αντί να ανησυχούμε για τα χειρότερα σενάρια, θα μπορούσαμε να αφήσουμε τους εαυτούς μας να φανταστούμε μια πιο τολμηρή, ισχυρότερη Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν μπορούσαμε όλοι να επιτρέψουμε στην Ευρώπη να σταθεί λίγο περισσότερο στα πόδια της, αυτό θα έκανε τη διαφορά στον κόσμο.

The post NYT: Γιατί η Ευρώπη είναι πάντα σε κρίση appeared first on Militaire.gr.