How to Save the Amazon: Το βιβλίο ενός δολοφονημένου δημοσιογράφου βρίσκει τον επίλογο του

Ο δημοσιογράφος Dominic Phillips και ο δασοφύλακας Bruno Pereira. (AP Photo/Eraldo Peres)

Στην 165η σελίδα του βιβλίου «How to Save the Amazon», μια ασπρόμαυρη φωτογραφία χωρίζει στα δύο το κείμενο. Απεικονίζονται δυο ξύλινοι σταυροί σε ένα ξέφωτο, δεμένοι σε ψηλά, λεπτά κούτσουρα. Σε έναν από αυτούς, αναγράφεται το όνομα του συγγραφέα του βιβλίου, Dominic Phillips και στον άλλον, το όνομα Bruno

Pereira.

Οι σταυροί που στήθηκαν στην όχθη του ποταμού Itaquaí, σε ένα απομακρυσμένο τμήμα του βραζιλιάνικου Αμαζονίου, σηματοδοτούν το σημείο στο οποίο, νωρίς το πρωί της 5ης Ιουνίου 2022, δολοφονήθηκαν ο Pereira και ο Phillips. Όταν δέχθηκαν επίθεση, οι δύο άνδρες ταξίδευαν στο ποτάμι με ένα μικρό μηχανοκίνητο σκάφος.

Ο Pereira, ένας Βραζιλιάνος δασοφύλακας και ειδικός των ιθαγενών, πυροβολήθηκε τρεις φορές, ενώ τον Phillips, δημοσιογράφος του Guardian, πέθανε από μία σφαίρα στο στήθος. 

Η σύζυγος του Dominic Phillips, Alessandra Sampaio, Βραζιλία, Ιούνιος 2023. (AP Photo/Bruna Prado)

Τώρα, μια ομάδα αποτελούμενη από τους δημοσιογράφους Andrew Fishman, Tom Hennigan, Jonathan Watts και David Davies, κλήθηκε να συνεχίσει αυτό που άφησε στη μέση ο Phillips: ένα βιβλίο για το πώς να σώσει κανείς το δάσος του Αμαζονίου ή έστω να το προσπαθήσει. 

Το βιβλίο «How to Save the Amazon» κυκλοφόρησε την Τρίτη 27 Μαΐου στη Βρετανία και τη Βραζιλία, με την πρωτοβουλία και την υποστήριξη της Alessandra Sampaio, της συζύγου του Phillips. 

«Τίποτα καλό δεν θα μπορούσε να προκύψει από μια τόσο ειδεχθή δολοφονία», γράφουν στον πρόλογό τους οι συνεχιστές του έργου του Phillips, «αλλά θα μπορούσαμε τουλάχιστον να εμποδίσουμε τους δολοφόνους να φιμώσουν την ιστορία που ο Dom προσπαθούσε να πει».

Η διετής έρευνα για τη διπλή δολοφονία, η οποία ολοκληρώθηκε το 2024, οδήγησε σε ομοσπονδιακές κατηγορίες εναντίον του φερόμενου ως εγκεφάλου ενός δικτύου παράνομης αλιείας και λαθροθηρίας, ο οποίος, ωστόσο, αρνείται κάθε εμπλοκή.

«How to Save the Amazon» ή μία αιώνια αποστολή

Ο Phillips είχε ταξιδέψει στον Αμαζόνιο και είχε προλάβει να ολοκληρώσει την εισαγωγή και τέσσερα από τα δέκα συνολικά κεφάλαια τα οποία είχε σχεδιάσει για το βιβλίο του. 

Παράλληλα, άφησε ένα σχεδιάγραμμα των υπόλοιπων κεφαλαίων και πολλές σελίδες χειρόγραφων σημειώσεων, μερικές από τις οποίες δεν ήταν τόσο ευανάγνωστες. Παρ′ όλα αυτά, οι συνάδελφοι του κατάφεραν να φέρουν εις πέρας το σπουδαίο εγχείρημα του, στο οποίο είχε αφιερωθεί τα τελευταία χρόνια. 

View this post on Instagram

A post shared by Gaia Vince (@wandering_gaia)

Το πρώτο μισό του βιβλίου ξεκινά στο ίδιο μέρος όπου τελείωσε η ζωή του συγγραφέα, στην κοιλάδα Javari μαζί με τον Pereira. Εκεί, ο Phillips καταγράφει τις σκέψεις του, επισημαίνοντας πως ο θάνατος στην περιοχή παραμονεύει παντού, καθώς οι απειλές είναι αμέτρητες.

Υπάρχουν τα φίδια jararaca, οι γιγάντιες σφήκες, τα καϊμάν, οι ανακόντες και τα τζάγκουαρ, «για να μην αναφέρουμε τους παράνομους χρυσωρύχους και υλοτόμους, ή τις ένοπλες συμμορίες ψαράδων και τους εμπόρους ναρκωτικών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο βιβλίο του. 

Η κοιλάδα Javari είναι προστατευόμενη περιοχή η οποία φιλοξενεί τις περισσότερες απομονωμένες ομάδες ιθαγενών. Σε αυτή την περιοχή, γεννήθηκε και το πάθος του συγγραφέα για τη μαγεία του Αμαζονίου, γεγονός που υπογραμμίζεται στις σελίδες του βιβλίου του. 

Εκδηλώσεις μνήμης για τους Dominic Phillips καιBruno, Βραζιλία, Ιούνιος 2022.  (AP Photo/Bruna Prado)

Μέσα από το πάθος του, προσπαθεί να στρέψει την προσοχή του κόσμου στον «πνεύμονα της Γης». Το 20% του βραζιλιάνικου Αμαζονίου έχει αποψιλωθεί, φέρνοντάς το επικίνδυνα κοντά σε αυτό που οι περιβαλλοντολογικοί επιστήμονες έχουν προσδιορίσει ως «σημείο καμπής», μετά το οποίο, ολόκληρο το δάσος κινδυνεύει να γίνει μία ημίξηρη σαβάνα, με καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για τη Νότια Αμερική, αλλά και για όλο το πλανήτη. 

Ένα βιβλίο για τον «πνεύμονα της Γης»

«Νομίζω ότι είναι δίκαιο να πούμε ότι ακόμη και ο Dom δεν ήξερε τι ακριβώς θα έκανε σε αυτά τα κεφάλαια», δήλωσε ο δημοσιογράφος Jonathan Watts, επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας του βιβλίου. 

Σύμφωνα με τους ίδιους, «ο Phillips έψαχνε την ελπίδα, καθώς είχε υποσχεθεί στους εκδότες του ένα ταξιδιωτικό βιβλίο με γνώμονα τους χαρακτήρες. Ήθελε να δώσει στους αναγνώστες την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων που ζουν στην περιοχή, οι οποίοι γνωρίζουν και κατανοούν τον Αμαζόνιο, δίνοντας τις κατάλληλες λύσεις στα προβλήματα του δάσους. 

Εκδηλώσεις μνήμης για τους Dominic Phillips καιBruno, Βραζιλία, Ιούνιος 2023. (Photo by Joao Gabriel Alves/picture alliance via Getty Images)

Μεταξύ των προκλήσεων της ομάδας ήταν να διασφαλίσει ότι το βιβλίο θα αντανακλούσε την αλλαγή στο πολιτικό προσκήνιο της Βραζιλίας η οποία επηρέασε άμεσα και το ζήτημα του Αμαζονίου, κατά τα χρόνια μετά τον θάνατο του Βρετανού δημοσιογράφου. 

Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας του, πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ζαΐρ Μπολσονάρου, περίοδο κατά την οποία η αποψίλωση του Αμαζονίου στη Βραζιλία έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 15 ετών το 2021. Μετά την ήττα του Μπολσονάρου από τον Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα το 2022, ο ρυθμός της καταστροφής άρχισε να επιβραδύνεται.

Στον πρόλογο, σημειώνεται από τη συγγραφική ομάδα ότι, «όπως και ο Dom, κανείς μας δεν είχε την ψευδαίσθηση ότι τα γραπτά μας θα έσωζαν τον Αμαζόνιο, αλλά σίγουρα θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμά του και να ρωτήσουμε τους ανθρώπους που θα μπορούσαν να γνωρίζουν».

Στο τέλος, μένει ένα βιβλίο γεμάτο ομορφιά αλλά και βαθιά «πληγωμένο», καθρεφτίζοντας ακριβώς την όψη του Αμαζονίου. 

Με πληροφορίες από Associated Press, The Guardian 

Related...Σαλμάν Ρούσντι: Η AI δεν έχει αίσθηση του χιούμορ - Αλλά αν γράψει αστείο βιβλίο «την πατήσαμε»Ο Γκιγιέρμο ντελ Τόρο αποκαλύπτει το τέρας του «Frankenstein»The Salt Path: Τζίλιαν Άντερσον και Τζέισον Άιζακς σε μία ιαματική πορεία πλάι στη θάλασσα