Εγώ δε φταίω, εσύ δε φταις..

«Ένας τρόπος για να γνωρίσεις μια χώρα, είναι να ξέρεις πώς πεθαίνει κανείς εκεί 1», αναφέρει ο Καμύ στο ημερολόγιο του κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στην Αμερική.

Λυπηρά, τελεσίδικα γεγονότα που συμβαίνουν σε αυτόν τον τόπο, βρίσκουνε σύσσωμο τον ελληνικό λαό να εκφράζει την αποδοκιμασία του ενάντια σε διάτρητα πρόσωπα που εκπροσωπούν τις διάφορες πολιτικές παρατάξεις των υπαινιγμών και των υπεκφυγών. Κάπως έτσι, με τη σειρά τους, αναγκάζονται αρκετοί, εξ αυτών, παίρνοντας τον λόγο, ρυθμικά μεν αλλά

στερούμενοι πειστικότητας να απαγγέλουν το γνωστό ποιηματάκι «Εγώ δε φταίω, εσύ δε φταις, αυτός δε φταίει…» σε όλες τις κλίσεις, σ’ όλα τα πρόσωπα και σ’ όλους τους αριθμούς. 10 λοιπόν στον έλεγχο! Μεταξύ μας, το 1 το παίρνουν ως επιβράβευση για τη συνέπεια τους στην παπαγαλία. Επί της ουσίας, τους δίνουμε κουλούρα. Σε εμάς όμως ποιος θα βάλει βαθμό που φοιτούμε χρόνια τώρα στην ίδια τάξη της αιώνιας αταξίας και δε λέμε να προαχθούμε στην επόμενη, αλλά παρ’ όλ’ αυτά νιώθουμε βαθιά, στα μύχια μας την ανάγκη για «ένα καλύτερο αύριο»; Πλέον έφτασε κι αυτό να ακούγεται σαν σλόγκαν!

Απ’ την άλλη όμως, στη χώρα των αντιφάσεων, που συχνά αγκάλιασε τον νεποτισμό προς ικανοποίηση του εφήμερου και όχι του ουσιαστικού, δεν μπορεί η μετάβαση σε μια καλύτερη κοινωνία να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Ούτε με τους όρους που έβαζαν τα πολιτικά κινήματα των τελών του 19ου αιώνα, δηλαδή με όρους των «Αθλίων» του Βίκτωρα Ουγκώ, όπου με πρωταγωνιστή έναν Αγιάννη η εξαθλιωμένη μάζα στήνοντας οδοφράγματα αναζητούσε το δίκιο της. Γιατί απλά οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες δεν είναι ίδιες. Είναι φαιδρό να διεκδικείς πράγματα στον 21ο αιώνα με τα ίδια ιδεολογικοπολιτικά όπλα, βγαίνοντας, καίγοντας και σπάζοντας με καδρόνια ό,τι βρεις μπροστά σου, να μηρυκάζεις την χιλιομασημένη τροφή ενός ξεπεσμένου πολιτικού μεσσιανισμού και τελικά να τη φτύνεις όταν ο άνεμος φυσά αντίθετα. Άλλωστε το είπε κι ο Μαρξ, ο ιδεολογικός προπάτοράς τους: «Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα». Μόνο που στην περίπτωσή μας αυτή η φαιδρότητα κάποιες φορές έχει τραγικά αποτελέσματα, ίδια σαν κι αυτό στα Τέμπη (βλέπε Μαρφίν).

Συνθήματα που κυκλοφορούν ανά τα έτη από τις δεξιοαριστεροκενρώες και δεν ξέρω ’γω τι παρατάξεις, σε ποικίλες παραλλαγές τύπου: «Εμπρός στον αγώνα για μια Ελλάδα νέα», «Όλοι μαζί ας προσπαθήσουμε για μια Ελλάδα νέα» και χίλια δυο άλλα που τελειώνουν σε «μια Ελλάδα νέα» δεν έχουν πια στεγανά, είναι σουξέ άλλων εποχών.

Τη σημερινή εποχή προσδοκούμε από τις δημοκρατικές κοινωνίες να λειτουργούν όπως το Σύνταγμα επιτάσσει: σαν κράτη δικαίου δηλαδή, όπως τους αρμόζει. Αλήθεια όμως, πότε ακριβώς παραμορφώθηκαν οι ακρογωνιαίοι λίθοι της δημοκρατίας με όποιες αρχές τη διέπουν; Αναγνωρίσαμε ποτέ πως τα κραταιά πολιτικά συστήματα ήταν σε ένα βαθμό κομμάτι του καθρέφτη μιας κοινωνίας που υπέφερε και υποφέρει από μια μακρά σειρά παλινδρομήσεων; «Οι άνθρωποι δέχονται πιο εύκολα τις θλίψεις και τα εξωτερικά βάσανα απ’ το δύσκολο έργο ν’ αλλάξουν τον εαυτό τους, είτε ακόμα να υποστούν μιαν αυτοεξέταση» 2.

Αυτοί που αμφισβητούν αυτό που άλλοι θεωρούν ωφέλιμο, και που απομακρύνονται από φορμαλιστικές τακτικές, ανοίγουν τις απαγορευμένες πύλες, ξεκινώντας ο καθένας πρώτα σε ατομικό επίπεδο και ελπιδοφόρα, περνούν κατόπιν στο συλλογικό, όχι για να ψάξουν μια χαμένη αλήθεια αλλά για να φτιάξουν μια δική τους, καινούρια. Έτσι δημιουργείται το πρόπλασμα ενός διαφορετικού δρόμου.
Ύπαρξη δεν είναι η συντήρηση και δεν προσδιορίζεται μόνο από αυτό που κυλάει στο στομάχι. Εκτός αν είμαστε ικανοποιημένοι με το ότι απλά κυλάει κάτι εδώδιμο με όποια γεύση μας προσφέρεται. Βέβαια σαν χάσουμε τα βασικά και κινδυνεύει η υπόσταση μας, τότε είμαστε αναγκασμένοι να βρίσκουμε κάποια ευχαρίστηση και στα ψίχουλα. Με κάποιον τρόπο όμως οφείλουμε στον εαυτό μας να πάψουμε να αισθανόμαστε αβοήθητοι, έρμαια των καταστάσεων. Ίσως για να πάμε ένα βήμα παραπέρα χρειάζεται να σταματήσουμε να είμαστε σαν τα σπαρτά παραταγμένοι στη σειρά που περιμένουν το δρεπάνι που θα τα θερίσει, ακολουθώντας πιστά και ηθελημένα την ίδια και απαράλλακτη διαδρομή της επανάληψης. Ναι, είναι δύσκολο να ζεις με ένα τεράστιο σύννεφο πάνω από το κεφάλι σου στην πιο ηλιόλουστη χώρα του κόσμου. Απ’ την άλλη όμως είναι και ανόητο να κρατάς ομπρέλα όταν βρέχει μετεωρίτες εκεί όπου βαδίζεις.
Για την Αντιγόνη του Σοφοκλή δε νοείται, με βάση τον αξιακό κώδικα των Ελλήνων, να μένει άταφος ο νεκρός. Κι έτσι, πληρώνει πολύ ακριβά τη «βδελυρή», σύμφωνα με τον Κρέοντα, πράξη της να τον αψηφήσει και να θάψει τον νεκρό αδερφό της Πολυνείκη. Όταν θάβεται ζωντανό σε μια σκοτεινή σπηλιά, το δικαίωμα σου να κάνεις το πέρασμά σου από αυτήν την ζωή με αξιοπρέπεια, ζητάς περισσότερα, κυρίως από ’σένα τον ίδιο. Κάτι μέσα σου αντιστέκεται, κάτι μέσα σου σε θέλει έξω από την όποια σκοτεινή σπηλιά που ρίχνει ο όποιος Κρέοντας την κάθε Αντιγόνη.

1Αλμπερ Καμύ, Βιβλίο: ημερολόγια ταξιδιού, Εκδόσεις: Πατάκη, Μετάφραση: Νίκη Καρακίτσου-Douge, Μαρία Κασαμπαλόγλου-Roblin, Αθήνα 2018

2Έρμαν Έσσε, Βιβλίο: Ο βροχοποιός, Εκδόσεις: Καστανιώτη, Απόδοση στα Ελληνικά: Φώτης Κονδύλης, Αθήνα 1986

*Η Λευκοθέα Μαρία Γκολγκάκη είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων ενώ στο παρελθόν έχει εργασθεί σε εκδοτικούς ως freelancer γράφοντας βιβλία αγγλικών που διδάσκονται σε φροντιστήρια. Είναι εκπαιδευτικός, μεταφράστρια και πιστοποιημένη NLP Practitioner. Η πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο: «16 of Me», εκδόθηκε το 2019 σε Νέα Υόρκη και Λισσαβόνα από το λογοτεχνικό περιοδικό Adelaide Literary Magazine ενώ μέρος αυτών συνεχίζουν να εμφανίζονται σε διάφορα ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά σε Αγγλία και Αμερική όπως το Aphelion, Mediterranean Poetry, Eskimo pie, κ.α. Ιστορίες της έχουν εκδοθεί από περιοδικά στο εξωτερικό όπως το Bright Flash Literary Review, το Twist&Twain και το Flash Fiction North. Το άρθρο της, The Whole World Leads a Life of Uncertainty, εκδόθηκε στην Αμερική τον Απρίλιο του 2020 από τις εφημερίδες, The Sentinel και Tri-town Tribune. Ποιήματα και άρθρα της στα ελληνικά εμφανίζονται σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες της πατρίδας μας. Το πρώτο της παιδικό μυθιστόρημα με τίτλο «Μα τι Φαντάστηκες!», εκδόθηκε από τις εκδόσεις Υδροπλάνο το Μάρτη του 2021. Τον Απρίλιο του 2022 εκδόθηκε το δεύτερο παιδικό της βιβλίο «Μαθαίνω να προστατεύω τον εαυτό μου» από τις εκδόσεις Υδροπλάνο και τον ίδιο μήνα οι αμερικανικές εκδόσεις Scars Publications, συμπεριλαμβάνουν σε μια συλλογική δουλειά με τον τίτλο: «The ice that was» και δική της ποίηση. Από τις ίδιες εκδόσεις, σε ένα δεύτερο συλλογικό με τον τίτλο «Τhe 2023 poetry review date book» κυκλοφορούν ποιήματα της σε Αμερική, Αγγλία, Ιρλανδία και Σκωτία.

#ΚΟΙΝΩΝΙΑ