Κέρος, η Ατλαντίδα του Αιγαίου

Κέρος, η Ατλαντίδα του Αιγαίου25.01.2018Τέχνες

Οι ανασκαφές αποκαλύπτουν ότι η νήσος ήταν χτισμένη από άκρη σε άκρη σαν ενιαίο μνημείο, την 3η χιλιετία π.Χ.

Ενα νησί-μνημείο, που έμοιαζε σαν να «αναδύεται» από τη θάλασσα, με πρωτοποριακές για την εποχή τους κατασκευές ήταν στην αρχαιότητα η Κέρος, όπως έδειξαν τα απρόσμενα αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως από τις πρόσφατες ανασκαφές.

Συγκεκριμένα, στο δυτικότερο ακρωτήρι της Κέρου, που πλέον αποτελεί ένα μικρό νησάκι

λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, βρίσκεται ο προϊστορικός οικισμός του Δασκαλιού. Εκεί, οι νέες ανασκαφές έφεραν στο φως πλήθος επιβλητικών και πυκνά δομημένων κατασκευών, πολύ πιο εντυπωσιακών από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα, αποδεικνύοντας ότι πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές θέσεις στο Αιγαίο της πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.). Συγκεκριμένα, τα νέα ευρήματα έδειξαν ότι το Δασκαλιό καλυπτόταν σχεδόν εξ ολοκλήρου με μοναδικά μνημεία, χτισμένα με πέτρα από τη Νάξο, παρά την απόσταση των περίπου 10 χιλιομέτρων που χωρίζει τα δύο νησιά.

Ο καθηγητής Κόλιν Ρένφριου, από το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ο οποίος είναι και συνδιευθυντής της ανασκαφής, υποστηρίζει ότι το ακρωτήρι με τη στενή δίοδο που το ένωνε με την Κέρο απέκτησε κεντρικό ρόλο, καθώς αποτελούσε το καλύτερο φυσικό λιμάνι του νησιού, έχοντας εξαιρετική θέα στο βόρειο, στο νότιο και το δυτικό Αιγαίο. Σημειώνεται ότι το Δασκαλιό έχει φυσικό σχήμα πυραμίδας, που ανέδειξαν ακόμα περισσότερο με κατασκευές τους οι εξειδικευμένοι τεχνίτες της εποχής, ενώ πάνω στις επιφάνειες που είχαν δημιουργηθεί από τις εν λόγω κατασκευές οι κτίστες χρησιμοποίησαν τη ναξιώτικη πέτρα για να δημιουργήσουν εντυπωσιακά οικοδομήματα.

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής αρχαιολόγους από το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, την Εφορεία Κυκλάδων και το Ινστιτούτο Κύπρου, υπολογίζει ότι εισήχθησαν περισσότεροι από 1.000 τόνοι πέτρας. Συγκεκριμένα, όπως ανακαλύφθηκε, το νησί ήταν χτισμένο από τη μία άκρη του έως την άλλη δίνοντας την εντύπωση ενός ενιαίου μεγαλειώδους μνημείου που βγαίνει μέσα από τη θάλασσα. Το οικιστικό αυτό συγκρότημα είναι έως σήμερα το μεγαλύτερο γνωστό στις Κυκλάδες την εποχή εκείνη.

Μέσα από τις ανασκαφές οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν την προηγμένη τεχνογνωσία και την κατασκευαστική δεινότητα του πολιτισμού που αναπτύχθηκε στην Κέρο. Συγκεκριμένα, βρήκαν ένα εξελιγμένο σύστημα αγωγών για την απομάκρυνση του νερού, που υποδηλώνει μια αρχιτεκτονική που εξυπηρετούσε πολλαπλές λειτουργίες και ήταν προσεκτικά σχεδιασμένη. Οι αναλύσεις που γίνονται σε υλικό από το εσωτερικό των αγωγών θα δείξουν εάν αυτοί ήταν αποχετευτικοί ή εξυπηρετούσαν τη μεταφορά καθαρού νερού.

Τελετουργικά δρώμενα

Πώς εξηγούνται, όμως, αυτές οι σύνθετες κατασκευές στο Δασκαλιό; Αξίζει να θυμηθούμε ότι η Κέρος έχει μείνει στην Ιστορία για τα τελετουργικά δρώμενα που λάμβαναν χώρα εκεί πριν από 4.500 χρόνια. Αλλες πτυχές της ανάπτυξης του Δασκαλιού εντοπίζονται, εκτός των άλλων, στη χρήση νέων γεωργικών πρακτικών για την καλλιέργεια της ελιάς και του σταφυλιού, και στη μεταλλουργία, αφού οι κάτοικοι του Δασκαλιού ήταν έμπειροι μεταλλουργοί, όπως έδειξαν τα ευρήματα των ανασκαφών.