Σαν σήμερα πεθαίνει η Αμερικανίδα αντιρατσίστρια Ρόζα Παρκς

Σαν σήμερα, στις 24 Οκτωβρίου του 2005, έφυγε από τη ζωή η μαύρη Αμερικανίδα ακτιβίστρια Ρόζα Παρκς. Τι έκανε αυτή και τη μνημονεύουμε; Άλλαξε τον κόσμο, κατά κάποιον τρόπο, απλώς αρνούμενη να σηκωθεί για να δώσει τη θέση της σε ένα λευκό συνεπιβάτη της στο λεωφορείο...

Όλα ξεκίνησαν όταν το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου του 1955 η 42 ετών αφροαμερικανίδα μοδίστρα Ρόζα Παρκς γυρίζει στο σπίτι της, στο Μοντγκόμερυ της Πολιτείας Αλαμπάμα, μετά από μια κουραστική μέρα στη δουλειά. Η Παρκς, σύμφωνα με τους νόμους περί φυλετικού διαχωρισμού που ίσχυαν τότε στην συγκεκριμένη Πολιτεία, αλλά και σε άλλες, κυρίως Νότιες, των ΗΠΑ, πηγαίνει και κάθεται σε μια από τις θέσεις του λεωφορείου που προορίζονται μόνο για τους μαύρους, στο πίσω μέρος του λεωφορείου.

Μέχρις εδώ όλα καλά – η νομοταγής «νέγρα» κάθεται εκεί που πρέπει. Όμως το λεωφορείο γεμίζει, και μένουν όρθιοι τέσσερις λευκοί επιβάτες. Τότε, ο οδηγός του οχήματος, ονόματι Τζέιμς Μπλέικ, διατάζει την Παρκς, και άλλους τρεις μαύρους επιβάτες, να σηκωθούν και να δώσουν τη θέση τους στους όρθιους λευκούς.

Η Πάρκερ τότε κάνει κάτι αδιανόητο: αρνείται, όταν οι άλλοι τρεις μαύροι συμμορφώνονται με την απαίτηση του οδηγού. Ο Μπλέικ καλεί την αστυνομία, και η Ρόζα Παρκς συλλαμβάνεται. Η ίδια θα δηλώσει μετά πως αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της όχι γιατί ήταν ιδιαίτερα κουρασμένη, αλλά γιατί «κουράστηκε να υποχωρεί».

Η Παρκς θα κάτσει τέσσερις μέρες πίσω από τα κάγκελα. Μετά την αποφυλάκισή της, οι έγχρωμοι πολίτες με επικεφαλής την οργάνωση Montgomery Improvement Association και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που εκείνη την περίοδο ήταν ακόμη πάστορας σε εκκλησία της πόλης, αποφασίζουν να μποϊκοτάρουν τα λεωφορεία του Μοντγκόμερυ. Αυτό το μποϊκοτάζ κράτησε 381 ημέρες, μέχρι που το Νοέμβριο του 1956 το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ κήρυξε αντισυνταγματικό το νόμο για το φυλετικό διαχωρισμό.

Η Ρόζα Παρκς, με το θάρρος της ανυπακοής της σε έναν άδικο νόμο, κατήγαγε μία από τις πρώτες νίκες του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ. Η απλή μοδίστρα του αμερικανικού Νότου έμεινε στην ιστορία ως η «Μητέρα του σύγχρονου κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων». Το 1996 της απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, ενώ το 1999 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού. Όταν πέθανε, σε ηλικία 92 ετών, ήταν η πρώτη γυναίκα, η σορός της οποίας εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στη Ροτόντα του Καπιτωλίου.

Πράγματι, η αξιοπρέπεια και το σθένος αυτής της μικροκαμωμένης, ήσυχης μαύρης κυρίας άλλαξαν όχι μόνο τη ζωή εκατομμυρίων εγχρώμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και πολλών άλλων, που κάποια στιγμή κουράζονται να υποχωρούν μπροστά στην αδικία.

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.