Με απέλυσε ο εργοδότης - σύζυγος μου. Τι δικαιώματα έχω;

Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, εργαζόμενος σύζυγος να απασχολείται και να παρέχει υπηρεσίες στην επιχείρηση του άλλου συζύγου.

Ωστόσο, στην περίπτωση που οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις κλονίζονται, παρατηρείται συχνά, ο εργαζόμενος σύζυγος να εκδιώκεται από τη θέση εργασίας του, να απολύεται προφορικώς, ή από την άλλη, να συνεχίζει μεν η εργασιακή σχέση αλλά να μεταβάλλονται μονομερώς προς το χειρότερο οι συνθήκες και οι όροι εργασίας του.

Στις ανωτέρω περιπτώσεις, γεννάται το ερώτημα, τι δικαιώματα έχει ο εργαζόμενος σύζυγος, αλλά και ποιες οι υποχρεώσεις του άλλου συζύγου

και εργοδότη, με κύριο προβληματισμό, αν μεταξύ τους υπάρχει ή όχι σχέση εξαρτημένης εργασίας. Από την απάντηση του ερωτήματος, εξαρτώνται άμεσα τα δικαιώματα και οι αξιώσεις του εργαζόμενου συζύγου, από την σκοπιά του εργατικού δικαίου. Αν δηλαδή δικαιούται ο εργαζόμενος σύζυγος να απαιτήσει, κατά τα παραπάνω πρακτικά παραδείγματα, έγγραφη απόλυση, καταβολή αποζημίωσης απόλυσης, δεδουλευμένα, υπερωρίες, αποζημίωση για αποκατάσταση της ηθικής του βλάβης, άρση της μονομερούς βλαπτικής μεταβολής των όρων εργασίας του κ.α.

Αποτελεί κρατούσα άποψη, ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, η εργασία που παρέχεται από τον έναν σύζυγο στην επιχείρηση του άλλου, δεν παρέχεται στο πλαίσιο σύμβασης, αλλά κυρίως στο πλαίσιο της συζυγικής συμπαράστασης, ως οφειλόμενη βοήθεια στο σύζυγο ( ΑΚ1386-1389). Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του εργατικού δικαίου. Με άλλα λόγια, κατά τη θέση αυτή, δεν μπορούμε να ομιλούμε ουσιαστικά για σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, καθώς δεν υφίσταται η απαραίτητη νομική εξάρτηση μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου.

Ωστόσο, τα παραπάνω, δεν αποτελούν απαρέγκλιτο κανόνα και δεν συνεπάγονται άνευ ετέρου, ότι ο εργαζόμενος σύζυγος στερείται κάθε δικαιώματος, και συνακόλουθα ο εργοδότης σύζυγος απεκδύεται κάθε υποχρέωσης.
Ειδικά, μόνο τo γεγονός ότι δύο πρόσωπα συνδέονται με συζυγική σχέση, ουδόλως αποκλείει τη δυνατότητα σύναψης σύμβασης εξαρτημένης εργασίας μεταξύ τους. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση, -την οποία ο εργαζόμενος οφείλει να επικαλεστεί και να αποδείξει-, είναι να υπέχει ο τελευταίος υποχρέωσης ενημέρωσης, ελέγχου και εφαρμογής των οδηγιών και εντολών του εργοδότη συζύγου ως προς την εκτέλεση της εργασίας, καθώς και να υπόκειται σε έλεγχο συμμόρφωσης για αυτές ( Εφ.Θεσ. 785/2009). Εάν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση, τότε ο/η σύζυγος-εργαζόμενος δικαιούται κανονικά την αποζημίωση απόλυσης, ή, σε περίπτωση άκυρης απόλυσης, δικαιούται να ζητήσει την επαναπρόσληψή του/της και μισθούς υπερημερίας.
Ομοίως θεωρείται, ότι πρόκειται για κανονική εξαρτημένη εργασία και όχι απλή συνδρομή στο σύζυγο, όταν η παροχή υπηρεσιών του εργαζόμενου -συζύγου προς τον εργοδότη- σύζυγο, συνιστά μία διαρκή κατάσταση, όταν αποτελεί το κύριο μέσο βιοπορισμού του εργαζόμενου ή όταν απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής δραστηριότητάς του. Επίσης, ενδεικτικό ύπαρξης εξάρτησης είναι όταν ο εργαζόμενος- σύζυγος καλύπτει πραγματικές ανάγκες της επιχείρησης, ώστε τυχόν απουσία του θα οδηγούσε στην πρόσληψη νέου εργαζόμενου.

δψεςδχΜόνο το γεγονός ότι η εργασία έχει στην πράξη πιο άτυπο, χαλαρό χαρακτήρα, λόγω της οικειότητας των δύο προσώπων, δεν επηρεάζει, ούτε επενεργεί στα δικαιώματα του εργαζόμενου. Αρκεί όμως, ο χαλαρός αυτός χαρακτήρας να μην φτάνει σε αδέσμευτη παροχή εργασίας, οπότε θα πρόκειται για σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών.