Κρίσεις πανικού: Τι είναι και πως αντιμετωπίζονται

Γράφει η Γιαννοπούλου Μαρία, Ψυχολόγος συνεργάτης του doctoranytime.gr

Η διαταραχή πανικού είναι μία από τις πιο συνηθισμένες αγχώδεις διαταραχές. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, χρόνιες κρίσεις πανικού οι οποίες συμβαίνουν αιφνίδια και χωρίς προειδοποίηση. Μια κρίση πανικού περιλαμβάνει έντονο φόβο και ιδιαίτερα δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα. Κατά τη διάρκεια της κρίσης το άτομο βιώνει μερικά ή όλα από τα εξής συμπτώματα: Έντονη ταχυκαρδία, πόνο, σφίξιμο ή δυσφορία στο στήθος, εφίδρωση, έντονο τρέμουλο, διαταραχή της αναπνοής ή δύσπνοια, ζαλάδα ή και τάση

λιποθυμίας, ρίγη ή μυρμήγκιασμα σε διάφορα μέρη του σώματος, το άτομο αισθάνεται έντονο φόβο ότι χάνει τελείως τον έλεγχο ή ότι «χάνει το μυαλό του», φόβο ότι «πεθαίνει», αίσθηση πνιγμού, ναυτία, ξαφνική αίσθηση έντονης αύξησης (έξαψη) ή ελάττωσης της θερμοκρασίας του σώματος, αίσθηση αλλαγμένης πραγματικότητας ή ότι το περιβάλλον του ατόμου έχει αλλάξει, αίσθηση μη πραγματικότητας ή αποξένωσης από τον εαυτό του ή το περιβάλλον του. Θεωρείται πλήρης κρίση πανικού αν περιλαμβάνει τέσσερα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα.

Μία κρίση πανικού δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι πάσχουμε από διαταραχή πανικού. Πολλοί άνθρωποι συμβαίνει να βιώσουν μια κρίση πανικού κάποτε στη ζωή τους χωρίς αυτή να εξελιχθεί σε αγχώδη διαταραχή. Ενδείξεις ότι μπορεί να υποφέρουμε από διαταραχή πανικού είναι εάν για διάστημα τουλάχιστον ενός μηνός ή περισσότερο μετά από την κρίση πανικού, βρισκόμαστε σε συνεχές άγχος και φόβο ότι θα πάθουμε κι άλλη κρίση, ανησυχούμε συνεχώς σχετικά με τις πιθανές αιτίες της κρίσης μας (δηλ. φοβόμαστε ότι θα πάθουμε καρδιακή προσβολή, θα πεθάνουμε κ.λπ.) και παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στη γενική μας συμπεριφορά που σχετίζονται με την κρίση πανικού (δηλ. αποφυγή ορισμένων καταστάσεων, φόβος να βγούμε από το σπίτι μόνοι κ.λπ.). Πρέπει επίσης να βεβαιωθούμε ότι η κρίση πανικού δεν προκλήθηκε από χημικές ουσίες, όπως ναρκωτικά και φάρμακα, και να υποβληθούμε στις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις ώστε να αποκλειστούν οργανικές αιτίες, όπως ο υπερθυρεοειδισμός.

Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι η διαταραχή πανικού είναι μια χρόνια κατάσταση και συχνά υπόκειται σε διακυμάνσεις. Δηλαδή, το άτομο μπορεί να βιώνει περιόδους ύφεσης που ακολουθούνται από περιόδους έξαρσης των συμπτωμάτων. Η κατάσταση γίνεται συνήθως χειρότερη με την πάροδο του χρόνου αν το άτομο δεν υποβληθεί νωρίς στην κατάλληλη θεραπεία. Η αρχική κρίση πανικού ακολουθείται από χρόνιο άγχος και ανησυχία και τελικά από μια δεύτερη και τρίτη και στη συνέχεια επαναλαμβανόμενες αιφνίδιες κρίσεις. Ορισμένοι χώροι και καταστάσεις συνδέονται με τις κρίσεις πανικού και το άτομο αρχίζει να αποφεύγει αυτούς τους χώρους και καταστάσεις με αποτέλεσμα η διαταραχή πανικού να εξελιχθεί σε μια άλλη σοβαρή αγχώδη διαταραχή που ονομάζεται αγοραφοβία (βλ. σχετικό άρθρο). Καθώς οι δραστηριότητες και η ζωή του ατόμου περιορίζονται όλο και περισσότερο, εμφανίζονται και δευτερογενείς καταστάσεις όπως κατάθλιψη και εθισμός στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Επίσης οι κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες του ατόμου επηρεάζονται σημαντικά με αποτέλεσμα το άτομο να ζει μια αφόρητα περιορισμένη ζωή. Όλα αυτά μπορούν να αποφευχθούν αν το άτομο ζητήσει θεραπεία όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά τις πρώτες κρίσεις πανικού

Πώς αντιμετωπίζεται;

Ο κύριος στόχος της θεραπείας για τη διαταραχή πανικού είναι να μειωθεί ο αριθμός των κρίσεων πανικού που έχετε και να συμβάλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων σας. Οι δύο κύριοι τύποι θεραπείας για τη διαταραχή πανικού είναι ψυχολογική θεραπεία (ψυχοθεραπεία) και φαρμακευτική αγωγή. Εάν έχετε συμπτώματα της διαταραχής άγχους ή πανικού, επισκεφτείτε τον γιατρό σας. Ο ειδικός ιατρός σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ο ψυχίατρος. Η διάγνωση της διαταραχής πανικού θα γίνει αν αντιμετωπίζετε επαναλαμβανόμενες και απροσδόκητες κρίσεις πανικού που ακολουθούνται από τουλάχιστον ένα μήνα συνεχούς άγχους ή ανησυχίας σχετικά με το ενδεχόμενο νέων κρίσεων. Αυτό λέγεται «άγχος προσμονής» και είναι από τα πολύ ενοχλητικά και επίμονα συμπτώματα.

Πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τον εαυτό σας

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αυτοβοήθειας που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να βοηθήσετε τον εαυτό σας στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της διαταραχής πανικού.

Μερικές από αυτές τις τεχνικές που αναφέρονται παρακάτω:

Μείνε εκεί που είσαι

Εάν είναι δυνατόν, θα πρέπει να μείνετε εκεί που είστε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού. Η κρίση πανικού μπορεί να διαρκέσει έως και μία ώρα, οπότε ίσως χρειαστεί να διακόψετε μια δραστηριότητα (όπως οδήγηση) που απαιτεί έντονη προσοχή και προσήλωση.

Εστίαση

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι οι τρομακτικές σκέψεις και αισθήσεις είναι ένα σημάδι του πανικού και τελικά θα περάσουν. Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού είναι σημαντικό για σας να επικεντρωθείτε σε κάτι που δεν είναι απειλητικό, όπως το πέρασμα του χρόνου στο ρολόι σας, ή τα ψώνια σας σε ένα σούπερ μάρκετ.

Αργή βαθιά αναπνοή

Αν έχετε μια κρίση πανικού, να προσπαθήσετε να επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας. Τα συναισθήματά σας από τον πανικό και το άγχος μπορεί να επιδεινωθούν εάν αναπνέετε πολύ γρήγορα. Προσπαθήστε να επικεντρωθείτε στην αργή, βαθιά αναπνοή, μετρώντας αργά (για παράδειγμα έως το τρία) σε κάθε αναπνοή μέσα και έξω (εισπνοή-εκπνοή).

“Πολεμήστε” τους φόβους σας

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, προσπαθήστε να παρατηρήσετε τι είναι αυτό που φοβάστε και αμφισβητήστε το. Μπορείτε να επιτύχετε αυτό υπενθυμίζοντας συνεχώς στον εαυτό σας ότι αυτό που φοβάστε δεν είναι πραγματικό και ότι θα περάσει σε λίγα λεπτά.

“Δημιουργική οπτικοποίηση”

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, πολλά πράγματα μπορούν να περνάνε από το μυαλό σας. Μερικοί άνθρωποι σκέφτονται για την καταστροφή, ή ακόμα και θάνατο. Αντί να αφήσετε τη φαντασία σας να εστιάσει σε αυτές τις αρνητικές σκέψεις, προσπαθήστε να επικεντρωθείτε στις θετικές εικόνες. Σκεφτείτε ένα μέρος ή μια κατάσταση που σας κάνει να νιώθετε ήσυχος/η, χαλαρός/η ή άνετα. Μόλις πετύχετε αυτή την εικόνα στο μυαλό σας, προσπαθήστε να εστιάσετε την προσοχή σας σε αυτήν. Θα σας βοηθήσει με το να σας αποσπάσει την προσοχή από την κατάσταση που βιώνετε και μπορεί επίσης να συμβάλει καθοριστικά στη μείωση των συμπτωμάτων σας.

Σκεπτόμενος θετικά μπορεί να είναι δύσκολο, ειδικά αν έχετε συνηθίσει να σκέφτεστε αρνητικά για μεγάλο χρονικό διάστημα και λόγω καταστάσεων της καθημερινότητας. Η “Δημιουργική οπτικοποίηση” είναι μια τεχνική που θα μπορούσατε να εξασκήσετε και σε διαστήματα ηρεμίας στην καθημερινότητα σας και με αυτόν τον τρόπο θα διαπιστώσετε σταδιακά θετικές αλλαγές στον τρόπο που σκέφτεστε για τον εαυτό σας και τους άλλους.

Μην “πολεμάτε” με την κρίση πανικού!

Προσπαθώντας να αντισταθείτε στην κρίση και διαπιστώνοντας ότι δεν είστε σε θέση να το κάνετε, μπορεί να αυξήσει την αίσθηση του άγχους και πανικού. Αντ ‘αυτού, κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης πανικού, διαβεβαιώστε τον εαυτό σας ότι παρόλη την σφοδρή ενόχληση και τα συμπτώματα σας η κρίση πανικού δεν είναι απειλητική για τη ζωή. Δώστε έμφαση στο γεγονός ότι η κρίση σας θα έχει σύντομα ένα τέλος και αφήστε την να περάσει από μόνη της.

Χαλάρωση

Εάν έχετε διαταραχή πανικού, μπορεί να αισθάνεστε συνεχώς άγχος για το πότε θα έρθει η επόμενη κρίση (άγχος προσμονής). Μαθαίνοντας να χαλαρώνετε μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες και την ένταση, και μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά τις κρίσεις πανικού σας, όταν αυτές συμβαίνουν. Εκτός από την αναγκαία ψυχιατρική και ψυχολογική παρέμβαση στην διαταραχή πανικού, μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ότι συμπληρωματικές θεραπείες, όπως μασάζ και αρωματοθεραπεία, γιόγκα κλπ τους βοηθούν να χαλαρώσουν. Μπορείτε να δοκιμάσετε, επίσης, ασκήσεις αναπνοής και τεχνικές χαλάρωσης, τις οποίες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού και να συμβάλουν και αυτές στη μείωση των συμπτωμάτων σας.

Άσκηση

Η τακτική άσκηση, θα σας βοηθήσει να την καταπολέμηση του στρες και την ένταση. Αν δεν έχετε άλλα σοβαρά προβλήματα Υγείας που να το απαγορεύουν, θα πρέπει να έχετε ως στόχο να τουλάχιστον 30 λεπτά έντονης άσκησης και τουλάχιστον πέντε ημέρες την εβδομάδα. Πηγαίνοντας π.χ. ένα γρήγορο περπάτημα ή περπάτημα σε ελαφρά ανηφορικό έδαφος, είναι καλά παραδείγματα έντονης άσκησης. Ωστόσο, αν δεν έχετε ασκηθεί στο παρελθόν, ή για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας για μια εκτίμηση, πριν ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης.

Δίαιτα

Ασταθή επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μπορεί να συμβάλουν στην εκδήλωση μιας κρίσης πανικού. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διατηρηθεί μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή, τρώτε τακτικά και να αποφεύγετε την κατανάλωση ζαχαρούχων τροφίμων και ποτών. Αποφύγετε την πολύ καφεΐνη, το αλκοόλ και το κάπνισμα, διότι μπορεί να συμβάλουν στην εκδήλωση κρίσεων πανικού.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι οι κρίσεις πανικού, αλλά και η Διαταραχή Πανικού, είναι εύκολα και αποτελεσματικά αντιμετωπίσιμες καταστάσεις και γι’ αυτό αναζητήστε γρήγορα βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Οι καταστάσεις αυτές, ακόμα και αν τελικά δεν είναι καθόλου επικίνδυνες για την ψυχική και σωματική ακεραιότητα του ατόμου, είναι πάρα πολύ ενοχλητικές και κάνουν το άτομο να δυσλειτουργεί και να υποφέρει. Η έγκαιρη βοήθεια ενός ειδικού, θα σας απαλλάξει σύντομα από τα συμπτώματα σας και θα σας επαναφέρει σε μια καλά λειτουργική καθημερινότητα.

The post Κρίσεις πανικού: Τι είναι και πως αντιμετωπίζονται appeared first on Doctoranytime Blog.