Το μάθημα της αποτυχίας

Η Βάσω Καλαϊτζίδου είναι ένα από τα νέα, προβεβλημένα (λόγω εργασίας) και δυναμικά στελέχη της εγχώριας startup σκηνής. Ξεκίνησε και έγινε γνωστή στο οικοσύστημα καινοτομίας και τεχνολογίας της Θεσσαλονίκης. Σήμερα, έχει ανοίξει (για τα καλά) τα φτερά της. Ζει στην Αθήνα και είναι Growth Master στην εταιρεία

Είδα μια ανάρτηση της – κανονικό κείμενο σε έκταση και πληρότητα- για ένα κρίσιμο ζήτημα όπως εκείνο της αποτυχίας στους νέους επιχειρηματίες. Με κέντρισε και το θέμα και η προσέγγιση. Την παρακάλεσα με το θάρρος της σχέσης να το προσαρμόσει για τους αναγνώστες του newmoney.gr. με χαρά ανταποκρίθηκε.

Το κείμενο που ακολουθεί ανήκει στη Βάσω Καλαϊτζίδου.

Στην Ελλάδα, το να αποτύχει μια επαγγελματική προσπάθεια είναι κοινωνικά κατακριτέο. Ο επιχειρηματίας “φταίει” γιατί “κάτι δεν έκανε καλά”. Με ύφος “φτου φτου φτου, μακριά από μας”. Είναι κακός επαγγελματίας, κάποιος που δεν πρέπει να εμπιστεύεσαι πια. Αφού δεν πέτυχε την πρώτη φορά, τι μας λέει ότι θα πετύχει τις επόμενες;

Στις προχωρημένες αγορές της δύσης ο κανόνας ισχύει αντίστροφα. Θεωρείται απόλυτα λογικό κάποια από τα ρίσκα να μην βγουν. Αυτός είναι και ο ορισμός του ρίσκου, άλλωστε.

Πάνω σε αυτή τη νοοτροπία έχει χτιστεί όλο το οικοδόμημα των startups. Επιχειρήσεις μεγάλου ρίσκου και μεγάλης προοπτικής. Επιχειρήσεις που εξερευνούν νέες οπτικές, κινούνται γρήγορα και ελίσσονται, εκμεταλλευόμενες την αργή κίνηση των τεράστιων ανταγωνιστών τους. Και φυσικά, τουλάχιστον εννιά στις δέκα αποτυγχάνουν.

Ένας επενδυτής στη Silicon Valley μου είπε πριν λίγους μήνες: “Υπάρχουν τέσσερις μεγάλες κατηγορίες επιχειρηματιών. Αυτοί που έχουν (τουλάχιστον) μια επιτυχία και ξέρουν γιατί πέτυχαν, αυτοί που έχουν (τουλάχιστον) μια αποτυχία και ξέρουν γιατί απέτυχαν, αυτοί που πέτυχαν αλλά δεν ξέρουν γιατί και αυτοί που απέτυχαν και δεν ξέρουν γιατί. Επενδύουμε μόνο στους δύο πρώτους.”

Κάθε αποτυχία είναι το εισιτήριο για το επόμενο επιχειρηματικό ταξίδι. Τα λάθη και οι παραλείψεις γίνονται μόνο μία φορά και κάθε επόμενη πάει τον επιχειρηματία και την ομάδα του ένα βήμα παρακάτω. Σαν να κατεβαίνεις από το τρένο πριν φτάσεις στον προορισμό σου αλλά κάθε φορά ανεβαίνεις ξανά από το σημείο που είχες κατεβεί. Κάθε φορά πιο κοντά.

Αν έφτασες να διαβάζεις ως εδώ, τέλεια. Ώρα να συστηθούμε. Με λένε Βάσω, είμαι 29 χρονών και είμαι “μπλεγμένη” με τις startups τα τελευταία 6 χρόνια. Ήμουν τυχερή που οι τρεις πρώτες απέτυχαν γρήγορα. Τα όσα έμαθα τα κράτησα, τα αξιοποίησα και φροντίζω να κάνω μόνο καινούρια λάθη. Μερικά από τα πιο σημαντικά μαθήματα που πήρα τα καταγράφω παρακάτω. Πριν όμως, θέλω να σου πω επιγραμματικά τους λόγους που απέτυχα τις πρώτες φορές.

#1 Φτιάξαμε ένα site που φιλοξενούσε online διαγωνισμούς για διαφήμιση e-shops. Ήμασταν 6 co-founders, δεν περιγράφω άλλο.

#2 Μπήκα σε μια ομάδα που κατασκεύαζε λογισμικό ανάλυσης ηλεκτρομαγνητικών πεδίων. Προσπαθήσαμε να πουλήσουμε χωρίς να είμαστε έτοιμοι, σε αγορές που δεν ήθελαν το προϊόν μας.

#3 Μέσω του διαγωνισμού Startup Weekend φτιάξαμε μια εφαρμογή για κινητά που σε βοηθούσε να διαλέξεις τι να βάλεις και έκανε προτάσεις αγορών από τα τοπικά μαγαζιά. Δεν το πιστέψαμε αρκετά για να του δώσουμε όλη την προσοχή μας.

Bonus #4 Ένας από τους συνεργάτες μου στο #1 με κάλεσε να συμμετάσχω στο καινούριο του εγχείρημα. Ήταν αυτό που αργότερα ονομάστηκε Fieldscale και αφορούσε την ανάπτυξη λογισμικού προσομοίωσης (simulation) για τη βιομηχανία ηλεκτρονικών και συγκεκριμένα για τους κατασκευαστές οθονών αφής. Η Fieldscale, έχοντας μια τρομερά ισχυρή ομάδα, με εμπειρία και λάθη κατάφερε μέχρι στιγμής να σηκώσει επενδύσεις άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ και να έχει κλείσει deals με πελάτες κολοσσούς της βιομηχανίας. Τα σημεία δείχνουν ότι αυτή η ιστορία θα έχει αίσιο τέλος.

Πέρα από τα χοντρά λάθη που αναφέρω, υπήρχαν και πολλά μικρά. Πολλά που δεν καταλάβαμε καν ότι ήταν λάθη τότε. Τώρα, με καθαρή ματιά βλέπω πως αυτά τα μικρά και το πόσο έτοιμος είσαι να τα δεις, να τα αναγνωρίσεις και να τα διορθώσεις είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την επιτυχία. Μερικά από αυτά:

1. Η τελειομανία είναι ελάττωμα

Κανείς δεν είναι τέλειος και αυτό ισχύει και για τα προϊόντα. Δεν έχει νόημα να προσπαθείς να βγάλεις το τέλειο προϊόν εκεί έξω, γιατί στην τελική, πάντα ο χρήστης είναι αυτός που θα αποφασίσει τι και πώς μοιάζει το τέλειο. Ντρέπομαι λίγο που τότε ξοδεύαμε μία ώρα για να αποφασίσουμε όλοι μαζί αν το κουμπάκι θα είναι πορτοκαλί ή κόκκινο. Είναι προτιμότερο να βγάλεις ένα πατίνι στην αγορά και οι χρήστες σου να σου πουν τι να αλλάξεις για να γίνει Ferrari. Υπερβολή, αλλά δουλεύει.

2. Προβλέψεις και ακρίβεια δεν πάνε μαζί

Δεν μπορείς να ξέρεις λεπτομέρειες της αγοράς αν δεν είσαι ήδη χρόνια μέσα σε αυτήν. Ήταν δύσκολο να το αποδεχτώ, αλλά πρέπει να μάθεις να ζεις με την αβεβαιότητα. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να χρησιμοποιήσεις ό,τι ξέρεις για να κάνεις μια καλή υπόθεση και να τη διορθώνεις συνεχώς στην πορεία.

3. Είσαι (σχεδόν) ό,τι δηλώσεις

Μία εκνευριστικά θετική οπτική των πραγμάτων είναι απαραίτητη όχι μόνο για το ηθικό της ομάδας αλλά και για την εικόνα που έχει ο κόσμος για την εταιρεία. Όχι ψεύτικη, μην με παρεξηγήσεις. Αλλά μία οπτική από την οποία λείπει η μιζέρια και γκρίνια. Αυτή που λέει “Τα πάμε καλά γιατί” και συμπληρώνει τη φράση.

4. Κι αν δεν δουλέψει;

Δεν πειράζει. Το εννοώ. Δεν πειράζει. Και θέλω να στο φωνάξω. ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ. Αρκεί κάθε φορά που κάτι δεν δουλεύει, να μαθαίνεις. Χωρίς πανικό, φωνές και κλάματα. Υιοθετώντας τη νοοτροπία ότι μια αποτυχία είναι ο πιο γρήγορος τρόπος να μάθεις, θα δεις ότι γίνεσαι πιο τολμηρός. Και ξέρεις τι λένε για την τύχη και τους τολμηρούς.