Ρέματα, Οικοσυστημική σκέψη στον σχεδιασμό και το «ρεύμα» της Πράσινης Υποδομής
Οι διαδρομές των ρεμάτων στην Αθήνα, όπως και σε όλες τις ελληνικές πόλεις, έχουν κυριολεκτικά «θαφτεί» κάτω από στρώματα μπετόν και διαδοχικές φάσεις αστικής ανάπτυξης και κυκλοφοριακών δημοσίων έργων. Αυτή όμως είναι δυστυχώς η πραγματικότητά μας - που πολύ δύσκολα μπορεί να αναστραφεί για το δίκτυο ρεμάτων που έχει ήδη ακυρωθεί - και σε αυτή την πραγματικότητα, και όχι στην κλιματική αλλαγή οφείλονται ασφαλώς τα καταστροφικά και φονικά φαινόμενα των πλημμυρών σήμερα στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών.
Αυτό το άρθρο δεν θα ήθελε να αναζητήσει τις ιστορικές αιτίες μιάς και έχουν ήδη διατυπωθεί πολύ αναλυτικά και εύστοχα από άλλους μελετητές. ( βλ. και Βαίου &Καραλή, 2014 ). Το ζήτημα τίθεται κατά τη δική μας άποψή μας και πάλι προοπτικά. Πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα και θα μετριάσουμε τις επιπτώσεις της στο μέλλον; Ποιά είναι αυτή η διαφορετική φιλοσοφία πρσέγγισης του χωρικού και πολεοδομικού σχεδιασμού που θα μας επιτρέψει να διατηρήσουμε και να προστατεύσουμε ό,τι έχει απομείνει αλλά και να προβούμε σε παρεμβάσεις διορθωτικές στις πόλεις μας ; Αυτό είναι κατά την άποψή μας το πραγματικό διακύβευμα που απαιτεί ψυχραιμία αλλά και γνώση και αποτελεσματικό συντονισμό ( των επιπέδων διοίκησης μεταξύ τους ) αλλά και μεταξύ της διοίκησης και των υπόλοιπων βασικών stakeholders αλλά και των ίδιων των πολιτών.
Σε μιά εποχή που η ΕΕ σχεδιάζει τα Πράσινα Διευρωπαικά δίκτυα (Trans-European netwok-Green, ΤΕΝ-G) την ανανεωμένη δηλαδή μορφή της Ευρωπαϊκής Πράσινης ζώνης (Green Belt) που θα συνδέει φυσικές και προστατευόμενες περιοχές στην Ευρώπη περνώντας αυτή τη φορά και μέσα από τις πόλεις, με στόχο την διατήρηση της βιοποικιλότητας και την καλύτερη απόδοση των υπηρεσιών τον οικοσυστημάτων (ecosystems services), η Ελλάδα θρηνεί δεκάδες νεκρούς στην περιοχή της Αττικής από ένα ιδιότυπο «τυφώνα» : αυτόν της κρατικής αλλά και δημόσιας ευρύτερα αδιαφορίας για την οικοσυστημική προσέγγιση στον σχεδιασμό και την εμμονή σε παλαιές πελατειακές λογικές αναπαραγωγής του αστικού χώρου.
Σε μιά εποχή που η έννοια και πρακτική της «Πράσινης Υποδομής» ( Green infrastructure) υιοθετείται από την ΕΕ αλλά και τα επί μέρους κράτη μέλη και που οι πρωτοβουλίες αυξάνονται για την οικοσυστημική προσέγγιση στον σχεδιασμό, η Ελλάδα παραμένει εγλωβισμένη στην αναπαραγωγή της «γκρίζας» συμβατικής υποδομής που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για όλα αυτά τα φαινόμενα που δεν σχετίζονται μόνο με το κλίμα αλλά περισσότερο με το «στραβό το κλήμα που το έφαγε και ο γάιδαρος»...
Τι είναι όμως αυτή η "πράσινη υποδομή" ;
Είναι μια οικονομικά αποδοτική και ανθεκτική προσέγγιση για τη διαχείριση των επιπτώσεων των πλημμυρικών καιρικών φαινομένων, που προσφέρει πολλά οφέλη για τις κοινότητες όπου εφαρμόζεται. Σε αντίθεση με την μοναδικού σκοπού γκρίζα υποδομή ομβρίων υδάτων - τη συμβατική δηλαδή αποχέτευση και τα συμβατικά συστήματα επεξεργασίας νερού - που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει τα αστικά νερά μακριά από το δομημένο περιβάλλον, η πράσινη υποδομή μειώνει και επεξεργάζεται τα όμβρια στην πηγή τους, παρέχοντας παράλληλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
Ας μην ξεχνάμε οτι η απορροή των ομβρίων υδάτων αποτελεί σημαντική αιτία ρύπανσης των υδάτων στις αστικές περιοχές. Όταν η βροχή πέφτει στις στέγες, στους δρόμους και στους χώρους στάθμευσης των πόλεων και των προαστίων τους, το νερό δεν μπορεί να απορροφηθεί από το αδιαβροχοποιημένο έδαφος όπως θα έπρεπε. Η αποστράγγιση γίνεται μέσω υδρορροών, αποχετεύσεων και άλλων μηχανικών συστημάτων συλλογής ομβρίων και απορρίπτεται σε κοντινά υδατικά συστήματα. Η απορροή των ομβρίων υδάτων μεταφέρει σκουπίδια, βακτήρια, βαρέα μέταλλα και άλλους ρύπους από τον αστικό χώρο. Οι υψηλότερες ροές που οφείλονται σε ισχυρές βροχοπτώσεις μπορούν να προκαλέσουν διάβρωση και πλημμύρες σε αστικά ρέματα, καταστρέφοντας τους οικοτόπους, τις ιδιοκτησίες των πολιτών και την υπάρχουσα δημόσια υποδομή.
Αντίθετα, όταν η βροχή πέφτει σε φυσικές, μη αδιαβροχοποιημένες περιοχές, το νερό απορροφάται και φιλτράρεται από το χώμα και τα φυτά. Η απορροή των ομβρίων υδάτων είναι καθαρότερη και αποτελεί πλέον πολύ μικρότερο πρόβλημα. Η πράσινη υποδομή χρησιμοποιεί τη βλάστηση, τα ίδια τα εδάφη και άλλα στοιχεία και πρακτικές για την αποκατάσταση ορισμένων από τις φυσικές διαδικασίες που απαιτούνται για τη διαχείριση του νερού και τη δημιουργία υγιέστερου αστικού περιβάλλοντος. Στην κλίμακα της πόλης , η πράσινη υποδομή μπορεί να είναι μιά σειρά δικτυωμένων μεταξυ τους φυσικών περιοχών που παρέχει φυσικούς οικοτόπους, προστασία από πλημμύρες, καθαρότερο αέρα και καθαρότερο νερό. Στην κλίμακα της γειτονιάς τα συστήματα διαχείρισης ομβρίων που μιμούνται τη φύση απορροφούν και αποθηκεύουν το νερό.
Πέραν όμως των τεχνικών λύσεων που υπάρχουν και αναμένουν να τις μάθουμε και να τις αξιοποιήσουμε, αυτό που χρειάζεται είναι τα θεσμικά εργαλεία για την εφαρμογή τους. Αυτά είναι που θα έπρεπε να απασχολήσουν ένα συντονιστικό όργανο κρατικών φορέων, φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ιδιωτών που κατέχουν καινοτόμο τεχνογνωσία αλλά και συλλογικοτήτων πολιτών. Αλλά και η μεταφορά γνώσης σε αυτούς που σχεδιάζουν αλλά και σε αυτούς που αποφασίζουν.
Ας ευχηθούμε να μην επικρατήσουν και πάλι οι «φονικές» κατ'αποτέλεσαμα μικροπολιτικές λογικές και οι μικροαποζημιώσεις πελατειακού χαρακτήρα. Ας γίνει αυτή η τραγική καταστροφή έναυσμα για έναν υπεύθυνο, μη συγκυριακό και με σύγρονη γνώση σχεδιασμό.
Αυτό το άρθρο δεν θα ήθελε να αναζητήσει τις ιστορικές αιτίες μιάς και έχουν ήδη διατυπωθεί πολύ αναλυτικά και εύστοχα από άλλους μελετητές. ( βλ. και Βαίου &Καραλή, 2014 ). Το ζήτημα τίθεται κατά τη δική μας άποψή μας και πάλι προοπτικά. Πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα και θα μετριάσουμε τις επιπτώσεις της στο μέλλον; Ποιά είναι αυτή η διαφορετική φιλοσοφία πρσέγγισης του χωρικού και πολεοδομικού σχεδιασμού που θα μας επιτρέψει να διατηρήσουμε και να προστατεύσουμε ό,τι έχει απομείνει αλλά και να προβούμε σε παρεμβάσεις διορθωτικές στις πόλεις μας ; Αυτό είναι κατά την άποψή μας το πραγματικό διακύβευμα που απαιτεί ψυχραιμία αλλά και γνώση και αποτελεσματικό συντονισμό ( των επιπέδων διοίκησης μεταξύ τους ) αλλά και μεταξύ της διοίκησης και των υπόλοιπων βασικών stakeholders αλλά και των ίδιων των πολιτών.
Σε μιά εποχή που η ΕΕ σχεδιάζει τα Πράσινα Διευρωπαικά δίκτυα (Trans-European netwok-Green, ΤΕΝ-G) την ανανεωμένη δηλαδή μορφή της Ευρωπαϊκής Πράσινης ζώνης (Green Belt) που θα συνδέει φυσικές και προστατευόμενες περιοχές στην Ευρώπη περνώντας αυτή τη φορά και μέσα από τις πόλεις, με στόχο την διατήρηση της βιοποικιλότητας και την καλύτερη απόδοση των υπηρεσιών τον οικοσυστημάτων (ecosystems services), η Ελλάδα θρηνεί δεκάδες νεκρούς στην περιοχή της Αττικής από ένα ιδιότυπο «τυφώνα» : αυτόν της κρατικής αλλά και δημόσιας ευρύτερα αδιαφορίας για την οικοσυστημική προσέγγιση στον σχεδιασμό και την εμμονή σε παλαιές πελατειακές λογικές αναπαραγωγής του αστικού χώρου.
Σε μιά εποχή που η έννοια και πρακτική της «Πράσινης Υποδομής» ( Green infrastructure) υιοθετείται από την ΕΕ αλλά και τα επί μέρους κράτη μέλη και που οι πρωτοβουλίες αυξάνονται για την οικοσυστημική προσέγγιση στον σχεδιασμό, η Ελλάδα παραμένει εγλωβισμένη στην αναπαραγωγή της «γκρίζας» συμβατικής υποδομής που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για όλα αυτά τα φαινόμενα που δεν σχετίζονται μόνο με το κλίμα αλλά περισσότερο με το «στραβό το κλήμα που το έφαγε και ο γάιδαρος»...
Τι είναι όμως αυτή η "πράσινη υποδομή" ;
Είναι μια οικονομικά αποδοτική και ανθεκτική προσέγγιση για τη διαχείριση των επιπτώσεων των πλημμυρικών καιρικών φαινομένων, που προσφέρει πολλά οφέλη για τις κοινότητες όπου εφαρμόζεται. Σε αντίθεση με την μοναδικού σκοπού γκρίζα υποδομή ομβρίων υδάτων - τη συμβατική δηλαδή αποχέτευση και τα συμβατικά συστήματα επεξεργασίας νερού - που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει τα αστικά νερά μακριά από το δομημένο περιβάλλον, η πράσινη υποδομή μειώνει και επεξεργάζεται τα όμβρια στην πηγή τους, παρέχοντας παράλληλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
Ας μην ξεχνάμε οτι η απορροή των ομβρίων υδάτων αποτελεί σημαντική αιτία ρύπανσης των υδάτων στις αστικές περιοχές. Όταν η βροχή πέφτει στις στέγες, στους δρόμους και στους χώρους στάθμευσης των πόλεων και των προαστίων τους, το νερό δεν μπορεί να απορροφηθεί από το αδιαβροχοποιημένο έδαφος όπως θα έπρεπε. Η αποστράγγιση γίνεται μέσω υδρορροών, αποχετεύσεων και άλλων μηχανικών συστημάτων συλλογής ομβρίων και απορρίπτεται σε κοντινά υδατικά συστήματα. Η απορροή των ομβρίων υδάτων μεταφέρει σκουπίδια, βακτήρια, βαρέα μέταλλα και άλλους ρύπους από τον αστικό χώρο. Οι υψηλότερες ροές που οφείλονται σε ισχυρές βροχοπτώσεις μπορούν να προκαλέσουν διάβρωση και πλημμύρες σε αστικά ρέματα, καταστρέφοντας τους οικοτόπους, τις ιδιοκτησίες των πολιτών και την υπάρχουσα δημόσια υποδομή.
Αντίθετα, όταν η βροχή πέφτει σε φυσικές, μη αδιαβροχοποιημένες περιοχές, το νερό απορροφάται και φιλτράρεται από το χώμα και τα φυτά. Η απορροή των ομβρίων υδάτων είναι καθαρότερη και αποτελεί πλέον πολύ μικρότερο πρόβλημα. Η πράσινη υποδομή χρησιμοποιεί τη βλάστηση, τα ίδια τα εδάφη και άλλα στοιχεία και πρακτικές για την αποκατάσταση ορισμένων από τις φυσικές διαδικασίες που απαιτούνται για τη διαχείριση του νερού και τη δημιουργία υγιέστερου αστικού περιβάλλοντος. Στην κλίμακα της πόλης , η πράσινη υποδομή μπορεί να είναι μιά σειρά δικτυωμένων μεταξυ τους φυσικών περιοχών που παρέχει φυσικούς οικοτόπους, προστασία από πλημμύρες, καθαρότερο αέρα και καθαρότερο νερό. Στην κλίμακα της γειτονιάς τα συστήματα διαχείρισης ομβρίων που μιμούνται τη φύση απορροφούν και αποθηκεύουν το νερό.
Πέραν όμως των τεχνικών λύσεων που υπάρχουν και αναμένουν να τις μάθουμε και να τις αξιοποιήσουμε, αυτό που χρειάζεται είναι τα θεσμικά εργαλεία για την εφαρμογή τους. Αυτά είναι που θα έπρεπε να απασχολήσουν ένα συντονιστικό όργανο κρατικών φορέων, φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ιδιωτών που κατέχουν καινοτόμο τεχνογνωσία αλλά και συλλογικοτήτων πολιτών. Αλλά και η μεταφορά γνώσης σε αυτούς που σχεδιάζουν αλλά και σε αυτούς που αποφασίζουν.
Ας ευχηθούμε να μην επικρατήσουν και πάλι οι «φονικές» κατ'αποτέλεσαμα μικροπολιτικές λογικές και οι μικροαποζημιώσεις πελατειακού χαρακτήρα. Ας γίνει αυτή η τραγική καταστροφή έναυσμα για έναν υπεύθυνο, μη συγκυριακό και με σύγρονη γνώση σχεδιασμό.
Keywords
αθηνα, green, ελλαδα, τελη κυκλοφοριας 2014, γνωση, εργαλεια, φυτα, αρθρο, βακτηρια, βροχη, γινει, γινεται, δυστυχως, δικη, δικτυο, δικτυα, εδαφος, εμμονη, εννοια, εποχη, επρεπε, εναυσμα, ευρωπη, ιδια, η πρασινη, κλιμακα, κλιμα, μακρια, μορφη, νερο, περιβαλλον, πηγη, πρασινη, ροες, σειρα, φυση, φορα, χωμα, ψυχραιμια, green, εφαρμογη, european
Τυχαία Θέματα
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Ποιοι είναι οι νεκροί στα λασπόνερα στη Μάνδρα Αττικής και τη Νέα Πέραμο
- Γιάννης Αϊβάζης: «Καλό Ταξίδι… Θα μου λείψεις…»
- Πού θα χτυπήσουν οι καταιγίδες τις επόμενες ώρες και ημέρες
- Αγνοούνται ακόμη δύο ηλικιωμένοι και τέσσερις οδηγοί φορτηγών και αυτοκινήτων
- Η κακοκαιρία «κύκλωσε» την Αθήνα: Κλειστή η Πειραιώς - Βρέχει καταρρακτωδώς σε πολλές περιοχές
- Βρέθηκε απανθρακωμένο άτομο σε αυτοκίνητο στη Βουλιαγμένη
- Κλειστοί δρόμοι στην Κεντρική Μακεδονία λόγω της κακοκαιρίας
- Κακοκαιρία: «Θαύμα» στα ερείπια - Βρέθηκε ζωντανός ένας εκ των αγνοουμένων στη Δυτική Αττική
- Φλώρινα: 77χρονος βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του
- Έκλεισε η Πειραιώς λόγω της κακοκαιρίας: Έντονα φαινόμενα «χτυπούν» και την Αθήνα
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Huffington Post Greece
- Το χρονικό της φονικής πλημμύρας και τα «μαύρα» στατιστικά για την Αττική
- Ανατίναξη ΑΤΜ στην Πρέβεζα
- Οι ψυχοπαθείς που αγαπήσαμε
- Ρέματα, Οικοσυστημική σκέψη στον σχεδιασμό και το «ρεύμα» της Πράσινης Υποδομής
- Γιάννης Πλούταρχος: «Καλοί οι μεγάλοι δημιουργοί, αλλά εγώ έκανα την καριέρα μου με παιδιά που δεν ήταν επώνυμα»
- Χωρίς νέα μέτρα ο προϋπολογισμός
- Υπό κατάληψη παραμένει το Πολυτεχνείο. Την αποχώρηση των αντεξουσιαστών ζητούν οι φοιτητικοί σύλλογοι
- Κοινωνικό Μέρισμα από το Κοινωνικό Γκρέμισμα της Μεσαίας Τάξης
- Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την κρίση στη Ζιμπάμπουε
- Πωλήθηκε αντί 450 εκατ. δολαρίων ο πίνακας «Salvator Mundi» του Λεονάρντο ντα Βίντσι
- Τελευταία Νέα Huffington Post Greece
- Ρέματα, Οικοσυστημική σκέψη στον σχεδιασμό και το «ρεύμα» της Πράσινης Υποδομής
- Υπό κατάληψη παραμένει το Πολυτεχνείο. Την αποχώρηση των αντεξουσιαστών ζητούν οι φοιτητικοί σύλλογοι
- Πωλήθηκε αντί 450 εκατ. δολαρίων ο πίνακας «Salvator Mundi» του Λεονάρντο ντα Βίντσι
- Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την κρίση στη Ζιμπάμπουε
- Οι ψυχοπαθείς που αγαπήσαμε
- Γιάννης Πλούταρχος: «Καλοί οι μεγάλοι δημιουργοί, αλλά εγώ έκανα την καριέρα μου με παιδιά που δεν ήταν επώνυμα»
- Κοινωνικό Μέρισμα από το Κοινωνικό Γκρέμισμα της Μεσαίας Τάξης
- Ανατίναξη ΑΤΜ στην Πρέβεζα
- Χωρίς νέα μέτρα ο προϋπολογισμός
- Το χρονικό της φονικής πλημμύρας και τα «μαύρα» στατιστικά για την Αττική
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Το κομμάτι της γκαρνταρόμπας που έχει γίνει το απόλυτο sold out του φθινοπώρου
- «Επιστρατεύεται» κρουαζιερόπλοιο για την στέγαση των πλημμυροπαθών
- ΝΕΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ, ΠΑΛΙΕΣ ΟΜΩΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
- Χριστουγεννιάτικος στολισμός στον Δήμο Γλυφάδας
- Σύλλ. Πολυδρόσου: Σίριαλ με τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις σε Παράδεισο – Πολύδροσο
- Πόσο κοινωνικά δίκαιες είναι οι χώρες της ΕΕ; Στην τελευταία θέση η Ελλάδα
- «Πονοκέφαλος» για την κυβέρνηση τα τυχόν επεισόδια στο Πολυτέχνειο
- Piraeus street re-opens after closing down
- Προσοχή! Κλειστή η Πειραιώς στο ρεύμα προς Αθήνα