ΥΠΕΝ: Ανοίγει ο δρόμος για την ανάπτυξη της γεωθερμίας σε 30 περιοχές της χώρας

Της Μαριάννας Τζάννε

Το δρόμο για την αξιοποίηση της γεωθερμίας σε μια σειρά από χρήσεις όπως η γεωργία, οι ιχθυοκαλλιέργειες, η μεταποίηση καθώς και η θέρμανση κατοικιών, σχολείων και νοσοκομείων ανοίγει σχέδιο νόμου που έδωσε χθες σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Ήδη, στην χώρα μας υπάρχουν εντοπισμένα γεωθερμικά πεδία σε 30 περιοχές, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν εφόσον γίνει πιο ευέλικτο το θεσμικό πλαίσιο, ξεπεραστούν εμπόδια γραφειοκρατίας και απλοποιηθούν

Με τον όρο γεωθερμία εννοούμε όλη την θερμική ενέργεια που βρίσκεται ανεξάντλητη στην γη και χαρακτηρίζεται από θερμοκρασίες που ξεκινούν από 25 και φτάνουν έως τους 350 βαθμούς. Πρόκειται για μια καθαρή μορφή ενέργειας με μεγάλες εφαρμογές στον οικιακό, βιομηχανικό τομέα, στα θερμοκήπια, στην αφαλάτωση θαλασσινού νερού κ.α.

Υπενθυμίζεται ότι η γεωθερμία είναι ένας τομέας που σκοπεύει να αναπτύξει η ΔΕΗ, η οποία έχει μισθώσει από το ελληνικό δημόσιο τα αποκλειστικά δικαιώματα έρευνας και διαχείρισης γεωθερμικού δυναμικού υψηλής θερμοκρασίας σε Β. Λέσβο, Νίσυρο, Μήλο – Κίμωλο – Πολύαιγο και χερσόνησο Μεθάνων. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ θα ιδρύσει κοινή εταιρεία με στρατηγικό εταίρο που πρόσφατα επιλέχτηκε να είναι η Ηλέκτωρ, με σκοπό την ανάπτυξη γεωθερμικών σταθμών ισχύος 8MW στη Λέσβο και 5MW σε κάθε μία από τις υπόλοιπες περιοχές.

Τα εθνικού ενδιαφέροντος γεωθερμικά πεδία εντοπίζονται στην Μήλο και τη Νίσυρο ενώ τα τοπικού ενδιαφέροντος βρίσκονται μεταξύ άλλων σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Εύβοιας, της Πελοποννήσου, του Αιγαίου κ.α.

Οι προβλέψεις του νομοσχεδίου

Το νομοσχέδιο, δίνει έμφαση στην ανάπτυξη των γεωθερμικών πεδίων με θερμοκρασία έως 90°C, αποσκοπώντας στην αξιοποίησή τους για άμεσες χρήσεις που έχουν ήπιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτά τα γεωθερμικά πεδία, μπορούν να καλύψουν μια σειρά από ενεργειακές ανάγκες (π.χ. θέρμανση ιχθυοκαλλιεργειών, θερμοκηπιακές καλλιέργειες, ξήρανση αγροτικών προϊόντων, θέρμανση και ψύξη κατοικιών, αφαλάτωση νερού, θέρμανση κολυμβητηρίων, λειτουργία λουτροθεραπευτικών εγκαταστάσεων) και να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή αυτονομία των περιοχών.

Το νέο θεσμικό πλαίσιο ξεχωρίζει τα γεωθερμικά πεδία σε τρεις κατηγορίες. Στα τοπικού ενδιαφέροντος (θερμοκρασία ρευστού 30-90°C) και στα εθνικού ενδιαφέροντος (θερμοκρασία ρευστού άνω των 90°C). Επιπρόσθετα, οι ευρύτεροι χώροι μέσα στους οποίους υπάρχουν ενδείξεις παρουσίας γεωθερμικού δυναμικού θερμοκρασίας έως 90°C και δεν έχουν ακόμη χαρακτηριστεί με ΦΕΚ, ονομάζονται περιοχές γεωθερμικού ενδιαφέροντος.

Το σχέδιο νόμου προβλέπει την αύξηση της ελάχιστης θερμοκρασίας καθορισμού γεωθερμικού δυναμικού κατά 5°C, δηλαδή από τους 25°C, στους 30°C, παρέχοντας τη δυνατότητα αξιοποίησης αρκετών αγροτικών γεωτρήσεων για άρδευση. Θεσμοθετείται επίσης η σύσταση Επιτροπών Αντιμετώπισης Προβλημάτων, με σκοπό την εξέταση σχετικών προκλήσεων.
Ως φορέας διαχείρισης των τοπικών γεωθερμικών πεδίων (θερμοκρασία ρευστού 30-90°C), θα λειτουργεί η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση, αναλαμβάνοντας ρυθμιστικό και συντονιστικό ρόλο σε ότι αφορά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας για την παραχώρηση δικαιώματος μίσθωσης στους ενδιαφερόμενους.

Στα τοπικού ενδιαφέροντος πεδία, η διαδικασία διαγωνισμού προκαλείται πλέον με αίτηση του ενδιαφερομένου και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση προχωρεί σε δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, διάρκειας 30 ημερών, από την ημέρα που εκδηλώνεται ενδιαφέρον. Με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, ειδικά για τις περιοχές γεωθερμικού ενδιαφέροντος, περνούσαν αρκετά χρόνια μέχρι τον χαρακτηρισμό του πεδίου.

Όπως αναφέρεται σε ενημερωτικό σημείωμα του ΥΠΕΝ, το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) έκανε τις απαιτούμενες έρευνες με σκοπό την αναγνώριση της περιοχής ως γεωθερμικό πεδίο με ΦΕΚ και έπειτα ήταν στην διακριτική ευχέρεια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εάν και πότε θα διενεργούσε διαγωνισμούς. Με την νέα ρύθμιση οι χρονοβόρες διαδικασίες του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου (Ν. 3175/2003) εξαλείφονται και η διενέργεια διαγωνισμού θα γίνεται σε ένα μήνα.

Ποιος προκηρύσσει το διαγωνισμό

Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι στα εθνικού ενδιαφέροντος γεωθερμικά πεδία (θερμοκρασία ρευστού άνω των 90°C), η αρμοδιότητα προκήρυξης διαγωνισμού και σύναψης σύμβασης μίσθωσης ανήκει στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Δίνεται έμφαση στη διαχείριση των γεωθερμικών πεδίων, που πλέον ορίζεται ως το σύνολο των δραστηριοτήτων που ρυθμίζουν την εκμετάλλευση του γεωθερμικού ρευστού από τα υπόγεια γεωθερμικά συστήματα, με σκοπό τη βιώσιμη, ορθολογική και ολοκληρωμένη αξιοποίηση του και αναφέρεται στο σύνολο του πεδίου. Επιπλέον δίνονται κίνητρα στις τοπικές κοινωνίες να αγκαλιάσουν την νέα μορφή πράσινης ενέργειας, Θεσπίζονται ανταποδοτικά οφέλη, από τα μισθώματα, για τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες αναπτύσσεται η γεωθερμία. Ποσοστό 10% του ποσού των ετήσιων αναλογικών μισθωμάτων θα διατίθεται στους Δήμους.

Την παρακολούθηση και τον έλεγχο σε επιστημονικό επίπεδο σε όλα τα γεωθερμικά πεδία της χώρας αναλαμβάνει το ΙΓΜΕ.

Οι αποκεντρωμένες διοικήσεις πέραν του Ινστιτούτου, μπορούν να επιλέξουν επιστημονικούς συμβούλους από οιοσδήποτε επιστημονικό, ερευνητικό ή ακαδημαϊκό φορέα, ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ, είτε ακόμη και μεμονωμένους επιστήμονες προκειμένου να τις βοηθηθούν στο έργο τους.

Για τον καλύτερο συντονισμό των ενεργειών συντάσσεται Εθνικό Μητρώο Σημείων Αξιοποίησης Γεωθερμίας και συνοδή διαδικτυακή πύλη στο Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στο Μητρώο αυτό θα καταγραφεί το σύνολο των γεωτρήσεων και των εγκαταστάσεων άντλησης και επανεισαγωγής, οι οποίες έχουν κατασκευαστεί με σκοπό την αξιοποίηση γεωθερμικού δυναμικού στην χώρα.