Επιστήμη: Πότε και πώς τελειώνει μία πανδημία - Πανώλη, ευλογιά, γρίπη, κορονοϊός
Με το να συνεχίζει να εξαπλώνεται σε πολλές χώρες ο κορονοϊός, εύλογα προκύπτει το ερώτημα πότε τελείώνει μία πανδημία και το γνωρίζουμε από τα ιστορικά στοιχεία για πανώλη, ευλογιά, γρίπη.
Άλλωστε, πανδημίες όπως η πανώλη, η ευλογιά και η γρίπη υπήρξαν και στο παρελθόν. Ας εξετάσουμε τι θα μπορούσε με βάση αυτές να γνωρίζει η Επιστήμη για τον κορονοϊό.
Μια πανδημία ή μια επιδημία μπορεί να τελειώσει με περισσότερους από ένα τρόπο, όπως δείχνει η ιστορία, και το ερώτημα
Το ιατρικό τέλος συμβαίνει, όταν τα νέα κρούσματα και οι θάνατοι σταδιακά εξαφανίζονται χωρίς να αναζωπυρώνονται. Το κοινωνικό τέλος συμβαίνει, όταν ο φόβος της λοίμωξης εξαφανίζεται μεταξύ των ανθρώπων. Δυστυχώς, το δεύτερο μπορεί να συμβεί πριν το πρώτο. Με άλλα λόγια, ένα τέλος μπορεί να ανακηρυχθεί πρόωρα όχι επειδή πράγματι η λοιμώδης νόσος έχει εξαφανιστεί, αλλά επειδή οι άνθρωποι κουράστηκαν να ζουν φοβισμένοι και επειδή συνήθισαν να ζουν με τη νόσο.
«Όταν οι άνθρωποι ρωτάνε 'πότε επιτέλους θα τελειώσει όλο αυτό;', αναρωτιούνται για το κοινωνικό τέλος», δήλωσε στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» ο ιστορικός της ιατρικής δρ Τζέρειμ Γκριν του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς. Αυτό φαίνεται ήδη να συμβαίνει σε διάφορες χώρες. Όπως λέει ο ιστορικός του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ 'Αλαν Μπραντ, «βλέπουμε στη διαμάχη για το άνοιγμα της οικονομίας ότι πολλά ερωτήματα σχετικά με το αποκαλούμενο τέλος δεν αφορούν ιατρικά και θέματα δημόσιας υγείας, αλλά κοινωνικοπολιτικές διαδικασίες». «Το τέλος μπορεί να είναι πολύ, πολύ ταραγμένο…Για ποιον τελειώνει μια επιδημία και ποιος θα το πει αυτό;», αναρωτήθηκε η ιστορικός του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ Ντόρα Βάργκα.
ΠανώληΗ βουβωνική πανώλη, που προκαλείται από το βακτήριο Yersinia pestis (το οποίο ζει σε ψύλλους που ζουν σε τρωκτικά) και η οποία μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων όχι μόνο μέσω μολυσμένων ζώων αλλά και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων, είχε τρία μεγάλα κύματα: την εποχή του Ιουστινιανού τον 6ο αιώνα, τον Μεσαίωνα (14ος αιώνας) όταν έμεινε γνωστή ως «Μαύρος Θάνατος» (σκοτώνοντας σχεδόν τον μισό πληθυσμό της Κίνας από όπου προήλθε, καθώς και το ένα τρίτο των κατοίκων της Ευρώπης) και την πανδημία στο τέλος του 19ου αιώνα και στην αρχή του 20ού αιώνα.
Μέχρι σήμερα δεν είναι ξεκάθαρο πώς δόθηκε ένα τέλος στην πανώλη. Μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο κρύος καιρός σκότωσε τους ψύλλους ξενιστές του φονικού βακτηρίου (όμως αυτό δεν εμπόδιζε την αερογενή μετάδοση), ενώ άλλοι ότι βοήθησε κάποια βιολογική αλλαγή στα τρωκτικά. Μια τρίτη υπόθεση είναι ότι το βακτήριο εξελίχθηκε σε λιγότερο θανατηφόρο και μια άλλη πιθανότητα είναι ότι τα δραστικά μέτρα των ανθρώπων (π.χ. κάψιμο ολόκληρων χωριών και γειτονιών στην Ινδία) έβαλε ένα «φρένο» στην εξάπλωση του. Πάντως -ας το θυμόμαστε αυτό- η πανώλη δεν έχει εξαφανιστεί τελείως και κατά καιρούς αναφέρονται σπάνια περιστατικά μόλυνσης ανθρώπων, τα οποία θεραπεύονται αποτελεσματικά με αντιβιοτικά και δεν γίνονται εστίες μετάδοσης.
ΕυλογιάΗ άλλη μεγάλη «κατάρα» της ανθρωπότητας, η ευλογιά, που εμφανίστηκε σε απανωτά επιδημικά κύματα κατά τα τελευταία τουλάχιστον 3.000 χρόνια και η οποία σκότωνε περίπου το 30% των αρρώστων, είχε σαφές ιατρικό τέλος. Θεωρείται όμως μάλλον ειδική περίπτωση, επειδή υπάρχει πια αποτελεσματικό εμβόλιο που παρέχει προστασία εφ' όρου ζωής, ενώ ο ιός που την προκαλεί (Variola minor) δεν έχει ζώο ξενιστή, συνεπώς αν η νόσος εξαφανιστεί στους ανθρώπους, δεν μπορεί να βρει καταφύγιο στο ζωικό βασίλειο. Επίσης τα συμπτώματα της είναι τόσο χαρακτηριστικά, που η λοίμωξη είναι προφανής (χωρίς ασυμπτωματικούς φορείς) και άρα εύκολο να μπουν σε καραντίνα όλα τα κρούσματα και να γίνει ιχνηλάτηση επαφών. Ο τελευταίος άνθρωπος που μολύνθηκε από ευλογιά στον κόσμο, ήταν το 1977 ένας Σομαλός μάγειρας νοσοκομείου, ο οποίος πέθανε τελικά από ελονοσία το 2013.
Γρίπη
Η «ισπανική γρίπη» εν μέσω Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία εκτιμάται ότι σκότωσε τουλάχιστον 50 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ιδίως νέους και μεσήλικες (αντίθετα με τον κορονοϊό που «προτιμά» ηλικιωμένους), είχε κυρίως κοινωνικό και όχι ιατρικό τέλος. Ο «μεγάλος πόλεμος» είχε μόλις τελειώσει, οι άνθρωποι ήθελαν να κάνουν μια νέα αρχή, μια νέα εποχή άρχιζε για την ανθρωπότητα και όλοι ήθελαν να αφήσουν πίσω τους τον εφιάλτη τόσο των χαρακωμάτων όσο και της γρίπης. Μέσα στον 20ό αιώνα ακολούθησαν και άλλες λιγότερο σοβαρές πανδημίες γρίπης, με χειρότερη εκείνη του 1968, με επίκεντρο το Χονγκ Κονγκ, όταν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι πέθαναν παγκοσμίως, κυρίως άνω των 65 ετών. Εκείνος ο ιός ακόμη κυκλοφορεί ως εποχική γρίπη.
ΚορονοϊόςΤι θα συμβεί με την Covid-19; Οι ιστορικοί θεωρούν πιθανό ότι θα τελειώσει κοινωνικά, προτού τελειώσει ιατρικά. Αρκετοί άνθρωποι, μπορεί να έχουν μπουχτίσει από τους περιορισμούς, ώστε θα ανακηρύξουν το τέλος της πανδημίας, παρόλο που ο κορονοϊός SARS-CoV-2 θα συνεχίσει να «σιγοκαίει» μεταξύ του πληθυσμού. Και το κοινωνικό τέλος ίσως έλθει πριν καν βρεθεί αποτελεσματικό εμβόλιο ή αντι-ιική θεραπεία. «Νομίζω πως υπάρχει αυτό το κοινωνικό ψυχολογικό ζήτημα της εξάντλησης και της δυσφορίας. Μπορεί να φθάσουμε σε μια στιγμή που οι άνθρωποι απλώς θα πουν: Αρκετά, μου αξίζει να επιστρέψω στην κανονική ζωή μου», δήλωσε η ιστορικός Ναόμι Ρότζερς του Πανεπιστημίου Γιέηλ.
Και αυτό ακριβώς φαίνεται να συμβαίνει τώρα π.χ. σε μερικές πολιτείες των ΗΠΑ που βιάζονται να άρουν τα περιοριστικά μέτρα, λες και ο κορονοϊός έχει πια εξαφανιστεί, με αποτέλεσμα να αψηφούν τις προειδοποιήσεις των αρχών δημόσιας υγείας ότι κάτι τέτοιο είναι πρόωρο. Αλλά καθώς η ψυχολογική διάσταση έρχεται να «δέσει» με την οικονομική καταστροφή λόγω του lockdown, οι ιστορικοί θεωρούν πιθανό ότι ολοένα περισσότεροι άνθρωποι θα είναι πρόθυμοι να πουν «αρκετά έως εδώ». «Υπάρχει ένα είδος σύγκρουσης τώρα», σύμφωνα με τη Ρότζερς, καθώς οι αρχές δημόσιας υγείας και οι επιστήμονες έχουν ως στόχο ένα ιατρικό τέλος, αλλά αρκετοί πολίτες προτιμούν ένα κοινωνικό τέλος. Ο προσδιορισμός του τέλος της τωρινής πανδημίας, σύμφωνα με τον Μπραντ, «θα είναι μια μακρά και δύσκολη διαδικασία».
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Αιματηρή συμπλοκή στην Αρτέμιδα – Σκότωσαν 65χρονο στην αυλή του σπιτιού του
- Πρίγκιπας Χάρι: «Βόμβα» μεγατόνων - Θέλει να επιστρέψει πίσω στο Μπάκιγχαμ!
- Κοσιώνη – Μπακογιάννης: Το σπίτι τους είναι σκέτος «παράδεισος»-Η μεζονέτα που θα ζηλέψεις
- Ανασχηματισμός : Τι έχει γράψει στο μπλοκάκι του ο πρωθυπουργός για τη νέα κυβέρνηση
- Ξεσπά ο Βαλάντης κατά της επιτροπής του J2US – «Κάποιοι από αυτούς δεν έχουν καν πτυχίο»
- «Τώρα θα δουν με τι σκύλα έχουν να κάνουν», λέει η τύπισσα που σέρβιρε πεθαμένο πουλί στους κριτές του MasterChef (vids)
- Αποκατάσταθηκε το πρόβλημα στο TAXIS- Διαθέσιμες οι φορολογικές ενημερότητες
- Επέμβαση της αστυνομίας για τον συνωστισμό στη ΔΕΗ - Τεράστια ουρά το πρωί
- Εκατοντάδες πολίτες στην ουρά στα κεντρικά της ΔΕΗ – Στο σημείο άνδρες της ΔΙΑΣ
- Κορωνοϊός-Γερμανία: Νέο «καμπανάκι» ανησυχίας - Υπέρβαση του ορίου νέων κρουσμάτων σε διάφορες περιοχές
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Dikaiologitika
- Όχι στον «αποστειρωμένο» γάμο λένε οι Έλληνες - «Βροχή» πέφτουν οι ακυρώσεις, τι θα γίνει με τα μυστήρια
- ΟΑΕΔ: Νέα παράταση για «βρεθούν» οι 19.500 μακροχρόνια άνεργοι που δικαιούνται τα 400 ευρώ
- ΟΑΕΔ: Ηλεκτρονικά με κωδικούς taxisnet από σήμερα η ανανέωση κάρτας ανεργίας
- Τήρηση αποστάσεων και πρόστιμα σε δημόσιο και επιχειρήσεις - Ολη η απόφαση
- Επίδομα 800 ευρώ: Στο supportemployees.services.gov.gr οι αιτήσεις από όσους πήραν εποχικό επίδομα και οικοδόμους
- Δημοσκόπηση Opinion Poll: Προβάδισμα 20,2% για ΝΔ, αγωνία για κορονοϊό, οικονομία
- Ξεκίνησαν οι εγγραφές στους Παιδικούς Σταθμούς Δήμου Παύλου Μελά
- ΟΑΕΔ: Δείτε τα τελικά αποτελέσματα για το πρόγραμμα επιδότησης νέων επιχειρήσεων
- Άνθιμος Ανανιάδης: Ξέσπασε σε κλάματα όταν μίλησε για τον Κώστα Βουτσά
- ΟΠΕΚΑ επιδόματα Μαΐου: Εγκρίθηκαν τα ποσά σε ΚΕΑ και επίδομα ενοικίου
- Τελευταία Νέα Dikaiologitika
- Επιστήμη: Πότε και πώς τελειώνει μία πανδημία - Πανώλη, ευλογιά, γρίπη, κορονοϊός
- Επίδομα 800 ευρώ: Στο supportemployees.services.gov.gr οι αιτήσεις από όσους πήραν εποχικό επίδομα και οικοδόμους
- Ξεκινάει και στην Ελλάδα κλινική μελέτη με remdesivir και baricitinib για τη θεραπεία του κορονοϊού
- Λαζάρου, Κοντιζάς, Ιωαννίδης και Πετρετζίκης: «Λευτεριά στις κουζίνες» (vid)
- Τουρκικό περιοδικό στοχοποιεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη ως συνεργάτη του Γκιουλέν
- ΟΑΕΔ: Νέα παράταση για «βρεθούν» οι 19.500 μακροχρόνια άνεργοι που δικαιούνται τα 400 ευρώ
- ΟΑΕΔ: Δείτε τα τελικά αποτελέσματα για το πρόγραμμα επιδότησης νέων επιχειρήσεων
- Όχι στον «αποστειρωμένο» γάμο λένε οι Έλληνες - «Βροχή» πέφτουν οι ακυρώσεις, τι θα γίνει με τα μυστήρια
- Δημοσκόπηση Opinion Poll: Προβάδισμα 20,2% για ΝΔ, αγωνία για κορονοϊό, οικονομία
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Η εγχώρια showbiz γέμισε με ευχές και ρετρό φωτογραφίες τα social media για την γιορτή της μητέρας
- Βάφτηκε με αίμα η άσφαλτος: Τροχαίο με έναν νεκρό στην Πάτρα
- Καναδάς: Οι βίσωνες επιστρέφουν στο φυσικό τους περιβάλλον έπειτα από 150 χρόνια
- «Συνεπείς» ή «συνταγματικά θρασείς» οι Γερμανοί δικαστές;
- Ήπειρος: Δύο απαγχονισμοί με διαφορά λίγων ωρών
- ΟΑΕΔ: Παράταση της προθεσμίας για καταχώριση IBAN σε μακροχρόνια ανέργους
- Ο αναχρονιστικός συντηρητισμός ως ιδεολογικό υπόβαθρο του νέου νομοσχεδίου για την Παιδεία
- Συμπτώματα αναιμίας και χαμηλού αιματοκρίτη- 7 σημάδια που προειδοποιούν
- Ιράν: Πύραυλος βύθισε πλοίο σε άσκηση του Πολεμικού Ναυτικού – Φόβοι για δεκάδες νεκρούς