Η βιομηχανική αναγέννηση και η έξοδος από την κρίση

Η αποβιομηχάνιση της χώρας δεν αποτελεί νομοτέλεια, όπως αποδεικνύει και το γεγονός ότι η ταχεία ανάπτυξη της χώρας μέχρι τη δεκαετία του ’80 βασίστηκε στην εκβιομηχάνιση και στην ανάπτυξη βασικών υποδομών. Ωστόσο, στη συνέχεια η χώρα ακολούθησε μια πορεία απόκλισης σε σχέση με τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες, η οποία μάλιστα σημειώθηκε εντός του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος μιας ενιαίας αγοράς. Μάλιστα προσέθετε όλο και υψηλότερα μη ανταποδοτικά φορολογικά και ασφαλιστικά βάρη στη μισθωτή εργασία του ιδιωτικού τομέα, ειδικά όταν αυτή έχει υψηλή εξειδίκευση. Ολιγώρησε για δεκαετίες αναβάλλοντας

τον εκσυγχρονισμό κρίσιμων αγορών δικτύων, όπως αυτός της ενέργειας. Το ρυθμιστικό περιβάλλον γινόταν όλο και πιο πολύπλοκο και περιπτωσιολογικό και, τέλος, στα χρόνια της κρίσης προστέθηκε και ο ουσιαστικός αποκλεισμός του ιδιωτικού τομέα από πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Την ίδια ώρα, οι άλλες χώρες της Ευρώπης κινούνταν στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.

Ετσι μεγάλωνε σταθερά το συγκριτικό μειονέκτημα όσων επιχειρούν στην Ελλάδα με τρόπο που απαιτεί συνεχή μετασχηματισμό, την εισαγωγή καινοτομίας στην παραγωγή, την απασχόληση εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης και τη χρηματοδότηση σύνθετων συνεργασιών και εμπορικών σχέσεων. Δηλαδή, της ανταγωνιστικής μεταποίησης που εντάσσεται σε διεθνείς αλυσίδες αξίας.

Υπό αυτές τις συνθήκες η αποβιομηχάνιση της Ελλάδας προκύπτει ως αποτέλεσμα πολύ συγκεκριμένων αντικινήτρων στο επιχειρείν, τα οποία πλήττουν δυσανάλογα και αθροιστικά ειδικά τη μεταποίηση και ακόμα ειδικότερα τις μεταποιητικές μονάδες που, λόγω της επιτυχίας τους, μεγαλώνουν και αποκτούν ένα συγκεκριμένο μέγεθος. Διότι, ειδικά αυτές λόγω της οργάνωσής τους, αναγκαστικά τηρούν τη νομοθεσία και συνεπώς καταβάλλουν όλο το κόστος των αδυναμιών του κανονιστικού πλαισίου. Ετσι, όμως, πλήττεται το σύνολο της οικονομίας, και όχι μόνο η «μεγάλη βιομηχανία», επειδή, πάνω από όλα, η μεγάλη μεταποιητική μονάδα αποτελεί το κέντρο ενός οικοσυστήματος ευκαιριών για πολλές μικρότερες επιχειρήσεις.

Η μεγάλη μονάδα εξασφαλίζει στη μικρότερη επιχείρηση που εντάσσεται σε αυτό το οικοσύστημα την ασφάλεια που χρειάζεται ώστε να αναλάβει το μεγάλο ρίσκο της οικονομικής επέκτασης. Συχνά, η μεγάλη επιχείρηση τη βοηθάει χρηματοδοτικά, με τεχνογνωσία και βέλτιστες πρακτικές, ώστε να σχεδιάσει νέες γραμμές και διαδικασίες παραγωγής, να αναβαθμίσει μηχανήματα και εργαλεία και να εκπαιδεύσει το νέο προσωπικό που προσλαμβάνει. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο μια ΜΜΕ προχωράει πιο εύκολα στην ανάπτυξη συνεργασιών με το εξωτερικό και την ένταξή της σε διεθνείς αλυσίδες αξίας της παραγωγικής οικονομίας.

Το στοίχημα σήμερα για τη χώρα είναι η υλοποίηση μιας συγκροτημένης βιομηχανικής πολιτικής που θα εξαλείψει αυτά τα αντικίνητρα και θα καταστήσει τη χώρα ελκυστικό προορισμό για εμβληματικές βιομηχανικές επενδύσεις. Ετσι, θα αναπτυχθούν και ολόκληρα οικοσυστήματα νέων ΜΜΕ, ενώ πολλές υφιστάμενες ΜΜΕ θα μετασχηματιστούν έχοντας, για πρώτη φορά, τη δυνατότητα να ακολουθήσουν τις εξελίξεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Μόνο έτσι θα καλυφθεί το παραγωγικό κενό της χώρας, θα αυξηθεί σημαντικά η ποιοτική απασχόληση και θα δημιουργηθεί νέα και υψηλής συμμόρφωσης φορολογητέα ύλη.

*Οικονομολόγος - Senior Advisor στον ΣΕΒ