Στη δημοσιότητα το πόρισμα για τη φωτιά στο Μάτι – Τα λάθη που κόστισαν δεκάδες ζωές

Στη δημοσιότητα το πόρισμα της Πόρισμα της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Διερεύνηση των Αιτίων των Πυρκαγιών στην Ελλάδα«Επείγον το να ληφθούν νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας», δήλωσε ο πρόεδρος της ΒουλήςΣτο Πόρισμα περιλαμβάνονται οι προτάσεις της Επιτροπής για τις επείγουσες δράσεις στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας

Η τραγωδία στο Μάτι, που κόστισε την ζωή σε 93 άτομα ήταν μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που συνέβησαν στη χώρα μας. Με αφορμή αυτή, τον Σεπτέμβριο του 21018 και με απόφαση του Αλέξη Τσίπρα

συγκροτήθηκε η Ανεξάρτητη Επιτροπή για τη Διερεύνηση των Αιτίων των Πυρκαγιών στην Ελλάδα, το πόρισμα της οποίας για την καταστροφή παραδόθηκε την Πέμπτη, 7 Φεβρουαρίου στον Πρόεδρο της Βουλής Νίκο Βούτση.

Παραλαμβάνοντας το Πόρισμα με τις ιδέες και τα συμπεράσματα της Επιτροπής με στόχο τον συντονισμό των ενεργειών για την αναδιοργάνωση και περαιτέρω ενίσχυση του τομέα Πολιτικής Προστασίας στη χώρα μας, ο Πρόεδρος της Βουλής δήλωσε: «Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι καταθέτετε τις προτάσεις και τις απόψεις σας για ένα θέμα όπως η Πολιτική Προστασία, που δεν είναι μόνο της Ελλάδας ή της Ευρώπης, αλλά και διεθνές και σχετίζεται παράλληλα με κρίσιμα θέματα που άπτονται των επικίνδυνων κλιματικών αλλαγών». Ο κ. Βούτσης προανήγγειλε ότι το Πόρισμα θα μελετηθεί από τους Προέδρους και τα μέλη των αρμόδιων κοινοβουλευτικών Επιτροπών και στη συνέχεια τα μέλη της Ανεξάρτητης Επιτροπής θα προσκληθούν σε ακροάσεις με τη συμμετοχή και άλλων αρμόδιων φορέων, έτσι ώστε να διαμορφωθεί κοινή αντίληψη για τη διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου για την Πολιτική Προστασία.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Διερεύνηση των Αιτίων των Πυρκαγιών στην Ελλάδα, Professor Dr. Johann Georg Goldammer, τόνισε: «Το πόρισμα αυτό είναι το αποτέλεσμα ενός πολύ εντατικού διαλόγου που διήρκεσε τέσσερις μήνες και στον οποίο συμμετείχαν Έλληνες επιστήμονες, ειδικοί, επαγγελματίες και εμπειρογνώμονες όλων των κλάδων. Συμμετείχαν επίσης όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες σε επίπεδο ελληνικής κυβέρνησης και πραγματοποιήθηκε ένα στρογγυλό τραπέζι, σε εθνικό επίπεδο, τον Δεκέμβριο του 2018, στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι αρμόδιοι παράγοντες».

Το περιεχόμενο φωτιά του πορίσματος

Όπως τόνισε ο ίδιος, στο Πόρισμα περιλαμβάνονται οι προτάσεις της Επιτροπής για τις επείγουσες δράσεις που πρέπει να αναλάβει η ελληνική πολιτεία προκειμένου να ενισχύσει τον ευαίσθητο τομέα της Πολιτικής Προστασίας.

Η έκθεση αναδεικνύει την έλλειψη κεντρικού συντονισμού μεταξύ των 45 συναρμόδιων φορέων που συμμετέχουν στην πρόληψη δασικών πυρκαγιών.

Επιπλέον διαπιστώνεται παντελής έλλειψη ενιαίου εθνικού σχεδίου προστασίας, που θα θέτει το πλαίσιο για την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Πέραν της απουσίας σχεδιασμού όμως οι εμπειρογνώμονες καταγράφουν και «έλλειψη κλίματος και πνεύματος συνεργασίας» ανάμεσα στις υπηρεσίες, ειδικά μεταξύ της Πυροσβεστικής και της Δασικής Υπηρεσίας.

Τονίζουν ακόμη πως υπάρχει έλλειψη επαγγελματικής εκπαίδευσης του προσωπικού εμπλεκόμενων φορέων, η οποία συνοδεύεται από υπερβολική εξάρτηση από τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης ενώ επισημαίνουν και μια ακόμη αστοχία: Η Πυροσβεστική εφαρμόζει σε δασικές πυρκαγιές πρακτικές που κανονικά είναι χρήσιμες σε αστικές φωτιές.

Φυσικά, μεγάλο ρόλο στην αποτροπή τραγωδιών παίζουν και άλλοι παράγοντες, όπως η άναρχη δόμηση, η ανεπαρκής φροντίδα των δασικών εκτάσεων αλλά και η απουσία αντιπυρικών σχεδίων από τους τοπικούς άρχοντες.

Το πόρισμα, στηλιτεύει την ελληνική πρακτική που δίνει έμφαση στην καταστολή και όχι στην πρόληψη, επισημαίνοντας την μεγάλη «δυσαρμονία» στα σχετικά κονδύλια και τονίζεται πως οι «πολλαπλάσιες» επενδύσεις τις τελευταίας 20ετίας στο σκέλος της καταστολής δεν έχουν ενισχύσει αναλόγως την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού.

Όσον αφορά τους λόγους για την επιδείνωση του προβλήματος, σημαντικό ρόλο παίζει η αύξηση της ποσότητας της καύσιμης ύλης, εξαιτίας της εγκατάλειψης της υπαίθρου και της ελλιπούς διαχείρισης των δασών λόγω περιορισμού των διαθέσιμων κονδυλίων, αλλά και η άνευ σχεδιασμού, οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη πολλών περιοχών. Επιπλέον, παρατηρείται αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών στις παρυφές των αστικών περιοχών, των οικισμών της υπαίθρου, των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και των τουριστικών περιοχών. Τα περιστατικά της τελευταίας δεκαετίας και ιδιαιτέρως η καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι τον Ιούλιο του 2018, καταδεικνύουν ότι η ανθρώπινη ασφάλεια και υγεία, ιδιωτικά και δημόσια αγαθά, καθώς και κρίσιμες υποδομές, βρίσκονται υπό την απειλή τέτοιων καταστροφικών πυρκαγιών.

Ειδικότερα, ο ΟΔΙΠΥ θα πρέπει να εργαστεί ώστε να διασφαλιστούν, μεταξύ άλλων:

* Δημιουργία του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης πυρκαγιών δασών και υπαίθρου που θα περιλάβει τον ενιαίο και κοινό σχεδιασμό μέτρων και δράσεων διαχείρισης των πυρκαγιών σε όλα τα επίπεδα διοίκησης με τη συμμετοχή και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων.

* Αναθεώρηση της διάρκειας και της έναρξης-λήξης αντιπυρικής περιόδου σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά δεδομένα και τις προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή.

* Δημιουργία ενός επιστημονικά τεκμηριωμένου εθνικού συστήματος εκτίμησης κινδύνου δασικών πυρκαγιών.

* Εξισορρόπηση της σχέσης και εξορθολογισμός των δαπανών μεταξύ πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών.

* Αξιοποίηση της χρήσης όλων των πόρων βάσει κεντρικού σχεδιασμού και με έμφαση στη βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας του συστήματος της δασοπυρόσβεσης.

* Διενέργεια κοινών ετήσιων και περιοδικών ασκήσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων υπηρεσιών για εξοικείωση των συμμετεχόντων όσον αφορά ρόλους και διαδικασίες (ειδικότερα με τους κανόνες εμπλοκής), για εκπαιδευτικούς σκοπούς (στο πλαίσιο πιστοποιημένης εκπαίδευσης) και για αξιολόγηση της ετοιμότητας των εμπλεκόμενων φορέων.

* Σε συνεργασία με την ΓΓΠΠ (ΕΥΔΕΑ), ανάπτυξη ενοποιημένου και κοινού συστήματος διοίκησης περιστατικών καταστολής των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου (NIMS/ICS) βασισμένο στις αρχές της επιχειρησιακής συνεργασίας, τη διάθεση και την αξιοποίηση των πόρων και των δυνατοτήτων (υπηρεσιών) όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

* Ανάπτυξη κεντρικού συστήματος αναφοράς ημερήσιας ετοιμότητας (αντιπυρική περίοδος) των εμπλεκόμενων φορέων σε θέματα αντιπυρικής προστασίας και συστήματος καταγραφής και χαρτογράφησης χρηματοδοτούμενων έργων πρόληψης (π.χ. ΟΤΑ).

* Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού με σκοπό την καλλιέργεια της αντίληψης ασφάλειας (από τις πυρκαγιές) και την ενίσχυση της εθελοντικής συμμετοχής των πολιτών στον κύκλο διαχείρισης των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου.

Για την επιτροπή, σημαντικό στοιχείο του νέου συστήματος θα πρέπει να είναι και η ουσιαστική αναδιοργάνωση της δασικής υπηρεσίας η οποία θα πρέπει να υποστηριχθεί κατάλληλα σε μέσα και πόρους. «Χωρίς διαχείριση του αγρο-δασικού χώρου το πρόβλημα των πυρκαγιών νομοτελειακά θα αυξάνει ξεπερνώντας τις όποιες μονόπλευρες πολιτικές ενίσχυσης του μηχανισμού καταστολής» σημειώνει.

Σε ό,τι αφορά το Πυροσβεστικό Σώμα, «που θα συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του όσον αφορά τη δασοπυρόσβεση, αποτελώντας ως προς το μέγεθος των δυνάμεών του, τον κεντρικό πυλώνα του μηχανισμού της καταστολής στη χώρα», στο πόρισμα καταγράφονται σειρά πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του.

Επιπλέον, ζητείται:

– Τάχιστη ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάρτισης και θεσμοθέτησης των δασικών χαρτών και του δασολογίου και ανάκληση των ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στους ψηφισμένους νόμους (Ν.4280/2014 και Ν.4315/2014), οι οποίοι αυξάνουν την ένταση και τον αριθμό των χρήσεων που επιτρέπονται στα ελληνικά δάση.

– Άμεση επίλυση των χρόνιων προβλημάτων και τροποποίηση της δασικής νομοθεσίας όσον αφορά την αλλαγή χρήσης γης των εκτάσεων που χαρακτηρίσθηκαν ως ΑΔ (δασωθέντες αγροί) στο κτηματολόγιο, ώστε να μειωθεί η συνέχεια και το φορτίο της καύσιμης ύλης.

– Τροποποίηση της νομοθεσίας αναφορικά με τη διαδικασία αδειοδότησης για παρεμβάσεις στη φυσική βλάστηση εντός ιδιοκτησιών (γηπέδων, οικοπέδων κ.λπ.).

– Συμβολή των ΟΤΑ στη δημιουργία μιας κεντρικής και ενιαίας βάσης δεδομένων Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ) Πολιτικής Προστασίας με τα μέσα, εργαλεία και προσωπικό όλων των εμπλεκόμενων φορέων που διατίθενται για επιχειρησιακή χρήση στη διαχείριση των πυρκαγιών.

– Νομοθετική ρύθμιση για την εκπόνηση από τους ΟΤΑ ολοκληρωμένων τοπικών σχεδίων αντιπυρικής προστασίας σε επίπεδο δημοτικού διαμερίσματος και των πολεοδομικών τους συγκροτημάτων.

Ολόκληρο το πόρισμα μπορείτε να το δείτε εδώ