Σπάνιο βίντεο: Xταπόδι ανέπτυξε ένατο πλοκάμι που απέκτησε αυτόνομη βούληση

Φωτογραφία αρχείου.

Με την ικανότητά τους να αλλάζουν καμουφλάζ σε κλάσματα του δευτερολέπτου και το εντυπωσιακά υψηλό επίπεδο νοημοσύνης τους, δεν προκαλεί έκπληξη που τα χταπόδια μαγνητίζουν το ενδιαφέρον τόσο του κοινού όσο και των επιστημόνων.

Οι δυνατότητές τους να αναγνωρίζουν πρόσωπα, να λύνουν γρίφους και να μαθαίνουν μέσω παρατήρησης από άλλα χταπόδια τα καθιστούν εξαιρετικά ενδιαφέροντα πλάσματα για μελέτη, αναφέρει το Science.

Για να επιτελέσουν αυτές και πολλές άλλες λειτουργίες – όπως η εξερεύνηση – τα χταπόδια

βασίζονται στο εξαιρετικά περίπλοκο νευρικό τους σύστημα, το οποίο έχει γίνει αντικείμενο εντατικής έρευνας στη νευροεπιστήμη.

Με περίπου 500 εκατομμύρια νευρώνες – παρόμοιο αριθμό με εκείνον των σκύλων – διαθέτουν το πιο εξελιγμένο νευρικό σύστημα από κάθε άλλο ασπόνδυλο. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα σπονδυλωτά, το νευρικό τους σύστημα είναι σε μεγάλο βαθμό αποκεντρωμένο, με περίπου 350 εκατομμύρια νευρώνες, δηλαδή το 66%, να βρίσκονται στους οκτώ βραχίονές τους.

«Αυτό σημαίνει ότι κάθε πλοκάμι μπορεί να επεξεργάζεται αισθητηριακά ερεθίσματα, να κινείται και να εκτελεί σύνθετες συμπεριφορές ανεξάρτητα, χωρίς άμεσες εντολές από τον εγκέφαλο», εξηγεί η Galit Pelled, καθηγήτρια Μηχανολόγων Μηχανικών, Ακτινολογίας και Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, η οποία μελετά το νευρικό σύστημα των χταποδιών. «Στην ουσία, κάθε πλοκάμι διαθέτει έναν δικό του ”μίνι-εγκέφαλο”».

This octopus grew a ninth arm—which soon developed a mind of its own.

Learn more: https://t.co/2HeqSW4wX9pic.twitter.com/VTd8g5Tj1l

— News from Science (@NewsfromScience) June 3, 2025

Αυτό το αποκεντρωμένο σύστημα συμβάλλει στην ικανότητα των χταποδιών να προσαρμόζονται σε αλλαγές, όπως τραυματισμούς ή επιθέσεις από θηρευτές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένα κοινό χταπόδι (Octopus vulgaris) που παρατηρήθηκε με εννέα πλοκάμια από επιστήμονες στο εργαστήριο ECOBAR του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Ερευνών στην Ισπανία, μεταξύ 2021 και 2022.

Μελετώντας τέτοιες ασυνήθιστες περιπτώσεις, οι ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν πώς το νευρικό σύστημα του ζώου μεταβάλλεται και αναγεννάται με την πάροδο του χρόνου, αποκαλύπτοντας πτυχές της εξελικτικής του προσαρμογής.

Καθώς κάθε βραχίονας περιέχει το δικό του σύνολο νευρώνων, τα άκρα μπορούν να λειτουργούν ημι-ανεξάρτητα από τον εγκέφαλο, επιτρέποντας γρήγορες αντιδράσεις χωρίς να απαιτείται η μεταφορά σήματος στον εγκέφαλο και πίσω.

Στην πραγματικότητα, η Pelled και η ομάδα της διαπίστωσαν πρόσφατα ότι «τα νευρωνικά σήματα στους βραχίονες μπορούν να προβλέψουν τον τύπο της κίνησης εντός 100 χιλιοστών του δευτερολέπτου από τη στιγμή της διέγερσης, χωρίς συμμετοχή του εγκεφάλου». Αυτό το επίπεδο τοπικής αυτονομίας δεν έχει παρατηρηθεί στα σπονδυλωτά.

Παρά την ανεξαρτησία των βραχιόνων, το σώμα του χταποδιού κινείται με συντονισμένο και κομψό τρόπο, επιτρέποντάς του να επιδεικνύει ένα από τα πιο πλούσια ρεπερτόρια συμπεριφορών στο ζωικό βασίλειο, με συνεχή προσαρμογή στις περιβαλλοντικές αλλαγές.

Οι ερευνητές ονόμασαν το χταπόδι Σαλβαδόρ λόγω του διχαλωτού βραχίονά του που τυλίγεται γύρω του σαν τις δύο ανεστραμμένες άκρες του μουστακιού του Σαλβαδόρ Νταλί . Για δύο χρόνια, η ομάδα μελέτησε τη συμπεριφορά του κεφαλόποδου και διαπίστωσε ότι χρησιμοποιούσε το διχαλωτό πλοκάμι του λιγότερο όταν έκανε «πιο επικίνδυνες» κινήσεις, όπως η εξερεύνηση ή η αρπαγή τροφής, κάτι που θα ανάγκαζε το ζώο να τεντώσει το χέρι του και να το εκθέσει σε περαιτέρω τραυματισμούς.

«Ένα από τα συμπεράσματα της έρευνάς μας είναι ότι το χταπόδι πιθανότατα διατηρεί μια μακροπρόθεσμη μνήμη του αρχικού τραυματισμού, καθώς τείνει να χρησιμοποιεί τα διχαλωτά πλοκάμια για λιγότερο επικίνδυνες εργασίες σε σύγκριση με τα άλλα», εξηγεί ο Jorge Hernández Urcera, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Ενώ το χταπόδι ενήργησε πιο προστατευτικά ως προς το επιπλέον άκρο του, το νευρικό του σύστημα είχε προσαρμοστεί στη χρήση του επιπλέον άκρου, όπως παρατηρήθηκε στο χταπόδι, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ανάρρωσης από τους τραυματισμούς του, να χρησιμοποιεί το ένατο πλοκάμι του για να διερευνά το περιβάλλον του.

«Αυτό το χταπόδι με τα εννέα πλοκάμια είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πόσο προσαρμόσιμα είναι αυτά τα ζώα», προσθέτει ο Pelled.

Related...Καρχαρίες και χταπόδια μεταξύ 200 ειδών που πεθαίνουν από τοξικά φύκιαΧταπόδια συνεργάζονται με ψάρια για να βρουν τροφή - Οταν νευριάζουν ρίχνουν «γροθιές» (Βίντεο)Επιστήμονες κατέγραψαν για πρώτη φορά χταπόδι να βλέπει «εφιάλτη» (βίντεο)