Οι «Αράχωβες» του Βορρά

του Πασχάλη Μεντίζη

Χωριά - φαντάσματα, στις οπλές χιονόδοξων βουνών. Λίμνες απόκοσμες, λαξευμένες από τη λήθη και την αχλύ, ενίοτε κι από ανθρώπινο χέρι. Δάση πυκνά, οξιάς, καστανιάς, αρκεύθου κι ελάτης, καμβάδες των μελαγχολικών εποχών. Μονοπάτια με οδηγό τη θέληση και προορισμό το ανεξερεύνητο, κάτω από μελανιασμένους ουρανούς, δεσποτικά κάστρα με παντοτινή, ολόγυρη θέα. Φαράγγια νεφοσκεπή, με δάπεδα υγρά, χαράδρες όπου το βλέμμα γλιστρά και παραδίνεται. Ποταμοί σού ψιθυρίζουν αδιάκοπα και καταρράκτες που ζεματούν σου γνέφουν. Οροπέδια, τυρφώνες και πλατανότοποι σχεδόν ανέγγιχτοι, σταχτίλευκα

ρόμπολα, χαλκοκόκκινα σφενδαμόφυλλα, νούφαρα και μίσχοι λύγεροι. Αλπικά λιβάδια, τριεθνικές βουνοκορφές με Ιστορία αβάσταχτη και βράχοι που ορειβατούν. Πλαγιές που περιμένουν στωικά να τους τρυπήσουν τα μπατόν, κι ας είναι κατηφόρα.

Από τα κρυστάλλινα δειλινά στον Παλαιό Παντελήμονα ώς τα κελαρύσματα του Βοϊδοδομάτη στον λαιμό του Βίκου, από τις αγέρωχες πέτρες των Ζαγοροχωρίων και τις κολυμπήθρες του Πάπιγκου ώς το μυστικό του Αγίου Αχιλλείου, από τα λίθινα αρχοντόσπιτα του Νυμφαίου ώς το σιβηρικό Νευροκόπι και το αλπικό Φαλακρό, κι από 'κει ώς το χρυσοφόρο Παγγαίο και την Κοιλάδα του Ορφέα, μέχρι την πανδαισία του Βόρα, τα Βλαχοχώρια στην ομπρέλα της Βασιλίτσας και την κιβωτό της Βάλια Κάλντα, και πίσω στο Λιτόχωρο και τη Χαράδρα του Ενιπέα, στις απολήξεις θεϊκών ποδιών: ο Βορράς κρύβει καλά τα δικά του, ανεπεξέργαστα διαμάντια.

Τα χίλια πρόσωπα που παίρνει τον χειμώνα η Βόρεια Ελλάδα είναι διαλεχτά, ένα κι ένα. Πέντε μάς φτάνουν, αρκούν για να διεγείρουν το ενδιαφέρον -του αυθημερόν, του ρεβεγιόν, του «σουκού» και, φυσικά, του επενδυτικού- για τα υπόλοιπα:

Καϊμάκτσαλαν

Υποαλπικές λίμνες, καταρράκτες, ιαματικά νερά, σκι, υπερπολυτελείς ξενώνες, απομόνωση και κοσμικότητα: Ο δημοφιλέστερος, ίσως, χιονοδρομικός προορισμός της Β. Ελλάδας τα έχει όλα. Αφού κατέβεις από τον αναβατήρα, αγναντέψεις τη μαγεία, χαράξεις με απαιτητικά σλάλομ το χιόνι και θες κι άλλο, κατηφόρισε στον γραφικό Παλαιό Αγ. Αθανάσιο και την Παναγίτσα. Πάρε στο πιάτο σου τη Βεγορίτιδα, χόρτασε με τις πυκνές συστοιχίες μαυρόπευκων κι ελάτων.

Πόζαρ

Συνέχισε στα Λουτρά Πόζαρ. Πριν βουτήξεις, κάνε τη διαδρομή από το μονοπάτι ώς τον καταρράκτη της Κουνουπίτσας, θα σε αποζημιώσει. Αν δεν έχει καιρό, φτάσε και στο οροπέδιο Ντόμπρο Πόλε, έναν ενεργό τυρφώνα, τον μεγαλύτερο της Ελλάδας, με υγρά λιβάδια και σφαγνώνες, τεράστιου βοτανικού και φυτογεωγραφικού ενδιαφέροντος. Επιστρέφοντας, «εξιλεώσου» στα νερά των 37oC.

Νυμφαίο

Ένα θαύμα στο Βίτσι. Χιονοαπόλαυση, πεζοπορία, καταφύγια αρκούδας και λύκων, δάση οξιάς, μανιταρόβολτες, κανό και ιππασία στη λίμνη Ζάζαρη, αρχιτεκτονικό οφθαλμόλουτρο: Το χωριό που μεσουράνησε στην αργυροχρυσοχοΐα πριν αιώνες και αναστήθηκε πριν λίγα χρόνια (χάρις και στον Γ. Μπουτάρη), με την οργιώδη βλάστηση, με τα άψογα καλντερίμια και τα επιβλητικά αρχοντικά, είναι η απόδραση που πάντα έψαχνες.

Απέχει λίγα χιλιόμετρα από την πανέμορφη Φλώρινα και λίγα ακόμη από το χιονοδρομικό κέντρο της Βίγλας, στο Πισοδέρι. Πίσω, δεσπόζουν οι Πρέσπες. Μια, ακόμη, μεγάλη ιστορία.

Πρέσπες - Άγιος Αχίλλειος

Το σημείο μηδέν στο τριεθνές, η εσχατιά της Ελλάδας στα βορειοδυτικά, η γωνιά με την ασύλληπτη ομορφιά. Στη σκιά του Βαρνούντα και του Τρικλάριου, οι δύο τεράστιες λίμνες έχουν να σου προσφέρουν σαγηνευτικές, θαυματουργές εικόνες. Ιστορία, Ορθοδοξία, αρχιτεκτονική, γαστρονομικές υπερβάσεις, ανεκτίμητη βιοποικιλότητα, σπίτια - κοσμήματα, από χώμα, νερό και πέτρα: η φύση και ο άνθρωπος στα καλύτερά τους.

Ψαράδες, Άγιος Γερμανός και, το κερασάκι, Άγιος Αχίλλειος, ένα από τα δύο μοναδικά κατοικημένα νησιά λιμνών στη χώρα, μπορούν να σου χαρίσουν δύο αισθήσεις που πουθενά αλλού δεν... συμπεθεριάζουν, αλλά εκεί συζούν: ένταση και γαλήνη.

Όλυμπος

Ελατοχώρι, Λιτόχωρο, Παλαιοί Πόροι και για... σβήσιμο Παλαιός Παντελεήμονας: τι να πρωτοδιαλέξεις, τι να πρωτοκάνεις και πού να πρωτοπάς. Το βουνό των Θεών τα συνδυάζει όλα: Χιονοδρομία, ορειβασία, αναρρίχηση, πεζοπορία, ποδηλασία, φυσιολατρία, γαστριμαργία, τσιπουρογευσία, κοσμικότητα.

Ο δεύτερος εγγύτερος στη Θεσσαλονίκη χειμερινός προορισμός μετά το Σέλι, θα σε αιχμαλωτίσει ακόμη ακόμη από την Εθνική Οδό, όσο θα συλλαμβάνει το βλέμμα σου η επιβλητική του όψη. Στον Κάτω Όλυμπο, το γραφικό Λιτόχωρο, μέσα στη Χαράδρα του Ενιπέα, θα σε έχει πιάσει από... τα μαλλιά, ενώ θα αρχίσεις να παραδίνεσαι στους παραδοσιακούς Παλαιούς Πόρους. Στον Παλαιό Παντελεήμονα, μεταξύ αναπαλαιωμένων και πλακόστρωτων, δεν θα υπάρχει γυρισμός.