Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και διατροφή

Γράφει ο Δημητρακόπουλος Ιωάννης, Γυναικολόγος – Μαιευτήρας συνεργάτης του doctoranytime.gr

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών υπολογίζεται ότι αφόρα τουλάχιστον μια στις δέκα γυναίκες, ηλικίας 20 έως 40 χρόνων. Σήμερα, 75 και άνω χρόνια μετά την επίσημη «πρώτη» του σε ιατρικές δημοσιεύσεις, συνεχίζει να αποτελεί ένα σοβαρό γυναικολογικό πρόβλημα, το οποίο όμως αντιμετωπίζεται. Ο όρος σύνδρομο σημαίνει άπλα ότι δεν υπάρχει μια αιτία και ένα η περισσότερα συμπτώματα που να

συνδέονται ευθέως με την εμφάνιση του προβλήματος, και ως εκ τούτου δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη θεραπεία.

Διαταραχές στην έμμηνη ρύση,Παχυσαρκία,Υπογονιμότητα,Διαταραχές ωορρηξίας,Υπερανδρογονισμός,Στειρότητα,Υπερτρίχωσης,Αυξημένη ακμή,Αυξημένοι κίνδυνοι σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακής
νόσου,

αντικατοπτρίζουν ένα ευρύ φάσμα ασθενών που πάσχουν από το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχει διαφορετικές μορφές στην εμφάνιση του και πολλαπλά αιτία, που εκτείνονται από την απλή αύξηση βάρους μέχρι την επινεφριδιακή νόσο, την υπερπρολακτιναιμία, τη θυρεοειδική νόσο και τους όγκους που παράγουν ανδρογόνα. Ακόμη και η διαταραχή ωορρηξίας μπορεί να είναι διαλείπουσα, μεταβαλλόμενη σε μεμονωμένες ασθενείς από φυσιολογική έμμηνη ρύση και ωορρηξία σε ολιγο-ωορρηξία και ανωορρηξία.

Η διάγνωση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών αποτελούσε για δεκαετίες θέμα διαφωνίας ανάμεσα στους ειδικούς, από το 1935 που έγινε η πρώτη επιστημονική δημοσίευση σχετικά με αυτό μέχρι το 2005, όποτε θεσπίστηκε πρωτόκολλο προσδιορισμού του συνδρόμου. Το πρωτόκολλο του Άμστερνταμ το 2005 τελικά καθιέρωσε τρία συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια μέσα από τα όποια αποκτά ο ειδικός με ακρίβεια το «στίγμα» του συνδρόμου: την κλινική εικόνα (ακμή, αυξημένη τριχοφυΐα, παχυσαρκία, διαταραχές στην έμμηνη ρύση, προβλήματα υπογονιμότητας), τον εργαστηριακό ορμονολογικό έλεγχο και την υπερηχογραφική εξέταση.

Για να διαγνώσει με βεβαιότητα ο γιατρός ότι μια γυναίκα έχει αυτό το σύνδρομο, θα πρέπει να βγαίνουν θετικές οι διαγνώσεις σε δυο από τα τρία παραπάνω κριτήρια. Οι ειδικοί ωστόσο, διευκρινίζουν ότι σήμερα οι περισσότερες διαγνώσεις αφορούν το πρόβλημα των πολυκυστικών ωοθηκών το οποίο αποτελεί την ήπια μορφή του συνδρόμου, και που αποδίδεται κυρίως στους έντονους ρυθμούς ζωής και εργασίας που χαρακτηρίζουν την πλειονότητα των γυναικών.

Η επίδραση του σωματικού βάρους στα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών

Σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας όλων των συμπτωμάτων του συνδρόμου είναι η αύξηση του σωματικού βάρους πάνω από το φυσιολογικό. Η παχυσαρκία δεν είναι χαρακτηριστικός παράγοντας του συνδρόμουάλλα πάνω από 40% των γυναικών είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Η αύξηση του βάρους μπορεί να επιδεινώσει σημαντικά τις διαταραχές του κύκλου, την υπερτρίχωση, την ακμή και να μειώσει την γονιμότητα σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες. Η επίδραση αυτή της παχυσαρκίας οφείλεται στην αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη και κατά συνέπεια στην αύξηση της δράσης της ορμόνης αυτής.

Ο ρόλος της ινσουλίνης

Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και βοηθάει το σώμα να χρησιμοποιήσει ή να αποθηκεύσει την ενέργεια που παίρνει από τους υδατάνθρακες των τροφών. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που έχει συνδεθεί με τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μας και το διαβήτη. Παρά το γεγονός ότι είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση του σακχάρου, αυτό είναι ένα μικρό μόνο μέρος της δράσης της. Μέχρι την ανακάλυψη της λεπτίνης (της ορμόνης που ρυθμίζει τα αποθέματα λίπους στο σώμα μας), η ινσουλίνη θεωρείτο η πρώτη τη τάξει ορμόνη στο σώμα μας. Η ινσουλίνη παίζει καταλυτικό ρόλο στη σωστή λειτουργία των υπόλοιπων ορμονών, όπως αυτών του θυρεοειδούς, της αδρεναλίνης, της τεστοστερόνης κ.λπ. Τα επίπεδα ινσουλίνης που παρατηρούνται στο σύγχρονο άνθρωπο, είναι 5 έως και 10 φορές υψηλότερα, σε σχέση με αυτά που είχε ο άνθρωπος μόλις πενήντα χρόνια πριν.

Σύγχρονες έρευνες μας δείχνουν ότι η γενική κατάσταση της υγείας μας και η διάρκεια ζωής μας εξαρτώνται από τα επίπεδα ινσουλίνης. Όσο πιο χαμηλά τόσο καλύτερα. Το γήρας, η προδιάθεση για φλεγμονές, λοιμώξεις, καρδιολογικά νοσήματα και καρκίνο σχετίζονται άμεσα με τα επίπεδα της ινσουλίνης.

Πολλές γυναίκες με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών έχουν αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης λόγω αντίστασης στη δράση της. Συχνά η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι κληρονομική. Η αυξημένη αυτή παραγωγή της ινσουλίνης φαίνεται να αυξάνει την παραγωγή ανδρικών ορμονών από τις ωοθήκες και επίσης συμβάλει στη δυσκολία απώλειας βάρους. Σε πολλές από τις γυναίκες οι οποίες πάσχουν από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι χαρακτηριστική η συσσώρευση κοιλιακού λίπους. Η αντίσταση στην ινσουλίνη δεν χαρακτηρίζει όλες τις γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες αλλά είναι ιδιαίτερα συχνή ακόμη και σε γυναίκες με φυσιολογικό βάρος. Σε πολλές από αυτές τις γυναίκες το πάγκρεας δεν μπορεί να συνεχίσει την αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης που χρειάζεται για να διατηρηθούν τα επίπεδα του σακχάρου φυσιολογικά και με την πάροδο της ηλικίας αναπτύσσεται σακχαρώδης διαβήτης. Χαρακτηριστικό εύρημα στις γυναίκες που παρουσιάζουν σημαντική αντίσταση στην ινσουλίνη είναι η μελαχρωματική ακάνθωση (πτυχές του δέρματος, στο λαιμό, στις μασχάλες, το στήθος και την μηροβουβωνική περιοχή που είναι πιο σκληρές και σκούρες σε χρώμα από το υπόλοιπο σώμα). Λόγω της εξαιρετικά μεγάλης συχνότητας και της σημασίας της ύπαρξης αντίστασης στην ινσουλίνη σε γυναίκες με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών συστήνεται η καμπύλη σακχάρου σε όλες τις γυναίκες στις οποίες γίνεται η διάγνωση καθώς και αργότερα κατά την διάρκεια της ζωής τους για την έγκυρη διάγνωση και πρόληψη του προδιαβήτη. Στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών που είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες και έχουν αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης τα φάρμακα που αυξάνουν την ευαισθησία του σώματος στην ινσουλίνη όπως η Μετφορμίνη μπορεί να βοηθήσουν και μάλιστα προτείνονται στην πρώτη γραμμή θεραπείας. Τα φάρμακα αυτά που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη ελαττώνουν τα επίπεδα της ινσουλίνης και βοηθούν στην ομαλοποίηση της περιόδου και βελτίωση της γονιμότητας σε ορισμένες περιπτώσεις. Τα φάρμακα αυτά δεν είναι κατάλληλα για όλες τις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και πρέπει να δίνονται μόνο μετά από εκτίμηση από εξειδικευμένο ιατρό .

Ο ρόλος του υγιεινού τρόπου ζωής στην πρόληψη και αντιμετώπιση του σύνδρομου πολυκυστικών ωοθηκών

Η πιο βασική αρχή στην αντιμετώπιση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και η άσκηση. Σε γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες ακόμα και μικρή απώλεια βάρους της τάξης του 7-10% οδηγεί σε βελτίωση του κύκλου, της συχνότητας της περιόδου και των συμπτωμάτων υπερτρίχωσης και ακμής. Ακόμα και σε γυναίκες με φυσιολογικό βάρος το είδος της διατροφής φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην ένταση των συμπτωμάτων τους. Η αποφυγή των επεξεργασμένων υδατανθράκων (όπως η ζάχαρη, τα μακαρόνια και το άμυλο) και η κατανάλωση κυρίως σύνθετων υδατανθράκων όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής αλέσεως βοηθάει στην συντήρηση του βάρους και μειώνει τα επίπεδα της ινσουλίνης στο αίμα.

Η διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες και με αυξημένη πρόσληψη σε πρωτεΐνες φαίνεται να έχει ιδιαίτερα ευεργετική επίδραση στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Η σωστή διατροφή και η συστηματική άσκηση θα πρέπει να είναι κομμάτι της καθημερινότητας μιας γυναίκας. Τακτική άσκηση (30΄πέντε φορές την εβδομάδα), που συνδυάζει αεροβική και ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης βοηθάει στην απώλεια και συντήρηση φυσιολογικού βάρους και μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, την αρτηριακή πίεση , την χοληστερίνη και βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία. Με την σωστή διάγνωση, αντιμετώπιση και συνεχή παρακολούθηση τα συμπτώματα του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά και ο κίνδυνος επιπλοκών να ελαχιστοποιηθεί.

Ο υγιής τρόπος ζωής όπως περιγράφεται παραπάνω συνδράμει στη βελτίωση της λειτουργίας των ορμονών, στη μείωση των επιπέδων ινσουλίνης, στη μείωση της φλεγμονής, στη βελτίωση της ψυχολογίας, στη μείωση των συναισθηματικών διακυμάνσεων, στη βελτίωση της εικόνας του σώματος και στη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους καθώς οδηγεί σε μεγαλύτερη απώλεια κοιλιακού λίπους και πιο εύκολη και γρήγορη απώλεια βάρους.

The post Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και διατροφή appeared first on Doctoranytime blog | Ενημερώση για όλα τα θέματα υγείας.