Σε λίγα χρόνια δεν θα χρειαζόμαστε τις εισαγωγές αίματος από την Ελβετία

Σε λίγα χρόνια δεν θα χρειαζόμαστε τις εισαγωγές αίματος από την Ελβετία 21.03.2019Νέα

Οι εθελοντές θα μπορούν να πηγαίνουν συγκεκριμένες ώρες και μέρες, προγραμματισμένα, για να προσφέρουν αίμα, μέσα σε ένα ευχάριστο περιβάλλον, που δεν θα θυμίζει σε τίποτα το στενόχωρο περιβάλλον του νοσοκομείου

Από τη
Ρίτα Μελά

Γυρίζει σελίδα το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας με μια σειρά από έργα που έχουν ολοκληρωθεί, όπως το Εθνικό Μητρώο Εθελοντών, όπου ήδη είναι εγγεγραμμένα πάνω από 638.000 μέλη ή προγραμματίζονται να γίνουν στο άμεσο μέλλον, όπως οι δύο πρώτες αίθουσες αιμοδοσίας,

εκτός νοσοκομείων, που βρίσκονται η μία στο Αιγάλεω και η άλλη κοντά στο υπουργείο Εργασίας.

Στις αίθουσες αυτές οι εθελοντές αιμοδότες θα μπορούν να απευθύνονται συγκεκριμένες ώρες και μέρες, προγραμματισμένα, για να προσφέρουν αίμα, μέσα σε ένα ευχάριστο περιβάλλον, που δεν θα θυμίζει σε τίποτα το στενόχωρο περιβάλλον του νοσοκομείου, με τους ασθενείς που υποφέρουν και το εξαντλημένο νοσηλευτικό προσωπικό.

Επίσης, ένα άλλο μεγάλο έργο που ολοκληρώνεται και θα εγκαινιαστεί μέσα στον Μάιο είναι η μεγάλη αίθουσα κεντρικής συλλογής και επεξεργασίας αίματος στο Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ), όπου οι μονάδες θα διαχωρίζονται σε πλάσμα, αιμοπετάλια και συμπυκνωμένα ερυθρά, και θα διανέμονται στα νοσοκομεία ανάλογα με τις ανάγκες τους.

«Είμαστε σε κάλο δρόμο και μπορώ να πω ότι με την πρόοδο που έχουμε σημειώσει ίσως σε λίγα χρόνια να μη χρειαζόμαστε να κάνουμε εισαγωγές σε αίμα από την Ελβετία» μας είπε η πρόεδρος του ΕΚΕΑ Χάρις Ματσούκα και εξήγησε: « Εχουμε κάνει πολλές βελτιωτικές κινήσεις. Από το 2017 έχουν συγκεντροποιηθεί οι 96 αιμοδοσίες της χώρας, που ήταν στα νοσοκομεία της χώρας, σε τέσσερα κέντρα και ο στόχος μας είναι να γίνουν δύο τα κέντρα, ένα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη, όπως στο εξωτερικό. Επίσης στόχος μας είναι να δημιουργηθούν ειδικοί ευχάριστοι χώροι εκτός νοσοκομείων για τους εθελοντές αιμοδότες. Ηδη οι δύο πρώτες αίθουσες είναι σχεδόν έτοιμες και αναμένεται να λειτουργήσουν. Η μία αίθουσα είναι στο Αιγάλεω, διπλά στο γήπεδο, και η άλλη δίπλα από το υπουργείο Εργασίας στην Αθήνα».

Μπορεί οι δύσκολες εποχές για την επάρκεια του αίματος να παραμένουν το καλοκαίρι και οι γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα, ωστόσο το ΕΚΕΑ εκσυγχρονίζεται, όπως μας είπε η πρόεδρός του Χάρις Ματσούκα. «Είμαστε στην ίδια θέση που ήμασταν πέρυσι με τις ίδιες ελλείψεις, κυρίως το καλοκαίρι, που είναι η πιο δύσκολη περίοδος για την αιμοδοσία. Αυτό όμως που έχει γίνει έως σήμερα είναι ότι βρισκόμαστε ένα βήμα πιο κοντά ως στην κεντρική συλλογή. Στα τέσσερα κέντρα που υπάρχουν συλλέγονται όλες οι μονάδες αίματος από τα νοσοκομεία και τις επεξεργαζόμαστε. Σήμερα γνωρίζουμε πόσο αίμα διαθέτουμε, πότε λήγει και το διοχετεύουμε ανάλογα με τις ανάγκες κάθε περιοχής» ανέφερε η κυρία Ματσούκα.

Σήμερα στα τέσσερα κέντρα αιμοδοσίας που λειτουργούν στη χώρα γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι στο αίμα ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλειά του (π.χ. μονάδες αίματος μολυσμένες από ιούς και μικρόβια, π.χ. ηπατίτιδες, καταστρέφονται). Στη συνέχεια διαχωρίζονται τα πολύτιμα συστατικά του αίματος (πλάσμα, αιμοπετάλια, ερυθρά αιμοσφαίρια) και η ποσότητα αυτή επιστρέφεται στα νοσοκομεία.

Εάν κάποιο νοσηλευτικό ίδρυμα έχει ανάγκη από αίμα, ζητάει από τα γειτονικά νοσοκομεία ή ακόμα και από θεραπευτήρια που βρίσκονται σε άλλες νομαρχιακές περιφέρειες. Ωστόσο, όπως μας διευκρινίζει η κυρία Ματσούκα, το γεγονός ότι το αίμα είναι πάντα σε έλλειψη κάνει τις διοικήσεις να νιώθουν ανασφάλεια και να είναι ιδιαίτερα συγκρατημένες, με συνέπεια να μη «δανείζουν» εύκολα μονάδες αίματος παρά μόνο εάν το άλλο θεραπευτήριο βρίσκεται σε έκτακτη ανάγκη.

Ευαίσθητο προϊόν το αίμα

Να τονίσουμε εδώ ότι το αίμα είναι ένα προϊόν με ημερομηνία λήξης, με διάρκεια ζωής 35-42 ημέρες, και σε αυτό το διάστημα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητοι μοριακοί έλεγχοι, να διαχωριστούν τα παράγωγα προϊόντα του και να διοχετεύει εκεί όπου πραγματικά το έχουν ανάγκη. «Εάν σε μια εθελοντική αιμοδοσία συλλέξω 15.000 μονάδες αίματος, θα πρέπει να έχω μια κεντρική εικόνα πού πρέπει να τις διαθέσω άμεσα μετά την επεξεργασία τους. Και πρέπει να τις δώσω εκεί όπου πραγματικά υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη» μας είπε η πρόεδρος του ΕΚΕΑ Χάρις Ματσούκα και συνέχισε: «Με τα νέα ηλεκτρονικά εργαλεία που εφαρμόζουμε σταδιακά θα έχουμε και την κεντρική εικόνα που χρειαζόμαστε».

Οι δύσκολες περίοδοι για το αίμα

Το καλοκαίρι είναι η πιο κρίσιμη εποχή για την αιμοδοσία, γιατί οι εθελοντές αιμοδότες μειώνονται λόγω των διακοπών, ενώ εξακολουθούν να είναι αυξημένες οι απαιτήσεις των ασθενών που χρειάζονται αίμα, όπως οι 3.000 ασθενείς με μεσογειακή αναιμία, τα θύματα τροχαίων ατυχημάτων και γενικά χιλιάδες άνθρωποι που χρειάζονται χειρουργείο.

Το 2016, όμως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), συνέβη το παράδοξο, η Ελλάδα να είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε συλλογή αίματος ανά κάτοικο, όπως μας είπε η πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) Χάρις Ματσούκα.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Ελβετία, με την οποία έχουμε σχεδόν ίδιο πληθυσμό και από την οποία αγοράζουμε 25.000 μονάδες αίματος το χρόνο αντί 4.000.000 ευρώ, συνέλεξε 295.000 μονάδες αίματος. Τον ίδιο χρόνο η χώρα μας συνέλεξε 555.000 μονάδες αίματος. Κάθε χρόνο, συνολικά, συλλέγουμε 580.000 μονάδες αίματος, συμπεριλαμβανομένου και του εισαγόμενου. Τι συμβαίνει λοιπόν και ξεμένουμε από αίμα κάθε καλοκαίρι; Η απάντηση είναι η γραφειοκρατία, η σπάταλη του αίματος που γίνεται κυρίως στα χειρουργεία, και ο κατακερματισμός των υπηρεσιών αιμοδοσίας.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να προσθέσουμε και το ότι λόγω των κουνουπιών και των κρουσμάτων ελονοσίας που παρουσιάζονται στην Καρδίτσα, στη βόρεια Ελλάδα και την Πελοπόννησο ολόκληρες περιοχές μπαίνουν σε καραντίνα, με συνέπεια να αποκλείονται οι αιμοδότες.

Θέμα εκπαίδευσης

Επιπροσθέτως υπάρχει ακόμα ένα θέμα που είναι υπό συζήτηση τα τελευταία πολλά χρόνια και αφορά τη διαχείριση του αίματος. Σύμφωνα με την πρόεδρο του ΕΚΕΑ, πολλές φορές γίνεται κακή διαχείριση του αίματος από το ιατρικό προσωπικό. Γίνεται σπάταλη και αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με ειλικρίνεια. «Οι ανάγκες της χώρας σε αίμα για τους ασθενείς με μεσογειακή αναιμία είναι 110.000 μονάδες αίματος τον χρόνο. Εμείς συλλέγουμε περίπου 580.000 μονάδες αίματος, εκ των οποίων οι 25.000 είναι εισαγόμενες από την Ελβετία και μας στοιχίζουν 4.000.000 ευρώ ετησίως. Θα μπορούσαμε να μην εισάγουμε, εάν υπήρχε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση. Δηλαδή λέμε στους γιατρούς και ειδικά στους χειρουργούς να μπαίνουν στο χειρουργείο οι ασθενείς με όσο πιο υψηλό αιματοκρίτη γίνεται. Θέλουμε να υπάρχει έλεγχος, να γίνονται απολογισμός και σύγκριση. Δηλαδή ο Α΄ χειρουργός, με ονοματεπώνυμο, έκανε επέμβαση ισχίου σε ασθενή και χρειάστηκε δύο μονάδες αίματος, ενώ ο Β΄ χειρουργός για την ίδια επέμβαση δεν χρειάστηκε καμιά. Χρειάζεται όμως επιμονή και υπομονή, καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ο πιο δύσκολος να αλλάξει».