Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων

Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων17.12.2018Πρόσωπα

Ο π. Γρηγόριος Κλάδης έζησε επί 38 χρόνια μόνος του στο σπουδαίο καστρομονάστηρο στη βραχονησίδα Σταμφάνη. Αντιμετώπισε υπομονετικά τις κακουχίες, τις αρρώστιες, τους σεισμούς. Εφυγε από τη ζωή το 2017

Από τον
Σωτήρη Λέτσιο

Το περίφημο Καστρομονάστηρο των Στροφάδων, αφού άντεξε το πλήγμα του Εγκέλαδου πριν από λίγο καιρό, ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα με αφορμή την έκδοση

του βιβλίου «Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων: Αναφορά από ένα άγνωστο νησί του Ιονίου», για το οποίο συνεργάστηκαν ο φωτογράφος Ρόμπερτ Μακ Κέιμπ και η δημοσιογράφος Κατερίνα Λυμπεροπούλου. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο πατήρ Γρηγόριος Κλάδης (1937-2017), ο σεβάσμιος και μειλίχιος ιερομόναχος που επί 38 χρόνια έζησε μόνος αυτός με τον Θεό στη βραχονησίδα Σταμφάνη των Στροφάδων νήσων - ένα θαύμα μέσα στο πουθενά, σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Δωδώνης κ. Χρυσόστομο.

Αν και άγνωστη στους περισσότερους Ελληνες, η Σταμφάνη φιλοξενεί στο βορειοανατολικό άκρο της ένα οχυρωμένο μοναστηριακό συγκρότημα με εκκλησία, που έχει τις ρίζες του στον 13ο αιώνα και αποτελεί μοναδικό δείγμα οχυρωμένης εκκλησίας στον ορθόδοξο κόσμο. Ο πατέρας Γρηγόρης έφυγε από τη ζωή τον Ιούλιο του 2017 εξαιτίας των καρδιακών (και άλλων) προβλημάτων που του είχε προκαλέσει ο μοναχικός τρόπος ζωής. Εζησε αφοσιωμένος στην προσευχή, έχοντας μοναδική συντροφιά τους γλάρους και το απέραντο γαλάζιο. Δεν εγκατέλειπε σχεδόν ποτέ το νησί. Μία από τις ελάχιστες φορές που το έπραξε ήταν τη 18η Νοεμβρίου 1997, όταν έγινε ο σεισμός των 6,6 Ρίχτερ, με επίκεντρο τις Στροφάδες, που επέφερε σοβαρές ζημιές στο μοναστήρι. Δεν βίωσε ωστόσο τον σεισμό του Οκτωβρίου του 2018, ο οποίος έγινε η αφορμή να καταστεί το αίτημα για αναστήλωση της Ιεράς Μονής Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου πιο επιτακτικό από ποτέ.

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΣ

Επί 38 συναπτά έτη, από το 1976 έως το 2014, ο παπα-Γρηγόρης αντιμετώπισε με αξιοθαύμαστη καρτερικότητα κακουχίες, αρρώστιες και πολλούς σεισμούς. «Μια φορά, θυμάμαι, με είχε χτυπήσει το ζυγούρι και με είχε ρίξει σε έναν βράχο. Εσπασα το κεφάλι μου και γιατρεύτηκα μόνος μου. Εβαλα οινόπνευμα και πέρασε...» Αυτό, μεταξύ άλλων, είχε εκμυστηρευτεί στην κυρία Λυμπεροπούλου ο γέροντας Γρηγόριος, θέλοντας έτσι να δείξει ότι κάθε πρόβλημα υγείας το αντιμετώπιζε μόνος του. Υπήρξαν και ορισμένοι χειμώνες που εξαιτίας των κακών καιρικών συνθηκών έμενε για πολλές ημέρες απομονωμένος, χωρίς να πατά ανθρώπου πόδι στο νησί.

Σπάνια έτρωγε κρέας και είχε τη δική του παραγωγή: το γάλα, το τυρί και τα χόρτα, που τόσο του άρεσαν. Ο παπα-Γρηγόρης ζούσε με τις αγροτικές δουλειές και λάτρευε τα ζώα του. Στην ουσία, ήταν ένας μοναχός κτηνοτρόφος, όπως και οι προκάτοχοί του. «Ξυπνούσα κάθε ημέρα κι έβλεπα τον ορίζοντα. Εζησα μόνος μου αλλά ελεύθερος» συνήθιζε να λέει. Το 2014 λόγω επιδείνωσης της υγείας του υποχρεώθηκε να εγκατασταθεί στη Ζάκυνθο. Ο Αμερικανός φωτογράφος Ρόμπερτ Μακ Κέιμπ απαθανάτισε μέσα από τρεις επισκέψεις το καστρομονάστηρο, τα παρεκκλήσια του, την τραπεζαρία, τους μύλους, τους φούρνους, τις κατοικίες, τον φάρο των Στροφάδων και τις φυσικές ομορφιές του νησιού. Η φωτογράφιση και η συνοδευτική έρευνα αφιερώνονται στη μνήμη του πατέρα Γρηγόρη.

ΕΓΚΑΡΤΕΡΗΣΗ

Η κυρία Λυμπεροπούλου είχε παρακινηθεί από τον Ρόμπερτ Μακ Κέιμπ, που είχε ήδη επισκεφθεί στο παρελθόν τις Στροφάδες, ώστε να συμμετάσχει στη συνοδευτική έρευνα για το εντυπωσιακό αυτό καστρομονάστηρο. Μιλά στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» και μεταφέρει τις εντυπώσεις της από τον γέροντα Γρηγόριο: «Ηταν πλήρως αυτάρκης, αλλά και λιτοδίαιτος. Είχε τα δικά του ζωντανά και έφτιαχνε μόνος του το γάλα και το τυρί. Παρασκεύαζε, μάλιστα, ένα καταπληκτικό τυρί σε σχήμα κουλούρας! Υπήρξε από τις πιο ιδιαίτερες φυσιογνωμίες που έχω συναντήσει στα 30 χρόνια της έως τώρα δημοσιογραφικής διαδρομής μου». Και συνεχίζει: «Τον χαρακτήριζε η μεγάλη εγκαρτέρηση! Αυτό είχε γίνει αντιληπτό ειδικά την περίοδο που αντιμετώπιζε προβλήματα με την υγεία του και έπρεπε να υποβληθεί σε εγχείρηση για την αλλαγή βαλβίδας στην καρδιά. Τότε όλοι οι γιατροί και οι νοσηλευτές στο νοσοκομείο είχαν να λένε πόσο υπομονετικός και ήρεμος ήταν! Οταν δε του ζητούσαν και την ευλογία του, εκείνος τους απαντούσε: «Εγώ είμαι πολύ αμαρτωλός, δεν μπορώ να σας τη δώσω!”»

«Οταν ο γέροντας είδε την εκκλησία δεμένη, συγκλονίστηκε και εκλαψε»

Η κυρία Λυμπεροπούλου συνάντησε τον π. Γρηγόρη συνολικά τρεις φορές. Η τελευταία συνάντησή τους έγινε 20 ημέρες προτού αποδημήσει εις Κύριον. Ηταν ένα καλοκαιρινό απόγευμα του Ιουλίου του 2017, όταν τον επισκέφθηκε στο σπίτι όπου φιλοξενούνταν. «Είδα έναν άνθρωπο ευδιάθετο, χαρούμενο, περιτριγυρισμένο από τα παιδιά και τα εγγόνια της οικογένειας που τον φιλοξενούσε. Ηταν ο παππούλης τους! Τόσο ωραίες ήταν εκείνες οι στιγμές, ώστε έδιναν άμεσα την εικόνα μιας οικογενειακής ζεστασιάς και θαλπωρής που ποτέ έως τότε δεν είχε ζήσει» αναφέρει. «Δεν μπορώ να μην ξεχωρίσω και το εξής περιστατικό: Οταν είδε τις συγκλονιστικές φωτογραφίες του κ. Μακ Κέιμπ, που σίγουρα βγάζουν μια κραυγή για την εγκατάλειψη του καστρομονάστηρου, η φωνή του συντονίστηκε με τη “φωνή” του φωτογράφου. Οταν είδε την εκκλησία δεμένη με τους μεταλλικούς ελκυστήρες, συγκλονίστηκε και είπε κλαίγοντας: “Εάν πέσει τώρα, είναι χαμένη υπόθεση. Αυτά δεν μπορούν να ξαναχτιστούν. Κανένας δεν μπορεί να χτίσει κάτι τέτοιο τώρα”» προσθέτει η κυρία Λυμπεροπούλου. Η ίδια αναγνωρίζει ότι κάθε φορά που φέρνει στον νου της τον γέροντα Γρηγόριο -και το δικό του φωτεινό παράδειγμα ζωής- γίνεται αφορμή να βάζει λίγο «φρένο» στις εντάσεις και στο άγχος της καθημερινότητας, που αλλοτριώνουν τον άνθρωπο. «Να σταματώ λίγο και να σκέφτομαι για τα πραγματικά ζητούμενα της ζωής» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.

Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια